شاید متوجه شده باشید که گاهی اوقات مصرف بنزین اتومبیلتان بیشازحد بالا میرود و به همین نسبت، آمپر بنزین زودتر از موعد به سمت حرف E تمایل پیدا میکند. همچنین در کنار این مورد، بهراحتی میتوان بوی بنزینی را که از اگزوز خارج میشود، استشمام کرد؛ در این حالت، گفته میشود که خودرو دچار خامسوزی شده است.
خام سوزی ماشین چیست؟
درواقع، زمانی که بنزین بهطور کامل درون محفظه احتراق با اکسیژن ترکیب نشده است و از منیفولد و مجاری اگزوز بدون تغییر خاصی خارج میشود، خامسوزی خودرو رخ داده است. در ادامه این مقاله از مطالب فنی آموزشی مجله خودرو همراهمکانیک، مقوله خامسوزی خودرو و دلایل آن را مورد بررسی قرار دادهایم.
بوی خام سوزی ماشین چگونه است؟
بوی خامسوزی ماشین، بویی تند، سنگین و شبیه بنزین نسوخته است که معمولاً از ناحیه اگزوز احساس میشود. این بو بهدلیل احتراق ناقص سوخت در سیلندر به وجود میآید و اغلب همراه با دود تیره و افزایش مصرف سوخت است. در واقع هر جا بوی غلیظ بنزین خام از اگزوز یا اطراف خودرو حس شود، میتوان آن را نشانهای از خامسوزی دانست.
علت خامسوزی ماشین کدام است؟
دلایل خامسوزی خودرو از قرار زیر است:
1. خرابی سیستم جرقهزنی

سامانه جرقهزنی پیشرانههای بنزینی، از بخشهایی همچون کویل، شمعها، وایر و… تشکیل شده است. در صورت بروز ایراد در هر یک از این قسمتها و اعمال جرقه ناقص درون سیلندر، باید منتظر عواقبی همچون ریپزدن موتور یا خامسوزی بنزین درون سیلندر باشیم؛ چراکه اگر جرقه سر شمعها از کیفیت لازم برخوردار نباشد، مرحله انفجار سوخت درون محفظه احتراق نیز به نحو مطلوب صورت نخواهد گرفت و بنزین فرصت سوختن کامل را به دست نخواهد آورد. بنابراین، پس از بازشدن سوپاپ دود، بخشی از سوخت همراه با سایر گازها به صورت خام به سمت انتهای اگزوز روانه خواهد شد.
واضح است که اگر یک شمع بهطور کامل از کار بیفتد و جرقهای درون سیلندر صورت نگیرد، کل بنزین موجود درون محفظه احتراق بدون آنکه واکنشی با اکسیژن داشته باشد، از اگزوز خارج میشود و خامسوزی نسبتا شدیدی را به وجود میآورد.
2. نقص در سیستم انژکتور

انژکتورها دارای سوراخهای بسیار کوچکی هستند که سوخت مایع را به قطرات بسیار ریز و پودرمانند تبدیل و به درون منیفولد هوا یا محفظه سیلندر تزریق میکنند. اگر انژکتور کار خود را بهدرستی انجام ندهد یا سوراخهای ریز سر آن دارای قطر بیشتر از استاندارد باشند و بنزین را بیشتر از حد معمول به درون سیلندر بپاشند، آنگاه نسبت استاندارد میان غلظت سوخت و هوا برهم میخورد و بنزین به حالت خامسوزی از اگزوز خارج میشود.
بنابراین، بهتر است انژکتورها طی بازههای مشخص توسط افراد متخصص چک شوند و در صورت کثیفی، شستشو داده شوند و اگر نیاز به تعویض داشته باشند، این کار صورت گیرد تا موتور خودرو بدون خامسوزی و در بهترین حالت به کار خود ادامه دهد.
۳. خرابی سنسور اکسیژن و سایر حسگرهای وابسته به سیستم سوخترسانی

سنسور اکسیژن با تجزیهوتحلیل گازهای خروجی از اگزوز و ارزیابی میزان اکسیژن موجود در این گازها، اطلاعات لازم را به ایسیو جهت تعیین میزان پاشش دقیق سوخت ارسال خواهد کرد. در صورت خرابی این قطعه و ارسال دادههای ناصحیح به واحد پردازشگر کنترل مرکزی خودرو، میزان پاشش سوخت توسط انژکتورها که از سوی ایسیو کنترل میشوند، چندان دقیق نخواهد بود و در صورت تزریق بیشازحد سوخت به درون سیلندر، موجب بروز خامسوزی در موتور خواهند شد.
همچنین سایر حسگرها نظیر سنسور فشار هوا map، حسگر جریان هوا، سنسور موقعیت دریچه گاز و … نیز اطلاعات لازم جهت میزان و زمان پاشش سوخت را به کامپیوتر مرکزی موتور ارسال میکنند؛ بنابراین، خرابی آنها نیز ممکن است به بروز عیب خامسوزی منجر شود.
4. نقص در سیستم اگزوز

