موضوع اخذ مالیات از خودروهای گران‌قیمت در مجلس مطرح شده است و نمایندگان مشغول بررسی آن طی تصویب بودجه 1400 هستند. این طرح، به نظر کارشناسان ایراداتی دارد که باعث شده است اجرایی‌شدن آن، در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد.
بر اساس بند الحاقی 7 تبصره 6 ماده‌واحده لایحه بودجه سال 1400، همه مالکان حقیقی و حقوقی انواع خودروهای سواری و وانت دو کابین که در پایان هرسال مجموع ارزش آن‌ها بیش از 10 میلیارد ریال (یک میلیارد تومان) باشد، مشمول مالیات سالیانه خودرو هستند. این طرح براساس دیدگاه برخی کارشناسان، قابلیت اجرایی نخواهد داشت.
در همین راستا، امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه و کارشناس صنعت خودرو، یکی از منتقدان این طرح است که در این زمینه می‌گوید: در ماه‌های گذشته، مجلس جدید نشان داده است که می‌خواهد کارهایی انجام دهد و در برخی موارد، حرف‌های قشنگی نیز می‌زند؛ اما ازآن‌جایی‌که نمایندگان بر کل قوانین و مقررات مسلط نیستند، کارهایی که انجام می‌شود، ممکن است بسیار خطرناک باشد.
کاکایی افزود: وقتی در یک نظام اقتصادی به‌تدریج موانعی ایجاد می‌شود، به طور مثال صحبت‌های زیبای پوپولیستی مانند اینکه ما به نفع فقرا مالیات می‌گیریم، مطرح می‌شود و درنهایت مالیات هم اخذ می‌شود؛ اما این افراد پول‌دار که معمولاً بزرگ و تولیدکننده یا تاجر هستند، این هزینه‌ها را از جیب مردم جبران می‌کنند.
وی تصریح کرد: به نظر می‌رسد آقایان در حل معضلات اصلی و زیربنایی کشور مانده‌اند و فقط مسائل روبنایی را به‌صورت منفی دست‌کاری می‌کنند. در این زمینه، به نظر می‌رسد اگر دولت الکترونیک هرچه سریع‌تر در همه ارکان به‌صورت کامل راه‌اندازی شود و نظام بانکی و پرداختی‌ها شفاف و سپس مالیات گرفته شود، بهتر از این راهکارهای مقطعی خواهد بود.
وی هم‌چنین به کشور گرجستان اشاره کرد که تا همین چند سال قبل، جزو فاسدترین کشورهای جهان به شمار می‌رفت؛ اما طی هشت سال، توانست این فساد را به حداقل برساند؛ هم‌چنین نمونه مشابه آن، کشور بنگلادش است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اخذ مالیات باید اصولی باشد، یادآور شد: امروز شاهدیم افراد پول‌دار جامعه به انواع و اقسام شیوه‌ها از مالیات‌دادن طفره می‌روند و درعوض، نمایندگان مجلس به دنبال آن هستند تا از آن‌چه در جلوی چشم است، مالیات بگیرند.
وی تأکید کرد: چنین شیوه‌هایی فقط هزینه‌های مردم را افزایش خواهد داد، هرچند درآمد مختصری هم برای دولت کسب می‌شود که آن هم‌ارزش لازم را ندارد. این در حالی است که کارهای مهم‌تری هنوز روی زمین باقی مانده است.
کاکایی به اخذ مالیات از مصرف بنزین، مالیات بیشتر در معامله خودروها و قیمت خودرو، هم‌چنین اخذ عوارض پارکینگ و رفت‌وآمد در شهرهای بزرگ و غیره به‌عنوان برخی تجارب موفق سایر کشورها اشاره کرد.
وی ادامه داد: اکنون فقط طرح مالیات بر خودروهای میلیاردی خالی از اشکال نیست؛ بلکه طرحی نظیر سامان‌دهی صنعت خودرو نیز که ماه‌هاست نمایندگان مطرح کرده‌اند، پر از اشکال و تناقض است.
این استاد دانشگاه گفت: شاید نیت نمایندگان مجلس خوب باشد؛ اما ازآن‌جایی‌که طرح‌هایشان بدون مطالعه و بدون بررسی تبعات است و از طرفی شجاعت اجرا را نیز ندارند، وارد یک دور باطل می‌شویم؛ به‌طوری‌که امروز بسیاری مسائل جزئی نیز در کشور با مشکل مواجه است.
