میانگین مصرف سوخت ترکیبی خودروهای موجود در بازار ایران بین 7 تا 10 لیتر در 100 کیلومتر است. درحالی‌که این عدد برای خودروهای روز دنیا به‌کمتر از 5 لیتر می‌رسید. از سویی دیگر، بسیاری از نواقص و ایرادات فنی خودرو نیز زمینه‌ساز افزایش مصرف سوخت می‌شوند. به‌طوری‌که بعضا میزان مصرف سوخت در خودرو بین 20 تا 50 درصد بیشتر از حالت طبیعی می‌شود. آشنایی با دلایل افزایش مصرف سوخت خودرو کمک می‌کند تا راحت‌تر جلوی بسیاری از آن‌ها را بگیرید. در ادامه به معرفی مهم‌ترین عوامل بالا رفتن مصرف سوخت ماشین می‌پردازیم.
دلایل افزایش مصرف سوخت خودرو
علت افزایش مصرف سوخت خودرو را باید در یکی از موارد زیر جستجو کنید:
- روشن بودن کولر خودرو
- کاهش فشار باد لاستیک خودرو
- حمل بار سنگین با ماشین
- کاهش سطح روغن موتور و عدم تعویض به‌موقع آن
- تنظیم نبودن تسمه تایم ماشین
- گرفتگی فیلتر هوا خودرو
- خرابی انژکتور ماشین
- خراب شدن سنسور اکسیژن موتور
- هوای سرد
- سبک رانندگی نامناسب
- میزان نبودن فرمان خودرو
- خرابی درپوش باک بنزین ماشین
- رانندگی در معابر غیراستاندارد
- خرابی سنسو مپ
- خرابی شمع موتور
- اختلال در عملکرد ایسیو ماشین
در ادامه پیرامون هر یک از دلایل افزایش مصرف سوخت ماشین بیشتر توضیح می‌دهیم.
1. روشن بودن کولر خودرو
کولر انرژی مورد نیاز خود را از موتور خودرو دریافت می‌کند. به‌همین دلیل، روشن بودن کولر می‌تواند باعث بالا رفتن مصرف سوخت کوییک و سایر خودروها شود. البته درباره میزان افزایش مصرف سوخت در صورت روشن بودن کولر بعضا داده‌های اغراق‌آمیز و غیرواقعی منتشر می‌شوند. تجربه نشان می‌دهد استفاده از کولر به‌هیچ وجه باعث دو برابر شدن مصرف سوخت خودرو نمی‌شود. بلکه بسته به نوع خودرو و تنظیم درجه کولر، افزایش مصرف سوخت با کولر بین 5 تا 15 درصد در هر 100 کیلومتر است.
البته توجه داشته باشید در رانندگی با سرعت بالاتر از 80 کیلومتر در ساعت، پایین بودن شیشه‌های ماشین نیز باعث تغییر در وضعیت استاندارد آیرودینامیک خودرو شده و در نتیجه مقاومت در برابر حرکت ماشین بالا می‌رود. به‌همین دلیل نیاز به مصرف سوخت بیشتر برای ادامه حرکت با سرعت بالا خواهید داشت.
شاید این پرسش را مطرح کنید که آیا بخاری هم تأثیری روی بالا رفتن مصرف سوخت تیبا و مابقی خودروها دارد؟ در پاسخ باید بگوییم که روشن بودن بخاری هیچ نقش مستقیم یا غیرمستقیم روی مصرف سوخت خودرو ندارد. چراکه انرژی مورد نیاز را از حرارت موتور دریافت می‌کند.
2. کاهش فشار باد لاستیک خودرو
کاهش فشار باد لاستیک خودرو باعث می‌شود میزان اصطکاک تایر با سطح جاده افزایش پیدا کند. این موضوع زمینه‌ساز افزایش مصرف سوخت خودرو می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند با کاهش 10 تا 20 درصدی فشار باد لاستیک نسبت به شرایط استاندارد، حدود 6 درصد مصرف سوخت خودرو بالاتر می‌رود. ضمن اینکه کاهش بیش از 20 درصدی فشار باد لاستیک نیز خطر ترکیدن آن را به‌شدت افزایش می‌دهد. آشنایی با دلایل کم شدن باد لاستیک خودرو برای جلوگیری از بروز این مشکل به‌شما کمک می‌کند.