خرابی سیستم اگزوز نیز، یکی دیگر از عواملی است که میتواند موجب اختلال و بروز خطا در عملکرد سیستم پاشش سوخت به درون موتور شود و ضمن افزایش میزان مصرف بنزین، موتور را با پدیده خامسوزی مواجه کند؛ بنابراین، واجب است که همواره از سالمبودن تمامی منبعهای اگزوز و همچنین لولههای این سامانه اطمینان حاصل کنید.
علت خام سوزی ماشین اول صبح چیست؟
خامسوزی اول صبح زمانی رخ می دهد که سوخت بیش از حد وارد سیلندر شود یا احتراق بهخوبی انجام نشود؛ چون موتور سرد است و هر نقص کوچک خودش را بیشتر نشان میدهد. در ادامه جدولی برای بررسی بیشتر این موضوع آورده ایم:
| علت اصلی | توضیح مشکل | علائم اول صبح | روش بررسی پیشنهادی |
|---|---|---|---|
| خرابی سنسور دمای آب (CTS) | ECU فکر میکند موتور خیلی سرد است و سوخت بیش از حد میفرستد | دود سیاه، بوی بنزین خام، لرزش در ۳۰–۶۰ ثانیه اول | دیاگ برای چک کردن دمای گزارششده سنسور، مقایسه با دمای واقعی موتور |
| ایراد در سنسور هوا (MAF / MAP) | مقدار هوای ورودی اشتباه خوانده میشود و مخلوط سوخت/هوا غنی میشود | ریپ صبحگاهی، مصرف سوخت بالا، گاهی چراغ چک | دیاگ، بررسی مقادیر سنسور، تمیز کردن یا تعویض در صورت نیاز |
| چکه کردن یا نشت انژکتورها | بنزین در زمان خاموش بودن موتور داخل سیلندر میریزد | استارت سنگین صبح، بوی شدید بنزین، دود سیاه کوتاهمدت | تست نشت انژکتور روی ریل، بازدید در تعمیرگاه تخصصی انژکتور |
| فشار نامناسب سوخت (پمپ/رگلاتور) | فشار زیاد = سوخت بیش از حد، فشار کم = احتراق ناقص | خامسوزی، ریپ و کمجان بودن موتور | اندازهگیری فشار ریل سوخت با گیج در تعمیرگاه |
| شمعهای فرسوده یا کوئل ضعیف | جرقه ضعیف، مخصوصاً در موتور سرد، سوخت کامل نمیسوزد | لرزش موتور، ریپ، بوی بنزین خام، بد استارت | باز کردن و چک کردن شمعها، تست کوئل با دستگاه یا تعویض آزمونی |
| نشتی هوای اضافی (هوا قبل یا بعد دریچه گاز) | ECU گمراه میشود و نسبت سوخت/هوا بههم میخورد | دور آرام ناپایدار، گاهی سوت یا صدای مکش هوا | چک کردن شیلنگها، آببندی منیفولد، بررسی هوزینگ دریچه گاز |
| کثیفی دریچه گاز و استپر | هوای دور آرام درست کنترل نمیشود و احتراق ناقص میشود | دور آرام نوسانی، خاموش شدن گاهی بعد از استارت سرد | باز کردن و تمیز کردن دریچه گاز و استپر با اسپری مخصوص |
| بنزین بیکیفیت یا اکتان پایین | احتراق ناقص و دوده بیشتر در استارت سرد | دود تیره، کشش ضعیف، صدای ناک (در بعضی موتورها) | تعویض جایگاه سوختگیری، استفاده از بنزین باکیفیتتر |
جمعبندی
ایراد خامسوزی در موتور خودرو، از آن دسته عیوبی است که میتوان با انجام سرویسهای دورهای بهموقع، استفاده از مکملهای اورجینال و استاندارد، شستشوی انژکتورها به روش اصولی، پایش سیستم جرقه و برق خودرو و رفع هرگونه ایراد، تعویض بهموقع شمعها و وایرها، پاکسازی مسیر ورودی هوا و تعویض بهموقع فیلتر آن، تعویض منبع اگزوز خراب و رفع هرگونه نشتی و پارگی سامانه اگزوز و…. تا حد زیادی از آن اجتناب کرد.
بنابراین، توصیه میشود ضمن انجام صحیح و بهموقع سرویسهای دورهای، در صورت بروز هرگونه ایراد در سیستم جرقهزنی، سنسور اکسیژن، سامانه اگزوز و… هر چه سریعتر نسبت به رفع آن اقدام کنید تا شاهد بروز ایراد خامسوزی در موتور خودرو نباشید.
بیشتر بخوانید
- رنگ دود اگزوز نشانه چیست؟
- سادهترین نکات فنی که هر رانندهای باید بداند
- خودروهای ضدگلوله چگونه ساخته می شوند؟
- این کارها خودروی شما را اوراقی میکند!
- صکادرات یا مراحل قبل از روشن کردن ماشین چیست؟
- تریم یا تیپ خودرو چیست؟ بررسی کامل ویژگیهای تیپ خودرو
سلام ماشین من وقتی که صبح ها روشن میکنم بوی بنزین میاد از اگزوز . بعدش دیگه نمیاد ممنون میشم راهنمایی کنین
سلام من سمند مدل ۹۱ دارم موتور xu7 دوگانه دستی خام سوزی داره وقتی گاز میدم دود سیاه میده فقطم روبنزین مصرفم بیش از حدبالاست ولی بادیاگ اوکی نشون میده همه چی سالم هیچکس نتونست بفهمه لطفا راهنماییم کنید.سنسور مپ . اکسیژن . مهره اب . وایر . شمع تعویض شده سوزن انژکتورها دریچه گاز شستشو داده شده حتی برنامه ecu هم دوباره ریخته شده ولی باز مشکل سرجاشه
شبکه اگزوزت رو چک کن اکثرا وقتی خراب باشه مصرف سوختوبالامیبره
سلام..مشکل از فشار شکن داخل باک یا روی ریل سوخت میتونه باشه،،رو بنزین هم احتمالا بد کار میکنه،،درسته؟؟
سلام نتیجه گرفتی؟ چون منم دقیقا همین مشکل رو دارم
دلیلش منیفولد پلاستیکی بود که تعویض شد