وی یادآور شد: نحوه و چگونگی قیمت‌گذاری خودرو برای این بند از لایحه بودجه 1400 نیز خود محل فساد است که چرا یک میلیارد تومان به‌عنوان شاخص در نظر گرفته شده است و چرا خودروهای کمتر از یک میلیارد تومان که شاهدیم در همین قرعه‌کشی خودروها بسیاری از دلالان و واسطه‌ها سودهای چند صد میلیون‌تومانی کرده‌اند، نباید مشمول مالیات باشند؟ اما کسی که شاید 10 سال پیش خودروی خارجی میلیاردی خریده است، امروز باید مالیات بپردازد؟
این کارشناس صنعت خودرو اظهار کرد: اگر بخواهیم از پول‌دارها بیشتر مالیات بگیریم، در وهله نخست باید نظام بانکی ما بسیار شفاف باشد؛ چنان‌که امروز در بسیاری کشورها حمل پول نقد بالای 100 دلار قاچاق محسوب می‌شود و با افراد به‌شدت برخورد می‌شود. در این کشورها، افراد به‌جای پول نقد، آن را در شبکه بانکی جابه‌جا می‌کنند تا میزان تراکنش‌های مالی هر فرد به‌روشنی مشخص باشد. آن‌گاه بحث دریافت عادلانه مالیات معنی می‌یابد. این روزها، شاهد راه‌افتادن چک صیاد هستیم که اتفاق خوب و مبارکی در راستای شفافیت بانکی است.
وی معتقد است: وقتی مسائل مالی در کشور شفاف شود منجر به توسعه کسب‌وکارها نیز خواهد شد، اما با این شیوه‌هایی که مجلس دنباله‌گیری می‌کند فقط ذهنیت‌ها بدتر شده و البته بعید است چنین موضوعی که مبنایی هم ندارد در داخل خود مجلس رأی بیاورد.
این استاد دانشگاه با اشاره به پایه‌گذاری اشتباه اقتصاد ایران بر درآمدهای نفتی از اواسط دهه 50 که در حدود 20 سال گذشته سعی بر اصلاح آن شده، تأکید کرد: در دو دهه گذشته سعی شده از بودجه نفتی جدا شویم و دولت از محل‌هایی همچون گمرک، مالیات، عوارض و غیره کسب درآمد کند که مکانیسم خوبی است و موجب رفاه کشور می‌شود.
وی تصریح کرد: اما آن‌چه که مهم است، این است که مالیات‌ها و عوارض باید بر مبنای واقعیت‌ها اخذ شود؛ به طور مثال، خانواده‌ای که یک خودرو در اختیار دارد، بتواند آزادانه آن را در هر جایی پارک کند؛ اما وقتی تعداد خودرو به دو دستگاه و بیشتر برسد، باید عوارض برای پارک و هم‌چنین عوارض رفت‌وآمد خودرو در نظر گرفته شود.
کاکایی گفت: مشابه این مسئله، اخذ عوارض زیباسازی و هم‌چنین عوارض بازیافت و دفع زباله است که اقدام بسیار خوبی در جهت توسعه شهرها است؛ تا اینکه شهرداری بخواهد با فروش تراکم شهر را نابود کند.
وی درخصوص خودروهای خارجی یادآور شد: وقتی فردی خودروی خارجی خریداری می‌کند و آن را از مرز عبور می‌دهد، تعرفه گمرکی به‌عنوان مالیات و برگه اسقاط چند خودرو از وی مطالبه می‌شود که درمجموع، نزدیک به 100 درصد قیمت خودرو به‌عنوان مالیات برای واردات در نظر گرفته شده است.
این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: اگر قرار است عوارض از خودروها گرفته شود، باید از همه خودروها اخذ شود نه اینکه فقط برای خودروهای خارجی باشد. به طور مثال، هر چه خودرو بزرگ‌تر باشد، عوارض پارک بیشتری باید پرداخت کند. این موضوع در خصوص آلودگی هوا برعکس است و انتظار می‌رود با توجه به مدرن‌بودن خودروهای خارجی و آلایندگی کمتر آن‌ها، عوارض کمتری در این زمینه بپردازند.
وی گفت: مساوات در اخذ عوارض در سال‌های گذشته سبب شده است تا تعداد خودروهای فرسوده روز‌به‌روز در حال افزایش باشد. کاکایی تاکید کرد: اخذ مالیات خودرو آن هم به صورت سالیانه، معنی ندارد. اینکه برخی در سال‌های گذشته اقدام به خرید خودروهای خارجی کرده‌اند و طبق این طرح باید همه‌ساله مالیات بدهند، موضوعی غیرمنطقی است و تبعات منفی به دنبال خواهد داشت.
منبع: ایرنا
بیشتر بخوانید:
