سدان‌های کوچک ژاپنی از دل بحران سوختی دهه هفتاد میلادی بیرون آمدند و تا به امروز، تسلط خود را بر بازار خودروهای مقرونبهصرفه و کارا حفظ کرده‌اند. تویوتا کرولا، مزدا 3 و میتسوبیشی لنسر، برخی از این سدان‌های کوچک و کارآمد هستند که در طول سال‌های مختلف، شاهد عرضه نسل‌های گوناگون آن‌ها بوده‌ایم. بعدها خودروسازان کره‌ای نیز وارد این رقابت شدند و تنوع محصولات در بخش سدان‌های کوچک افزایش یافت.
در میان خودروهای یادشده، مزدا 3 نسبت به باقی گزینه‌ها جوان‌تر است؛ چراکه عمر این خودرو از سال 2004 شروع شد؛ درحالی‌که باقی گزینه‌ها متعلق به قرن بیستم هستند. مزدا 3 درحقیقت جایگزینی برای مزدا 323 معروف بود؛ اما به‌واسطه طراحی فوق‌العاده مزدا و لذتی که رانندگی با این خودرو برای مالک مهیا می‌کرد، مزدا 3 به‌سرعت خود را از سایه پدر فقید خود رهانید و به خودرویی محبوب در سطح بازار جهانی تبدیل شد.
شایستگی‌های بسیار مزدا 3، سبب شد تا این خودرو به‌سرعت خود را در سطح رقبای خود مطرح کند. تویوتا کرولا و رنو مگان برخی از رقبای این خودرو بودند و در ادامه، کیا سراتو و هیوندای الانترا نیز به این رقابت افزوده شدند.
مزدا 3 از ابتدای تولدش تاکنون، در دو مدل هاچ‌بک و سدان به تولید رسیده است. تولید این خودرو در کشورمان از سال‌های میانی دهه هشتاد خورشیدی و توسط بهمن موتور آغاز شد و تاکنون دو نسل از این خودرو به بازار کشورمان عرضه شده است. نسخه‌های سدان مزدا 3 در کشورمان از محبوبیت بیشتری برخوردارند و به‌سختی می‌توان نمونه‌های هاچ‌بک این خودرو را در بازار یافت. به همین دلیل در این نوشتار، به بررسی نسخه‌های سدان نسل‌های مختلف مزدا 3 خواهیم پرداخت.
تاکنون چهار نسل از مزدا 3 به بازار جهانی عرضه شده است که ایران میزبان نسل‌های اول و دوم این خودرو بوده و نسل سوم این خودرو نیز به صورت انگشت‌شمار در مناطق آزاد قابل‌مشاهده است. آن‌چه در ادامه از همراه مکانیک خواهید خواند، مروری جامع و کامل بر نسل‌های مختلف مزدا 3 به عنوان یک سدان کوچک و اسپرت ژاپنی است که طرف‌داران بسیاری در سطح جهان دارد. با ما همراه باشید.
نسل اول: 2004 الی 2009 (Mazda 3 BK)
نسل اول مزدا 3 در سال 2004 پا به عرصه وجود نهاد و تولید آن تا پنج سال بعد ادامه یافت. از آن‌جایی‌که این خودرو جایگزین مزدا 323 در بازارهای جهانی شده بود، مزدا سعی کرد تا با ارائه تنوعی گسترده از این خودرو، نظر خریداران را نسبت به آن جلب کند.
نسل اول مزدا 3 در سگمنت‌های سدان و هاچ‌بک پنج‌درب و با پیشرانه‌های 1.6 لیتری، 2 لیتری و 2.3 لیتری بنزینی به بازار عرضه شد. علاوه‌برآن، مشتریان قابلیت انتخاب پیشرانه 1.6 لیتری دیزلی را برای این خودرو داشتند. جعبه‌دنده‌های درنظرگرفته‌شده برای این خودرو نیز 4سرعته اتوماتیک و 5سرعته دستی بودند.
