سرنوشت یکی از مهم‌ترین کلاس‌های خودرویی در ایران، با اماواگرهایی روبه‌رو شده است. خودروهای گازسوز یا با نام دیگرشان، خودروهای دوگانه‌سوز، برای کشورهایی که هنوز به فناوری گسترده خودروهای برقی و هیبریدی دست پیدا نکرده‌اند، راهکاری طلایی در حوزه کاهش مصرف سوخت و آلایندگی است؛ اما این سبک از محصولات در کشوری که یکی از بزرگ‌ترین میادین و ذخایر ثابت گاز را دارد، با بی‌توجهی روبه‌رو شده است. حال آن‌که تقاضای واقعی برای خودروهای دوگانه‌سوز، روزبه‌روز در حال افزایش است.
در تمام جوامع توسعه‌یافته، انرژی از هر نوع آن، گران است؛ به‌ویژه سوخت وسایل نقلیه که تأمین و عرضه آن طی سالیان اخیر با چالش‌های فراوانی همراه بوده است. کشورهای پیشرفته از دهه‌ها قبل متوجه این موضوع شده‌اند که نفت ماده‌ای بی‌پایان نیست. به‌تبع، فرآورده‌های آن مانند بنزین و گازوئیل نیز تمام‌شدنی هستند. بنابراین، سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت روی توسعه خودروهایی که از پیشرانه درون‌سوز استفاده می‌کنند، چندان عقلانی نیست.
از سوی دیگر، برآوردها نشان داده است که از یک سو هزینه‌های خرید یا فراوری بنزین و از سوی دیگر، هزینه‌های درمانی بیماری‌های مختلفی که از آلودگی هوا ناشی می‌شود، مقرون‌به‌صرفه‌بودن سوخت‌های فسیلی را زیر سؤال می‌برد. به همین دلیل است که دست‌کم طی یک دهه اخیر، روند توسعه خودروهای برقی و هیبریدی شتابی فزاینده گرفته است. دورشدن خودروسازان بزرگ دنیا از بنزین و گازوئیل در نگاه کلان، عدم وابستگی دولت‌ها به نفت، این ماده تاریخ‌ساز را نشان می‌دهد.
البته شکی نیست که این استراتژی اغلب از سوی کشورهایی به اجرا درآمده است که منابع نفتی بسیار محدودی دارند. بنابراین توضیح این مسئله که در کشورهای نفت‌خیز حرکت به سمت فناوری‌های نوین کندتر است، ساده‌تر می‌شود. یکی از قدیمی‌ترین راهکارها برای چنین کشورهایی که طبیعتاً منابع عظیم گازی نیز دارند، حرکت به سمت ساخت خودروهای گازسوز است. ایده‌ای که می‌تواند هم عدم پیشرفت فناوری را توجیه کند و هم مرهمی بر افزایش بی‌رویه مصرف سوخت و البته انتشار گازهای آلاینده باشد.
حداقل روی کاغذ این طور به نظر می‌آید که در ایران، به‌عنوان اولین کشور در حوزه میادین گازی و دومین کشور در بخش ذخایر گاز ثابت، خودروهای دوگانه‌سوز به‌وفور در دسترس باشند؛ اما واقعیت این است که این تصور کمی خوش‌بینانه است.
بی‌میلی به خودروهای دوگانه‌سوز
سیاست‌های تمام دولت‌های بعد از انقلاب، مبتنی بر حمایت گسترده از خودروسازان بوده است. اعطای وام‌های کلان و ایجاد انحصار در بازار با هدف توسعه، ایده‌ای ظاهراً جذاب، ولی عملاً بی‌اثر بوده است. اکنون که در سومین سال بحران در بازار خودرو هستیم، هنوز هم برنامه روشنی برای برون‌رفت از مشکل تولید، عرضه و اساساً قیمت‌گذاری خودروهای اعلام نشده است. به‌وضوح مشخص است که در این میان، دیگر فضایی برای بازنگری در سیاست‌های مربوط به خودروهای خاص مانند دوگانه‌سوزها وجود نخواهد داشت.
