راهنمای خرید خودرو دست دوم – بخش دوم نکات حقوقی خرید خودرو

در بخش اول این مقاله به طور مفصل به نکات فنی خرید خودرو دست دوم پرداختیم. متاسفانه بسیاری از افراد در زمان خرید خودرو به تمام نکات فنی خرید خودرو دقت میکنند اما در زمان انجام معامله به نکات حقوقی توجه کافی نمی‌کنند و این موضوع آنها را با ضررهای جبران ناپذیری روبرو می‌کند. در این مقاله از مجله همراه مکانیک سعی کرده‌ایم تمامی نکات حقوقی خرید خودرو و تبعات ناشی از عدم رعایت آن‌ها را شرح دهیم. با ما همراه باشید.

مدارک خودرو را به دقت بررسی کنید

قبل از معامله خودرو، حتما از کامل بودن مدارک شناسایی فروشنده اطمینان حاصل کنید. این مدارک باید شامل موارد زیر باشد:

1. کارت خودرو
2. اصل سند خودرو
3. برگ معاینه فنی معتبر
4. پرداخت کامل عوارض شهرداری
5. بیمه خودرو  

دقت کنید خودرو حتما به نام طرف مقابل باشد؛ از خرید خودروهایی در رهن شرکت سازنده و یا با پلاک شهرستان‌های دیگر و وکالتی و … حتی المقدور بپرهیزید. برخی دلالان، خودروها را با سند باز و پلاک نفر قبلی می‌فروشند! بعضی خودرو را جای طلب از کسی گرفته‌اند و خرید این مدل خودروها تازه اول داستان است.

در یک نمونه واقعی فردی یک خودروي صفر را خريداری می‌کند. فروشنده مدعی می‌شود که طی چندروز آينده به شركت ايران خودرو مراجعه کرده، خودرو را از رهن خارج و سند را به نام خریدار منتقل مي‌كند. در نتیجه بین طرفین قولنامه دستی نوشته می شود. حتی در قولنامه مبلغی به عنوان جریمه برای دیرکرد در تحویل و انتقال سند خودرو لحاظ می‌شود. پس از چند روز فروشنده با خریدار تماس گرفته و مدعی می‌شود که کارخانه با خارج کردن خودرو از رهن موافقت نکرده است و معامله فسخ است. ضمن اینکه خریدار را تهدید می‌کند که در صورت عدم فسخ قرارداد (بدون پرداخت جریمه از سوی فروشنده) از طریق کمپانی سازنده؛ خودرو را توقیف می‌کند. این در حالی است که قیمت خودرو هم به شدت افزایش یافته.

متاسفانه این خریدار اطلاع نداشته که امکان پس گرفته شدن خودرو از طرف کمپانی سازنده وجود دارد چون سند در رهن کمپانی سازنده است. تنها راه رسیدن خریدار به حق خود این است که قرارداد بدون ذکر مشخصات خودرو باشد مثلا نوشته شده باشد بک دستگاه سمند صفر و به شماره شاسی و مشخصات خودرو اشاره نشده باشد. که البته این هم نیازمند صرف هزینه و وقت در راهروهای دادگاه است! 

 تا حد امکان از خرید خودرو به صورت وکالتی خودداری کنید

خریدارانی که بدون مراجعه به مراکز تعویض پلاک اقدام به خرید خودرو با تنظیم مبایعه‌نامه یا وکالتنامه می‌کنند با مشکلات متعددی روبرو خواهند بود.  به عنوان مثال اگر خودرو مشکل منکراتی داشته باشد در زمان تعویض پلاک، خودرو به مدت دو هفته در پارکینگ مرکز تعویض پلاک توقیف می‌شود. همچنین در صورتی‌که شماره شاسی، موتور یا اتاق با سند رسمی خودرو مطابقت نداشته باشد خودرو در مرکز تعویض پلاک توقیف می‌شود. حال اگر زمان وکالتنامه شما کمتر از این زمان توقیف خودرو باشد با مشکلات زیادی روبرو خواهید شد. بنابراین تا حد امکان از خرید خودرو به این شکل خودداری کنید. در این زمینه توجه به نکات زیر ضروری خواهد بود.

1. رانندگی با خودرویی که پلاک آن متعلق به مالک قبلی است، تخلف محسوب شده و مشمول جریمه خواهد شد.