3. حمل بار سنگین با ماشین
یکی دیگر از عوامل افزایش مصرف سوخت خودرو، حمل بار سنگین در بلند مدت است. تجربه نشان می‌دهد هر 50 کیلوگرم بار اضافی در خودرو مصرف سوخت را تا حداکثر 2 درصد در 100 کیلومتر افزایش می‌دهد. بنابراین بدیهی است تاکسی‌ها در مقایسه با سواری‌های با تعداد سرنشین کمتر، سوخت بیشتری مصرف کنند. یکی از دلایل بالا رفتن مصرف سوخت ماشین‌های باربری نیز همین موضوع است.
4. کاهش سطح روغن موتور و عدم تعویض به‌موقع آن
روغن موتور نقش اصلی در روانکاری قطعات موتور را بر عهده دارد. اگر به‌هر دلیل، روانکاری قطعات موتور با مشکل روبه‌رو شود، اصطکاک بین آن‌ها افزایش یافته و در نتیجه فشار بیشتری را متحمل می‌شوند. این موضوع مشکلات متعددی را به دنبال خواهد داشت که یکی از آن‌ها بالا رفتن مصرف سوخت ماشین است. تجربه نشان می‌دهد کاهش سطح روغن موتور یا کیفیت پایین آن می‌تواند مصرف سوخت ماشین را تا 10 درصد بالاتر ببرد. حتما در بازدیدهای هفتگی سطح روغن موتور خودرو را بررسی کنید. همچنین زمان تعویض روغن موتور خودرو را جدی بگیرید.
5. تنظیم نبودن تسمه تایم ماشین
به زبان ساده، وظیفه تسمه تایم هماهنگ کردن حرکت میل لنگ و میل سوپاپ در خودرو است. تسمه تایم نقش کلیدی در حفظ راندمان موتور ایفا می‌کند. اگر تنظیم تسمه تایم بهم بریزد، در نتیجه عملیات احتراق موتور در شرایط بهینه اتفاق نمی‌افتد. این موضوع باعث می‌شود که میزان مصرف سوخت موتور افزایش پیدا کند.
6. گرفتگی فیلتر هوا خودرو
دلیل بالا رفتن مصرف سوخت ماشین می‌تواند مربوط به گرفتگی فیلتر هوا باشد. به‌مرور زمان با جمع شدن ذرات آلاینده، مجرای فیلتر هوای خودرو تا حدی مسدود می‌شود. در نتیجه میزان هوای ورودی به محفظه احتراق کاهش پیدا می‌کند. عدم ترکیب ایده‌آل هوا و سوخت در محفظه احتراق باعث می‌شود تا راندمان موتور کمتر شود. در نتیجه میزان مصرف سوخت برای تولید قدرت مورد نیاز حرکت ماشین بالاتر می‌رود. تأثیر فیلتر هوا روی افزایش مصرف سوخت خودرو بعضا به 10 درصد نیز می‌رسد. به‌همین دلیل، توصیه می‌شود در زمان تعویض روغن موتور، فیلتر هوا را نیز تعویض کنید.
7. خرابی انژکتور ماشین
یکی از مهم‌ترین قطعات تأثیرگذار در مصرف سوخت ماشین، انژکتور است. پاشش سوخت به داخل محفظه احتراق توسط سوزن انژکتور صورت می‌گیرد. اگر به‌هر دلیل میزان پاشش سوخت به‌دلیل برهم خوردن تنظیم انژکتور بیش از حد استاندارد باشد، در این صورت میزان سوخت بیش از حد نیاز وارد محفظه احتراق شده و در نتیجه احتراق ناقص رخ می‌دهد.
