برخلاف تصور عموم، ریزش قیمت خودرو خبر خوبی برای فعالان این بازار نیست. روند نزولی قیمت‌ها شاید در ظاهر منجر به آرامش‌جو روانی جامعه شود، ولی در ادامه، با مزمن‌شدن این روند، بازار با پدیده رکود انتظاری روبه‌رو می‌شود. از سوی دیگر، امیدواری میل به خرید خودرو نیز در زمان افزایش قیمت‌ها تشدید می‌شود. حال سؤال این است که چگونه می‌توان بین این دو اتمسفر یک تعادل ایجاد کرد؟
در اقتصاد آزاد، نه افزایش قیمت ناگهانی منطقی است و نه کاهش برق‌آسای آن؛ به عبارت دیگر، هر پدیده‌ای که بازار را با شوک روبرو کند، از نظر اقتصاددانان مردود است. مصداق بارز این اتفاق، یکپارچه فروشنده‌شدن در این روزهای بازار خودرو است. کاهش نرخ ارز که رابطه مستقیمی با تحولات بین‌المللی داشت، سریع‌تر از آن‌چه تصور می‌شد، حباب قیمت خودرو را کوچک‌تر کرد؛ به‌گونه‌ای‌که در برخی از محصولات داخلی، بین 10 تا 50 میلیون تومان و در محصولات خارجی حتی تا 500 میلیون تومان نیز ریزش قیمت ثبت شده بود؛ اما چرا این سیر نزولی منجر به بهبود اوضاع خریدوفروش نشد؟
همان‌طورکه گفته شد، بازارها نسبت به تغییرات ناگهانی، واکنشی نامتعارف از خود نشان می‌دهند. درحالی‌که قیمت خودرو روزبه‌روز ارزان‌تر می‌شود، مشتریان به امید آن‌که این روند ادامه‌دار است، برای خرید خود تعلل می‌کنند و منتظر می‌مانند. فروشنده نیز از بیم بی‌ارزش‌شدن هرچه بیشتر کالای خود، اقدام به عرضه گسترده آن به بازار می‌کند. همین رفتارهای هیجانی است که بازار را به سمت رکود هدایت می‌کند.
سناریوهای خروج بازار از رکود
تردیدی نیست که بخش عمده‌ای از ترافیک خریدوفروش در بازار خودرو را باید مدیون فعالیت واسطه‌ها و سفته‌بازان بود. اگرچه در حال حاضر بازار داخلی به‌لطف تخلیه حباب کاذب از این گروه نیز خالی شده است. بنابراین، راهی که پیش‌رو باقی می‌ماند، تغذیه تقاضا است.
تنها در یک قلم، ایران‌خودرو 28 هزار دستگاه تعهد معوق دارد. تقاضای پنهانی که ماه‌ها بلکه سال‌ها در انتظار خودروی خریداری‌شده مانده است. این اولین راه‌حل خروج بازار از رکود است. اگرچه وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌گوید خودروسازان تا پایان سال تعهدات خود را به صفر می‌رسانند، ولی سکان‌داران پیشین این وزارت‌خانه نیز بارها چنین وعده‌هایی را مطرح کرده بودند!
اقدام موثر دیگری که می‌تواند منجر به رکودشکنی شود، بازگشت به ساختار تحویل‌های واقعاً فوری است. این روزها در طرح‌های فوق‌العاده خودروسازان، از تحویل سه‌ماهه محصولات به اسم تحویل فوری یاد می‌شود. درحالی‌که پیش‌فروش‌هایی که تنها در یک هفته محصول را به دست مشتری می‌رساندند، هنوز از خاطر مشتریان فراموش نشده است. تسریع در فرایند تحویل خودرو به مشتری، شاید در ظاهر خودروساز را متحمل یک فشار کاری و اقتصادی می‌کند، ولی با ادامه این روند، درواقع فشار اصلی تقاضا از روی آن‌ها برداشته می‌شود؛ چراکه عرضه به‌آهستگی و با آهنگی مداوم در حال انجام است.
سناریوی دیگری که البته از سوی کارشناسان پیشنهاد نمی‌شود، اقدام ضربتی دولت برای خارج‌کردن بازار از رکود است. این اقدام، درواقع همان ارائه تسهیلات بانکی برای خرید خودرو است. چند سال پیش که کمپینی با عنوان «نخریدن خودروی صفر =کیلومتر» در جامعه مطرح شد، دولت تسهیلات 25 میلیون تومانی را برای خرید خودرو اعطا کرد که طی آن، بازار در مدت‌زمانی کوتاه به رونق افتاد؛ اما آن‌چه در این میان اهمیت دارد، اثرات تورمی چنین وام‌هایی بر اقتصاد کشور است. چراکه بانک‌ها در حال حاضر توان تحمل این حجم از وام‌دهی را حداقل در شرایط فعلی نخواهند داشت.
پیش‌بینی حرکت بعدی بازار
به نظر می‌رسد که در شرایط فعلی با کاهش ارزش سرمایه‌ای کالایی به اسم خودرو، دیگر حضور واسطه‌ها و دلالان چندان منطقی نباشد؛ بنابراین، پیش‌بینی می‌شود روند نزولی قیمت خودرو آرام‌تر شود و دست‌آخر، به آرامش برسد. این همان نقطه‌ای است که می‌توان به رویارویی دوباره خریدار و فروشنده امیدوار بود.
بیشتر بخوانید
- برنامه شورای رقابت برای کنترل قیمت خودرو چیست؟
- پیش‌بینی قیمت خودرو تا پایان سال 99
- آیا روند تولید خودرو تا پایان سال به نفع خریدار است؟
- ناگفته‌های قرعه‌کشی خودرو
- پیش‌بینی حرکت بعدی سرمایه‌ها: بورس، مسکن یا خودرو؟
- بازگشت خودروهای چینی با استراتژی جدید؟