2. چنانچه خریدار به هر دلیل به‌ویژه در زمان ترخیص خودرو از توقفگاه، نیاز به خدمات ترافیکی داشته باشد، در صورت مشکوک بودن به عدم مالکیت، باید مالک اصلی پلاک حضور داشته باشد که این امکان همیشه وجود نخواهد داشت.

3. برگه‌های جریمه که ناشی از ثبت توسط دوربین‌های ترافیکی هستند به آدرس و شماره تلفن همراه ارائه شده توسط صاحب پلاک ارسال می‌شود که ممکن است خریدار از آن مطلع نشود. در نتیجه ضمن انباشته شدن جریمه‌های رانندگی، با رسیدن مبلغ خلافی خودرو به یک میلیون تومان، دستور توقیف خودرو در سیستم اجرائیات صادر و اجرا می‌شود.

4. ممکن است بنا به تقاضای فروشنده از مراجع قضایی بر اساس مستندات، دستور توقیف سیستمی پلاک خودرو برای تعویض پلاک صادر و تحت تعقیب قرار گیرد.
5. ممکن است خودروی خریداری‌شده دارای مشکلات فنی و یا سند مجعول باشد.

مراقبت باشید فروشنده ممنوع المعامله نباشد

اگر فروشنده به شما پیشنهاد کند که برای تعویض پلاک به جای مراجعه به مراکز تعویض پلاک به شما وکالت‌نامه بدهد، تا حد امکان این پیشنهاد را قبول نکنید. چرا که اگر فروشنده ممنوع‌المعامله باشد داشتن وکالت‌نامه از وی فایده ای نخواهد داشت.

مطالعه مقاله روش‌های رایج کلاهبرداری خرید و فروش خودرو در این زمینه آموزنده خواهد بود.

قبل از سند زدن قرارداد (مبایعه‌ نامه) تنظیم کنید

 اولین گام در انجام یک معامله نوشتن قرارداد بین خریدار و فروشنده است که هر طرف قرارداد را موظف می‌سازد تا نسبت به موارد توافق شده تعهد داشته باشند. از نوشتن هرگونه قول‌نامه دستی خودداری کنید، اگر اولین تجربه خرید خودروی شماست که اصلا زیر بار این حرف نروید! دقت کنید که به تمامی موارد زیر در مبایعه نامه اشاره شود:

1. تمام جزئیات خودرو مانند مدل، رنگ، وسایل موجود خودرو، تک سوخت یا دوگانه سوز بودن آن و… 
2. قیمت توافقی و نحوه پرداخت هزینه از سوی خریدار 
3. زمان تحویل خودرو از طرف فروشنده به همراه بیمه و کارت سوخت 
4. زمان و نحوه تعویض پلاک خودرو
5. نحوه پرداخت عوارض سالانه شهرداری و مالیات، جرایم و دریافت تائیدیه عدم خلافی خودرو 
6. توافقات برای زمان حضور در دفترخانه

همچنین توجه به نکات زیر الزامی است:

1. پیش از خرید خودرو نسبت به بررسی اصالت و صحت خودرو توجه کنید و آگاه باشید که جمله «مورد معامله عیناً به رؤیت خریدار رسید» در مبایعه نامه به معنی پذیرفتن مورد معامله با شرایط پیدا و پنهان آن است.
۲. تا زمان مراجعه به مراکز تعویض پلاک، تأیید اصالت خودرو و احراز ممنوع المعامله نبودن فروشنده، همچنین پرداخت جرایم معوقه و دیون دولتی از سوی فروشنده از تسویه حساب و پرداخت کامل پول معامله خودداری کنید. برای این منظور بهتر است مبلغی (بسته به نوع خودروی مورد معامله) از کل مبلغ معامله تا اتمام مراحل معامله و تنظیم سند نزد خریدار باقی بماند تا بتواند ریسک‌هایی از قبیل به پایان نرسیدن قرارداد از سوی فروشنده را پوشش دهد.
۳. در صورت معاوضه دو خودرو، حتما دو قولنامه یا مبایعه‌نامه جدا برای این‌کار تنظیم کنید تا در صورت انجام نشدن تعهدات یک طرف، طرف دیگر مشکلی نداشته باشد.
۴. سعی کنید در مبایعه نامه خط خوردگی نباشد. در صورتی که خط خوردگی ایجاد شد با توضیح در پایان مبایعه نامه زیر توضیح مربوطه را نیز همه افراد امضا کننده امضا و تایید کنند که خط خوردگی قبل از امضا بوده است.