8. خراب شدن سنسور اکسیژن موتور
خرابی سنسور اکسیژن را باید به‌عنوان یکی از جدی‌ترین دلایل افزایش مصرف سوخت پراید و سایر خودروها در نظر بگیرید. اگر میزان مصرف سوخت ماشین به‌صورت ناگهانی افزایش قابل توجهی پیدا کند، به‌احتمال زیاد مشکل مربوط به خراب شدن سنسور اکسیژن است. خرابی این سنسور باعث می‌شود که نسبت ترکیب سوخت و هوا در محفظه احتراق به‌درستی تنظیم نشود. در نتیجه ورود سوخت اضافه به موتور را شاهد خواهیم بود. اتفاقی که باعث می‌شود مصرف سوخت به‌طور قابل توجهی افزایش پیدا کند.
9. هوای سرد
میزان مصرف سوخت خودرو در زمستان نسبت به تابستان بیشتر است. در هوای سرد، مدت زمان رسیدن دمای موتور به نقطه ایده‌آل افزایش پیدا می‌کند. در این فاصله عملیات احتراق کامل در موتور صورت نمی‌گیرد و شاهد بالا رفتن مصرف سوخت ماشین هستیم. ضمن اینکه تراکم هوای سرد ورودی به محفظه احتراق بیشتر از هوای گرم است. در نتیجه میزان سوخت مورد نیاز برای ترکیب با هوای سرد به‌منظور احتراق در شرایط ایده‌آل افزایش می‌یابد. علت مصرف سوخت بالای ماشین صفر در زمستان ممکن است به‌دلیل این موضوع باشد. در مطلب راهکارهای کاهش مصرف سوخت در زمستان اطلاعات مفیدی برای مدیریت مصرف بنزین خودرو در فصل سرمایه ارائه کردیم.
10. سبک رانندگی نامناسب
سبک رانندگی در افزایش مصرف سوخت نقش تعیین کننده دارد. اگر عادت دارید در توقف‌های طولانی مدت، خودرو را روشن نگه دارید، باید بدانید که مصرف بنزین ماشین‌تان به‌شدت افزایش خواهد یافت. همچنین بعضی از رانندگان در حالت خلاص بی‌دلیل اقدام به فشردن پدال گاز ماشین می‌کنند که این موضوع هم سوخت اضافی را به محفظه احتراق می‌فرستد. رانندگی با سرعت بالا و در پی آن ترمزهای شدید و ناگهانی نیز زمینه‌ساز افزایش مصرف سوخت است. رانندگی با دنده مرده نیز نه‌تنها به موتور آسیب می‌زند؛ بلکه مصرف بنزنی را بالا می‌برد.
11. میزان نبودن فرمان خودرو
اگر فرمان را در حالت مستقیم نگه می‌دارید ولی خودرو به سمت چپ یا راست متمایل می‌شود، تنظیم فرمان خودرو بهم خورده است. این اتفاق باعث می‌شود چرخ‌های ماشین به‌درستی حرکت نکرده و اصطکاک حرکت آن‌ها افزایش پیدا کند. در نتیجه، مصرف سوخت ماشین بالا می‌رود. این مشکل با انجام میزان فرمان خودرو برطرف می‌شود.
12. خرابی درپوش باک بنزین ماشین
معمولا بخشی از بنزین موجود در باک سوخت حالت بخار دارد. اگر درپوش باک دچار مشکل شود، بخارات موجود در باک سوخت خارج می‌شوند. این موضوع می‌تواند تا 2 درصد مصرف سوخت خودرو را بالاتر ببرد. در این حالت باید درپوش باک بنزین را تعویض کنید.
13. رانندگی در معابر غیراستاندارد
اگر مجبور به رانندگی در معابر غیراستاندارد هستید که آسفالت مناسب ندارند یا خاکی هستند، باید بدانید یکی از عوارض تردید در اینگونه مسیرها، افزایش مصرف سوخت خودروتان است.
14. خرابی سنسور مپ
سنسور مپ میزان هوای ورودی به موتور را اندازه‌گیری می‌کند. سپس نتایج اندازه‌گیری را در قالب سیگنال‌هایی به ایسیو می‌فرستد. ایسیو از اطلاعات دریافتی برای ارسال فرمان میزان پاشش سوخت به انژکتور استفاده می‌کند. خرابی سنسور مپ باعث می‌شود ایسیو در تشخیص میزان هوای ورودی به موتور دچار مشکل شود. در نتیجه ممکن است دستور پاشش سوخت بیش از حد نیاز را به انژکتور بدهد و شاهد افزایش مصرف سوخت 206 و سایر خودروها باشید.
