سیستم ترمز خودرو معمولا به‌صورت ناگهانی خراب نمی‌شود. معمولا ابتدا علائم خرابی سیستم ترمز خودنمایی می‌کنند. به‌مرور زمان، نشانه‌های خرابی سیستم ترمز تشدید می‌شوند و راننده احساس می‌کند میزان مسافت طی شده خودرو برای توقف هنگام ترمزگیری نسبت به حالت عادی افزایش یافته است. بی‌توجهی به علائم خرابی لنت ترمز و قطعات دیگر سیستم ترمز می‌تواند تبعات جانی برای سرنشینان ماشین به دنبال داشته باشد. در ادامه مطلب حاضر، مهم‌ترین علائم خرابی سیستم ترمز خودرو را معرفی می‌کنیم.
علائم خرابی سیستم ترمز خودرو
بیشترین دلیل خرابی سیستم ترمز خودرو مربوط به لنت ترمز است. این قطعه عمر مفید مشخصی دارد و به‌مرور زمان دچار فرسایش می‌شود. پس از آن، دیسک و روتور نیز در شمار عوامل اصلی خرابی سیستم ترمز خودرو هستند. مهم‌ترین نشانه های خرابی سیستم ترمز ماشین عبارت‌اند از:
- ایجاد صدای غیرعادی هنگام ترمز گرفتن
- کشیدن شدن ماشین به سمت چپ یا راست هنگام ترمزگیری
- لرزش پدال ترمز هنگام ترمز گرفتن
- روشن شدن چراغ ترمز ABS
- شل شدن پدال ترمز
- سفت شدن پدال ترمز
- احساس بوی سختگی
- تغییر موقعیت پدال ترمز نسبت به حالت عادی
- قفل شدن چرخ ماشین
- آزاد نشدن پدال ترمز بعد از رها کردن آن
- نشت روغن زیر ماشین یا چرب شدن قطعات سیستم ترمز
در ادامه پیرامون هریک از علائم خرابی سیستم ترمز پراید و سایر خودروها بیشتر توضیح می‌دهیم.
1. ایجاد صدای غیرعادی هنگام ترمز گرفتن
یکی از شایع‌ترین علائم خرابی لنت ترمز، صدای غیرعادی است که هنگام فشردن پدال ترمز به‌گوش می‌رسد. در بسیاری از مواقع نوعی صدای سوت کشیدن ایجاد می‌شود. اگر دیسک ترمز به‌خوبی در مکان خود تنظیم نشده باشد، احتمال ایجاد صدای سوت هنگام درگیر شدن آن با لنت وجود دارد. همچنین تاب برداشتن دیسک ترمز در اثر ضربه خوردن، جانمایی اشباه کفشک‌ها و حتی نفوذ مقدار زیادی گردوغبار به فضای بین لنت و دیسک نیز می‌تواند دلیل ایجاد صدای غیرعادی هنگام ترمزگیری باشد.
2. کشیدن شدن ماشین به سمت چپ یا راست هنگام ترمزگیری
دومین نشانه رایج خرابی سیستم ترمز، کشیدن ماشین به سمت چپ یا راست هنگام ترمزگیری است. در شرایطی که سرعت ماشین زیاد است، انحراف آن هنگام ترمز گرفتن می‌توان خطرآفرین باشد. این اتفاق در صورتی رخ می‌دهد که میزان سایش لنت‌های ترمز در چرخ‌های مختلف یکسان نباشد. دلایل مختلفی مانند چرب شدن لنت‌ها، تنظیم نبودن کفشک‌ها و جنس نامرغوب لنت‌ها باعث انحراف خودرو هنگام ترمزگیری می‌شوند.
3. لرزش پدال ترمز هنگام ترمز گرفتن
در حالت عادی وقتی پدال ترمز خودرو را فشار می‌دهید، هیچ‌گونه لرزشی در آن ایجاد نمی‌شود. یکی از علائم خرابی سیستم ترمز، لرزش پدال ترمز هنگام فشردن آن است. این اتفاق در اثر تاب برداشتن روتور ترمز رخ می‌دهد. وقت ترمز می‌گیرید، لنت به روتور می‌چسبد و باعث کاهش سرعت ماشین می‌شود. تاب برداشتن روتور باعث می‌شود تا لنت نتواند به‌خوبی به‌روتور بچسبد. در نتیجه شاهد لرزش آن خواهیم بود.