مراجعه به مراکز تعویض پلاک خودرو

بهترین روش برای انتقال مالکیت این است که طرفین قرارداد پیش از حضور در دفتر اسناد رسمی در مراکز تعویض پلاک حضور یافته و با ارائه مستندات اقدام به فک پلاک قبلی خودر و نصب پلاک جدید برای خریدار نمایند. قبلا  مراحل و مدارک تعویض پلاک خودرو را به طور مفصل توضیح دادیم و همچنین مراکز تعویض پلاک خودرو در تهران را معرفی کردیم.

آیا دریافت کارت سبز خودرو به معنی مالکیت خودرو است؟

بر اساس ماده 29 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، رانندگان می‌بایست به‌هنگام نقل و انتقال خودرو، پس از انجام تعویض پلاک برای دریافت سند رسمی خودرو به دفاتر اسناد رسمی مراجعه می‌کردند. این قانون که در دی ماه 1389 به‌تصویب رسید، منجر به ایجاد اختلافاتی میان نیروی انتظامی و کانون سردفتران شده بود.

همین موضوع باعث شد، این‌گونه تصور شود که خریداران پس از خرید خودرو، تا زمانی‌که مراحل تنظیم سند مالکیت را انجام ندهند، مالک آن خودرو نیستند. بنابراین، به افراد پیشنهاد می‌شد، پس از انجام فرایند نقل‌ و انتقال خودرو هرچه سریع‌تر برای صدور سند رسمی خودرو اقدام کنند.

اکنون با دخالت مقامات قضایی در این موضوع، ماجرا خاتمه پیدا کرده و از این پس برگ سبز سند مالکیت خودرو تلقی می‌شود، مگر اینکه خریدار و فروشنده خود خواهان ثبت سند در این دفاتر باشند.

مراجعه به دفاتر اسناد رسمی‌

پس از تعویض پلاک خودرو طرفین معامله می‌توانند با حضور در دفاتر اسناد رسمی نسبت به تنظیم سند قطعی خودرو اقدام نمایند. مدارک مورد نیاز جهت تنظیم سند عبارتند از:

• برگ سبز جدید یا همان شناسنامه خودرو صادره در مرکز تعویض پلاک خودرو
• تائیدیه نقل و انتقال خودرو که در مراکز تعویض پلاک صادر می‌شود
• برگه شرکت سازنده خودرو به نام فروشنده که به آن فاکتور کارخانه یا بنچاق هم گفته می‌شود 
• اصل مدارک شناسایی خریدار و فروشنده خودرو
•  بیمه نامه شخص ثالث و کارت هوشمند سوخت
• برگ مفاصا حساب پرداختی عوارض سالانه شهرداری 
• گواهی عدم خلافی که تاریخ یک روز قبل از معامله را داشته باشد
• معاینه فنی به تاریخ یک روز قبل از معامله هنگام تنظیم قرارداد
نکات حقوقی: توجه کنید که دفاتر اسناد رسمی تکلیفی در زمینه استعلام مالیات مشاغل و عدم خلافی خودرو ندارند. بنابراین فروشنده باید پیش از مراجعه به دفتر اسناد نسبت به دریافت این موارد و ارائه آنها به خریدار اقدام نماید.

هزینه‌های تنظیم سند خودرو

هزینه‌های تنظیم سند خودرو با توجه به نوع خودرو متغیر است اما بر اساس یک جدول مالیاتی در سراسر کشور یکسان است. هزینه های انتقال سند خودرو شامل دو بخش است:

1. هزینه حق الثبت و مالیات نقل و انتقال که مخصوص دولت می‌باشد و باید توسط فروشنده پرداخت شود.
2. هزینه حق‌التحریر که مخصوص دفترخانه می‌باشد و معمولا بر عهده هر دو طرف می‌باشد، مگر اینکه خریدار و فروشنده به شکل دیگری توافق نمایند.

در نهایت مجموعه همراه مکانیک در مراحل حقوقی خرید و فروش خودرو نیز در کنار شما خواهد بود. کافی است با مشاوران ما تماس بگیرید تا در تمامی مراحل انتخاب، قیمت‌گذاری، حقوقی و خرید و فروش خودرو به شما کمک کنند. 

[hm_buy_form_inline]

مطالعه مقالات مرتبط زیر را از دست ندهید

بدفروش‌ترین‌‌‌‌‌‌‌‌ خودروهای بازار ایران

چرا افراد باهوش از فروش سفارشی‌ خودرو استفاده می‌کنند؟

بهترین زمان فروش خودرو ، چه وقتی است؟