تولید نسل اول مزدا 3 در بهمن موتور از سال 1386 آغاز شد و تا سال 1389 ادامه یافت. نسل اول مزدا 3 در سه تیپ یک، دو و سه به مشتریان ایرانی عرضه شد که تیپ یک، ساده‌ترین مدل و تیپ سه مجهزترین مدل این خودرو محسوب می‌شدند. تمامی تیپ‌های نسل اول مزدا 3 در ایران به موتور دولیتری بنزینی مجهز هستند که حداکثر 148 اسب‌بخار قدرت و 187 نیوتن‌متر گشتاور تولید می‌کند. جعبه‌دنده درنظرگرفته‌شده برای این خودروها، در هر سه تیپ از نوع چهارسرعته اتوماتیک است و تنها در بحث امکانات رفاهی با یکدیگر تفاوت دارند.
نسل اول مزدا 3 به‌واسطه حس رانندگی اسپرت و فاصله اندک از سطح زمین، به سرعت در بازار محبوب شد. مزدا 3 خودرویی بود که به خریداران لذت یک رانندگی اسپرت و هیجان‌انگیز را وعده می‌داد؛ بدون آن‌که نیاز به لوازم اضافه و دست‌کاری‌های بی‌مورد داشته باشد. نسل اول مزدا 3 در ایران با هیوندای آوانته و رنو مگان به رقابت پرداخت و بعد از توقف تولید، به رقیب سرسختی برای سدان‌های تازه‌وارد چینی تبدیل شد. معایب مزدا 3 در مقایسه با رقبایش، مواردی هم‌چون فضای اندک ردیف عقب و ترمزهای متوسط این خودرو بودند؛ البته در این بین، برخی از خریداران نیز از برخورد کف خودرو به سطح سرعت‌گیرها دل پری داشتند!
نسل دوم: 2009 الی 2013 (Mazda 3 BL)
نسل دوم مزدا 3 در سال 2009 به بازار عرضه شد و نمادی از توانایی مزدا در ساخت سدان‌های جذاب و جمع‌وجور به شمار می‌رفت؛ چراکه در این سال، همکاری فورد و مزدا به پایان رسید و دیگر اثری از خودروهای آمریکایی در محصولات مزدا مشاهده نمی‌شد. بر همین اساس، مزدا شروع به بازسازی و نوسازی کل سبد محصولات خود کرد و نسل جدید مزدا 3 را به بازار فرستاد.
نسل دوم مزدا 3 با ظاهر لبخندمانندش شناخته می‌شود که ژاپنی‌ها آن را فلسفه Zoom-Zoom می‌نامند. یکی از مشخصات بارز نسل دوم مزدا 3، چراغ‌های زنون تطبیق‌پذیر (AFS) آن بود که استفاده از آن‌ها در سدان‌های جمع‌وجور سابقه نداشت و مزدا 3 به نخستین سدان کامپکتی تبدیل شد که از این فناوری بهره می‌برد. این چراغ‌ها به‌واسطه فناوری پیشرفته، قیمت بالایی نیز دارند که همین مساله به یکی از وجوه شهرت مزدا 3 در کشورمان تبدیل شده است.
نسل دوم مزدا 3 با تنوع بیشتری از پیشرانه‌های بنزینی و دیزلی به بازار جهانی عرضه شد. سه موتور بنزینی 1.6 لیتری، 2 لیتری و 2.5 لیتری برای این خودرو قابل انتخاب بودند که در ترکیب با گیربکس‌های پنج‌سرعته دستی، پنج‌سرعته اتوماتیک و شش‌سرعته دستی به مشتریان عرضه می‌شدند.
ارگونومی کابین نیز یکی دیگر از مشخصات بارز نسل دوم مزدا 3 بود. کابین به‌شدت زیبا و مجهز نسل دوم مزدا 3 برای سال‌ها این خودرو را از رقیبان خود بالاتر قرار می‌داد و البته بر شهرت این خودرو نیز افزود. درحالی‌که تولید نسل دوم مزدا 3 در سال 2013 به صورت رسمی پایان یافت، این خودرو تا سال 1398 توسط بهمن موتور به تولید می‌رسید.