4. روشن شدن چراغ ترمز ABS
یکی دیگر از نشانه های خرابی سیستم ترمز خودرو، روشن شدن چراغ ترمز ABS است. این اتفاق می‌تواند نشان‌دهنده بروز مشکل در بخش‌های مختلف سیستم ترمز باشد. به‌عنوان مثال، کاهش سطح روغن ترمز یکی از مواردی که معمولا منجر به روشن شدن چراغ خطر ترمز می‌شود. بروز اختلال در عملکرد شیرها و اتصالات سیستم ترمز نیز در روشن شدن چراغ ترمز ABS بی‌تأثیر نیست.
5. شل شدن پدال ترمز
شما به‌عنوان راننده بهتر از هر کسی می‌دانید که میزان فشار لازم برای پایین رفتن پدال ترمز خودروتان چقدر است. اگر هنگام ترمز گرفتن احساس می‌کنید پدال ترمز بیش از حد نرم است، باید نسبت به خرابی احتمالی سیستم ترمز تردید کنید. این اتفاق معمولا به‌دلیل وجود هوا در لوله‌های سیستم ترمز یا نشت روغن ترمز رخ می‌دهد.
6. سفت شدن پدال ترمز
گاهی اوقات ممکن است پدال ترمز سفت‌تر از حالت عادی شود و برای فشردن آن نیاز به نیروی بیشتر داشته باشید. این اتفاق در اثر خرابی بوستر ترمز یا شیر کنترل رخ می‌دهد.
7. احساس بوی سختگی
در ترافیک‌های سنگین، علاوه بر جوش آوردن خودرو ممکن است بوی سوختگی نیز به‌مشام برسد. به‌خصوص اگر مجبور باشید برای مدت طولانی با پدال کلاچ و ترمز کار کنید. سایش بیش از حد لنت ترمز باعث داغ شدن آن می‌شود و در نتیجه بوی سوختگی به‌وجود می‌آید. در شرایطی که مجبور به توقف طولانی مدت هستید، بهتر است از ترمز دستی استفاده کنید.
8. تغییر موقعیت پدال ترمز نسبت به حالت عادی
اگر متوجه شدید که پدال ترمز در موقعیت همیشگی خود قرار ندارد و مثلا به سمت کف اتاق ماشین متمایل شده، باید این اتفاق را به‌عنوان یکی از علائم خرابی پمپ ترمز در نظر بگیرید. البته موارد دیگری مانند سایش لنت‌ها و وجود هوا در سیستم ترمز نیز در وقوع این رخداد بی‌تأثیر نیستند.
9. قفل شدن چرخ ماشین
یکی از خطرناک‌ترین اتفاقاتی که ممکن است برای هر راننده‌ای رخ دهد، قفل شدن چرخ‌های ماشین هنگام ترمز گرفتن به‌خصوص در زمان رانندگی با سرعت بالا است. این اتفاق می‌تواند عوامل متعددی از جمله خرابی لاستیک‌های ماشین داشته باشد. در عین حال، ممکن است در اثر ژله‌ای شدن لنت ترمز نیز شاهد قفل شدن چرخ خودرو باشید.
10. آزاد نشدن پدال ترمز بعد از رها کردن آن
اگر بعد از رها کردن پدال ترمز متوجه شدید که پدال به موقعیت اولیه خود برنمی‌گردد، باید توجه داشته باشید که احتمال خرابی فنر برگردان پدال ترمز وجود دارد. البته این اتفاق می‌تواند به‌دلایل دیگری مانند مسدود شدن مسیر انتقال روغن در لوله‌های سیستم ترمز نیز رخ دهد.
11. نشت روغن زیر ماشین یا چرب شدن قطعات سیستم ترمز
روغن‌ریزی یکی دیگر از علائم خرابی سیستم ترمز خودرو است. اگر متوجه روغن زیر ماشین شدید، حتما محفظه روغن ترمز را نیز بررسی کنید. همچنین اگر در بازدیدهای دوره‌ای سیستم ترمز متوجه چرب شدن سطح برخی از قطعات شدید، باید نسبت به نشت روغن ترمز حساس شوید. حتما از وجود روغن به‌میزان کافی در محفظه روغن ترمز خودروتان مطمئن باشید.
کلام پایانی
مجموعه 11 مورد از علائم خرابی سیستم ترمز خودرو را بررسی کردیم. نباید از کنار هیچ یک از نشانه های خرابی سیستم ترمز به‌سادگی عبور کنید. حتما در بازدیدهای دوره‌ای هر 15 هزار کیلومتر یکبار به تعمیرگاه مراجعه کرده و وضعیت سلامت سیستم ترمز ماشین را ارزیابی کنید. نکته مهم دیگر، لزوم تعویض به موقع لنت ترمز ماشین است که می‌تواند جلوی بروز بسیاری از مشکلات احتمالی را بگیرد.