همه این‌ها در حالی است که به نظر می‌رسد ساخت محصولات گازسوز برای خودروسازان با توجه به فرمول قیمت‌گذاری دستوری، صرفه اقتصادی ندارد؛ چراکه محصولات دوگانه‌سوز از سوی خودروسازان در مقایسه با بنزین‌سوزها با صرف هزینه بیشتری ساخته می‌شوند. حال آن‌که به‌دلیل شیوه منسوخ قیمت‌گذاری، تولیدکنندگان در این حوزه بیشتر ضرر می‌کنند و به همین دلیل است که دیگر انگیزه‌ای برای مونتاژ بیشتر این محصولات وجود ندارد.
بی‌توجهی به تقاضا
در بازاری که لایه‌های متعددی از واسطه‌گری در آن شکل گرفته و تشخیص مصرف‌کننده واقعی از یک دلال دشوار است، می‌توان به‌صراحت گفت که اکثر مشتریان خودروهای دوگانه‌سوز، با هدف استفاده سراغ این محصولات می‌روند. حتی افزایش قیمت بنزین، سرعت تقاضا برای خرید خودروهای گازسوز را نیز افزایش داد. از سوی دیگر، علی‌رغم افزایش قیمت سوخت CNG، باز هم هزینه پیمایش در حالت گاز، به مراتب پایین‌تر از حالت بنزین است.
با این حال، به طرزی حیرت‌انگیز شاهد آن هستیم که سیاست‌گذاری در این بخش، روندی معکوس را در پیش گرفته است. به نظر می‌رسد اگر بخشی از تمرکز و انرژی گسترده‌ای که نهادهای مختلفی دولتی برای حذف واسطه‌ها در بازار خودروهای بنزینی اتخاذ کرده‌اند، به سمت توسعه خودروهای پایه گازسوز هدایت می‌شد، بسیاری از معضلات پیش رو قابل حل‌وفصل بود.
نگاهی به بازار خودروهای دوگانه‌سوز
در حال حاضر، آگهی‌های متعدد فروش خودروهای گازسوز در سایت‌های خریدوفروش اینترنتی موجود است؛ آگهی‌هایی که نشان می‌دهد هم فروشنده و هم خریدار واقعی پای آن‌ها ایستاده است. پژو پارس دوگانه‌سوز، یکی از محبوب‌ترین‌ها در این قسمت است. نسخه‌های گازسوز وانت‌های آریسان و زامیاد نیز مشتریان پروپاقرصی دارند. سمند EF7 تیپ پایه گازسوز (با کاربری تاکسی و شخصی) نیز یکی از قدیمی‌های این میدان به حساب می‌آید.
این روزها حتی مدل‌های 99 پژو 405 گازسوز نیز موجود هستند. از مدل‌های سنوات گذشته، می‌توان به تیبا و پراید نیز اشاره کرد که تعدد آگهی‌های آن‌ها نشان می‌دهد هنوز هم خریدوفروش خوبی روی آن‌ها صورت می‌گیرد. وانت پیکان، وانت مزدا و پژو روآ را نیز به این لیست اضافه کنید. درباره محبوبیت خودروهای گازسوز، همین بس که حتی تعداد زیادی پاترول نیز با این سیستم عرضه شده است. جالب است بدانید شورولت نوا، فولکس‌واگن کدی، هیوندای اکسل، لندروور و حتی پژو 504 گازسوز نیز در بازار وجود دارد.
بیشتر بخوانید
- خام سوزی خودرو و دلایل آن چیست؟
- رنگ دود اگزوز نشانه چیست؟
- ساده‌ترین نکات فنی که هر راننده‌ای باید بداند
- خودروهای ضدگلوله چگونه ساخته می شوند؟
- این کارها خودروی شما را اوراقی می‌کند!
- صکادرات یا مراحل قبل از روشن کردن ماشین چیست؟