تولید نسل دوم مزدا 3 در گروه بهمن از سال 1389 آغاز شد و تا سال 1398 ادامه یافت؛ البته در این بین، به دلیل اعمال تحریم‌ها، بین سال‌های 92 تا 94 تولید این خودرو به طور موقت متوقف شد. نسل دوم مزدا 3 در دو گونه هاچ‌بک و سدان در ایران به تولید رسید که اکثر نسخه‌های تولید‌‌‌شده، از نوع سدان هستند. نسل دوم مزدا 3 در ایران در یک تیپ دنده‌ای و چهار تیپ اتوماتیک به تولید رسید؛ درحالی‌که تولید نسخه هاچ‌بک بین سال‌های 1389 تا 1391 و در دو تیپ 1 و 3 صورت گرفت.
وجه تمایز نسخه دنده‌ای و اتوماتیک مزدا 3 علاوه بر آپشن‌های مختلف، پیشرانه آن‌ها بود. نسخه دنده‌ای به پیشرانه 1.6 لیتری با قدرت 104 اسب‌بخار و گیربکس پنج‌سرعته دستی مجهز بود؛ درحالی‌که نسخه‌های اتوماتیک از پیشرانه دولیتری با قدرت 147 اسب‌بخار و گیربکس پنج‌سرعته اتوماتیک بهره می‌بردند. تولید مزدا 3 تیپ 4 به‌عنوان مجهزترین نمونه این خودرو در ایران، از سال 1391 آغاز شد و این خودرو با سپر، مه‌شکن و رینگ‌های جدید به دست مشتریان رسید. مهم‌ترین رقبای نسل دوم مزدا 3 در بازار ایران، تویوتا کرولا، میتسوبیشی لنسر و کیا سراتو بودند که به صورت وارداتی در بازار حضور داشتند و تنها مزدا 3 بود که به صورت مونتاژی عرضه می‌شد.
نسل سوم: 2013 الی 2016 (Mazda 3 BM)
نسل سوم مزدا 3 با تغییرات ظاهری گسترده در سال 2013 وارد بازار شد. این تغییرات گسترده، به علت تعویض زبان طراحی مزدا اتفاق افتاد و چهره‌ای خشن جایگزین لبخند معروف نسل دوم مزدا 3 شد. نسل سوم مزدا 3 شباهت بسیار زیادی به مزدا 6 داشت و به‌نوعی نسخه کوچک‌تر آن محسوب می‌شد. مزدا در این نسل از پیشرانه‌های معروف خود یعنی موتورهای سری اسکای اکتیو بهره برد و هر پیشرانه‌ای را برای بازاری خاص در نظر گرفت.
همانند نسل دوم، نسل سوم مزدا 3 نیز با تنوع گسترده‌ای از پیشرانه‌های بنزینی و دیزلی به دست مشتریان می‌رسید. پیشرانه‌های 1.5 و 2.2 لیتری اسکای اکتیو از سری موتورهای بنزینی بودند که به ترتیب 105 و 150 اسب‌بخار قدرت تولید می‌کردند. گیربکس‌های درنظرگرفته‌شده برای این نسل نیز، شش‌سرعته دستی و شش‌سرعته اتوماتیک بود.
فیس‌لیفت نسل سوم: 2016 الی 2018 (Mazda 3 BM Facelift)
نسل سوم مزدا 3، خودرویی دوست‌داشتنی بود که در بازارهای جهانی به موفقیت رسید. به همین دلیل، مزدا در سال 2016 این خودرو را مورد یک فیس‌لیفت جزئی قرار داد. نمونه‌های فیس‌لیفت نسل سوم مزدا 3 در سال 2017 به بازار جهانی راه یافتند و تا زمان عرضه نسل چهارم، روی خط تولید مزدا قرار داشتند.
دلیل عمده محبوبیت نسل سوم مزدا 3ٰ، نه طراحی ظاهری جذاب آن، بلکه پیشرانه‌هایی بود که زیر کاپوت این خودرو قرار داشتند. اکثر موتورهای سری اسکای اکتیو نصب‌شده روی مزدا 3، از سیستم تنفس طبیعی بهره می‌بردند و به همین دلیل، قابلیت سازگاری با شرایط مختلف را داشتند. درنتیجه، مزدا 3 خودرویی مناسب برای تمامی شرایط و همه فصول بود.