15. خرابی شمع موتور
خراب شدن شمع فرآیند احتراق در موتور را مختل می‌کند. موضوعی که ممکن است ترکیب سوخت و هوا در محفظه احتراق موتور را با مشکل روبه‌رو کند. بدیهی است که برای جبران افت شتاب خودرو، مصرف سوخت افزایش یابد. هر راننده بعد از چند بار سوار شدن به یک خودرو متوجه می‌شود که میزان مصرف تقریبی سوخت در آن چقدر است. تغییر در میزان سوخت مصرفی همواره باید به‌عنوان یک نشانه جدی از مشکل در قطعات موتور مانند خرابی شمع خودرو در نظر گرفته شود.
16. گرفتگی کاتالیزور ماشین
گرفتگی کاتالیست باعث می‌شود تا مسیر خروج آلاینده‌ها تا حدی مسدود شود. در نتیجه ممکن است شاهد بازگشت بخشی از گازهای آلاینده به درون محفظه احتراق موتور باشیم. این موضوع باعث می‌شود که عملا فضای کمتری برای ورود اکسیژن به محفظه احتراق وجود داشته باشد. در نتیجه کیفیت احتراق کاهش پیدا می‌کند. موضوعی که به‌صورت مستقیم روی کاهش قدرت موتور تاثیر می‌گذارد. در نتیجه وقتی پای خود را روی پدال گاز فشار می‌دهید، ماشین شتاب معمولی را نخواهد داشت. این موضوع روی بالا رفتن مصرف سوخت جک S5 سایر خودروها نیز تاثیر می‌گذارد.
17. اختلال در عملکرد ایسیو ماشین
ایسیو یا کامپیوتر خودرو نقش محوری در حفظ راندمان موتور خودرو در سطح استاندارد دارد. این قطعه با دریافت اطلاعات سنسورهای مختلف و پردازش آن‌ها، دستورات لازم برای عملکرد قطعات مختلف پیشرانه را صادر می‌کند. افزایش مصرف سوخت یکی از نشانه‌های خرابی ایسیو ماشین است. چراکه این قطعه قادر به ارسال دستورات صحیح به بخش‌های مختلف پیشرانه برای ترکیب سوخت و هوا با نسبت صحیح نیست.
موضوع دیگری که باید به آن اشاره کنیم، ریمپ ایسیو است. بعضا گفته می‌شود که ریمپ ایسیو باعث افزایش مصرف سوخت آن می‌گردد. درحالی‌که اجرای دقیق ریمپ می‌تواند ضمن ارتقای راندمان موتور، باعث صرفه‌جویی 10 تا 15 درصدی در مصرف سوخت نیز شود.
مصرف سوخت خودروهای اتوماتیک بیشتر است یا دستی؟
میزان اتلاف انرژی در فرآینده انتقال قدرت خودروهای اتوماتیک بیشتر از دستی است. این موضوع باعث می‌شود برای دو خودرو با پیشرانه مشابه، مدل اتوماتیک مصرف سوخت بالاتری داشته باشد. البته در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های تکنولوژی تا حد زیادی مشکلات مربوط به اتلاف انرژی در خودروهای اتوماتیک را کاهش داده است. در نتیجه اختلاف قابل توجهی بین مصرف سوخت خودروهای اتوماتیک و دنده‌ای مشابه وجود ندارد.
کلام پایانی
افزایش مصرف سوخت خودرو تنها باعث کوتاه شدن فاصله زمانی سوخت‌گیری نمی‌شود. بلکه بسیاری از دلایل بالا رفتن مصرف سوخت ماشین می‌توانند زمینه‌ساز بروز مشکلات جدی‌تری در خودروی شما شوند. پیشنهاد می‌کنیم ضمن رعایت رفتار صحیح رانندگی، میزان مصرف سوخت خودروتان را در سطح استاندارد حفظ کنید. همچنین اگر متوجه تغییر محسوس در وضعیت مصرف سوخت ماشین شدید، حتما به‌تعمیرگاه مراجعه کنید تا ضمن عیب‌یابی برای برطرف کردن مشکلات احتمالی دست به‌کار شوید.