با وجود رویکرد کلی خودروسازان به استفاده از توربوشارژر در پیشرانه‌ها، مزدا ترجیح داد با تمرکز بر فناوری‌های نوین، پیشرانه‌های خود را بهبود بخشد. موتورهای سری اسکای اکتیو مزدا نیازی به توربوشارژر ندارند، قدرت کافی تولید می‌کنند و مصرف سوخت آن‌ها نیز اقتصادی است. فیس‌لیفت نسل سوم مزدا 3 از پیشرانه و گیربکس مشترک با نمونه‌های ساده بهره می‌گرفت؛ اما چراغ‌های جلو و عقب آن، اندکی تیزتر شده‌اند و تغییراتی نیز در کابین خودرو اتفاق افتاده است.
نسل چهارم: 2018 تاکنون
نسل چهارم مزدا 3 در سال 2018 معرفی شد و از آن زمان تاکنون، روی خط تولید قرار دارد. این نسل از نسخه بهینه‌شده زبان طراحی مزدا یعنی Kodo پیروی می‌کند که مدل مفهومی آن با نام RXویژن در نمایشگاه خودرو توکیو 2015 معرفی شد. همانند همیشه، نسل چهارم مزدا 3 در نسخه هاچ‌بک پنج‌درب و سدان چهاردرب به بازار عرضه شد.
طراحی نسل چهارم مزدا 3 آن‌طور که شرکت سازنده عنوان می‌کند، همانند یک فلز سیال است و این مساله در کنار استفاده از موتورهای سری اسکای اکتیو، مزدا 3 را به سدانی محبوب برای بازار جهانی تبدیل کرده است. نکته جالب درخصوص نسل چهارم مزدا 3، ارائه این خودرو با موتورهای کمتری نسبت به گذشته است. تنها پیشرانه قابل انتخاب برای نسل چهارم مزدا 3، موتور 1.8 لیتری دیزلی اسکای اکتیو بود که 116 اسب‌بخار قدرت تولید می‌کند و با گیربکس شش‌سرعته اتوماتیک یا دستی همراه است. بعدها، مزدا موتور 2.5 لیتری بنزینی را نیز به گزینه‌های قابل انتخاب افزود و درنهایت، نسخه هیبریدی نسل چهارم مزدا 3 نیز به بازار عرضه شد. هم‌چنین نسخه چهارچرخ محرک مزدا 3 در نسل چهارم نیز عرضه شد:؛ هرچند هنوز از ارائه سیستم تعلیق مستقل برای چرخ‌های عقب خبری نیست.
نتیجه‌گیری: چگونه به سبک مزدا یک سدان خوب بسازیم؟
تردیدی نیست که مزدا 3 از سال 2004 تاکنون، یکی از بهترین سدان‌های کوچک موجود در بازار خودرو جهان است. این بهبودهای نسل‌به‌نسل، موجب شده است تا این خودرو هم‌چنان ذات اصلی خود را حفظ کند و به خریداران همان چیزی را ارائه بدهد که می‌خواهند. درحالی‌که برخی رقبا هم‌چون میتسوبیشی لنسر و تویوتا کرولا در دام اقتصادی‌سازی بیش از حد گرفتار شدند، مزدا 3 موفق شد خود را مقرونبهصرفه و اقتصادی نگه دارد و در عین حال برای مشتریان جذاب باشد.
بدون شک نقش موتورهای اسکای اکتیو مزدا در این موفقیت‌ها کمرنگ نبوده است. این پیشرانه‌های مدرن و کارآمد، مزدا 3 را قادر کردند تا بدون نیاز به توربوشارژر و سوپرشارژر، قدرت کافی در اختیار داشته باشد و از سوی دیگر، مصرف سوختی اقتصادی را ثبت کند. به نظر می‌رسد مزدا فرمول ساخت یک اتومبیل اقتصادی را به‌خوبی آموخته و از این فرمول، در ساخت مزدا 3 نهایت استفاده را برده است.
بیشتر بخوانید
- مقایسه تویوتا کرولا و مزدا 3 نیو
- مقایسه مزدا 3 جدید و پژو 2008
- مقایسه هیوندای اکسنت و مزدا 3 نیو
- مقایسه هیوندای ولستر و مزدا 3 نیو
- با معایب مزدا 3 جدید اشنا شوید
- با مزدا3 جدید و تفاوت های آن با مزدا 3 بیشتر آشنا شوید
