علائم خرابی استپر موتور خودرو ؛ نگاهی جامع به استپر موتور

در این مقاله از سری مقالات مجله خودرو همراه مکانیک قصد داریم راجع به استپر موتور و علائم خرابی استپر موتور خودرو اطلاعاتی را برای شما مخاطبین عزیز شرح دهیم. استپر موتور یکی از قطعات موتور خودرو است که با وجود کوچک بودن، وظایف بسیار مهمی برعهده داشته و اطلاع از علائم و دلایل خرابی استپر و همچنین شیوه نگهداری و تعمیر مناسب آن امری حیاتی است.

خرابی یا عدم عملکرد صحیح این قطعه، لذت رانندگی را از شما سلب خواهد کرد. پس با مجله تخصصی همراه مکانیک همراه باشید تا در مقاله « علائم خرابی استپر موتور خودرو » با این قطعه مهم بیشتر آشنا شوید.

استپر موتور چیست؟

استپر قطعه‌ای مهم در موتور خودرو است که بر روی دریچه گاز خودروها نصب می‌شود. در زمانی که پدال گاز فشرده نباشد، استپر که قطعه‌ای الکترونیکی-مکانیکی است وظیفه تنظیم میزان هوای ورودی به دریچه گاز و همچنین روشن نگه‌داشتن ماشین را برعهده دارد. استپر یا سنسور دریچه گاز با دریافت و ارسال اطلاعات به ECU، مانع از خاموش شدن خودرو در دورهای پایین موتور می‌شود.

به‌علت وجود استپر در قسمت ورودی دریچه گاز امکان آلودگی و کثیف شدن آن با ذرات معلق و دوده روغن وجود دارد. آلودگی استپر یا سنسور دریچه گاز موجب اختلال در عملکرد آن شده و باید برای تمیز کردن این قطعه اقدام کرد تا آسیب جدی به موتور وارد نشود. 

اجزای استپر موتور

استپر نیز همانند هر قطعه الکترونیکی دیگر از اجزای مختلفی تشکیل می‌شود که هماهنگی تک‌تک این اعضا در کنار هم باعث عملکرد بی‌نقص این قطعه می‌شود. ازجمله مهم‌ترین اجزا استپر موتور می‌توان به موتور الکتریکی، فنر نگهدارنده، بوش جداکننده، شفت استپر موتور و کلاهک اشاره کرد.

نحوه عملکرد استپر موتور

همان‌طور که گفته شد استپر موتور بر روی دریچه گاز نصب شده و توسط کامپیوتر خودرو یا همان ECU کنترل می‌شود. استپر موتور با حرکت رو به جلو و عقب، مقدار ورودی هوا را کنترل کرده که این حرکت به‌واسطه 4 ترانزیستور کنترل می‌شود.

ECU با دریافت دمای موتور و سایر شرایط خودرو، فرمان لازم را به ترانزیستورها ارسال می‌کند و در نتیجه دریچه استپر موتور، باز و بسته می‌شود. درواقع با افزایش دمای موتور، دریچه استپر موتور باز شده و پس از آن‌که دمای موتور کاهش یابد و به‌حد نرمال برسد، مجددا دریچه استپر موتور بسته می‌‌شود. همچنین اگر پدال گاز فشرده نباشد، به‌علت نیاز موتور به هوا، دریچه استپر موتور باز شده تا هوای مورد نیاز موتور تامین شود.

 وظایف استپر موتور

همان‌طور که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد، مهم‌ترین وظیفه استپر موتور روشن نگه داشتن خودرو در دورهای آرام است؛ اما استپر موتور، وظایف دیگری نیز برعهده دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

ازجمله وظایف استپر موتور خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  استپر در زمان سرد بودن موتور نقش ساسات را ایفا می‌کند، یعنی هنگامی ‌که موتور سرد است با تنظیم سوزن، خودرو با اولین استارت روشن می‌شود.  
• استپر دور موتور را در زمان گرفتن بار اضافی تنظیم می‌کند، به‌عنوان مثال هنگامی‌ که در هوای گرم کولر خودرو را روشن می‌کنید، عملا در حال تحمیل بار اضافی به موتور هستید؛ در این زمان باید دور موتور افزایش یابد تا پاسخگوی این بار اضافی باشد که این امر برعهده استپر موتور است.

• یکی دیگر از وظایف استپر موتور تنظیم سوخت و هوا در دور پایین است. منظور از دورهای پایین در خودرو معمولا دورهای بین 900 تا 1100 دور در دقیقه است و زمانی‌که خودرو در حال پارک بوده و موتور خودرو به‌صورت درجا و نرمال کار می‌کند؛ تنظیم سوخت و هوای ورودی توسط استپر انجام می‌شود.

• در زمان تعویض دنده‌ها استپر سرعت خودرو را تنظیم می‌کند. وقتی که راننده به هنگام تعویض دنده پای خود را از روی پدال گاز برمی‌دارد، استپر موتور با جلوگیری از بسته شدن سریع مسیر هوا، سرعت را تنظیم می‌کند. شایان ذکر است که این موضوع در مواقعی که راننده پای خود را به‌صورت ناگهانی از روی پدال ترمز بردارد نیز رخ می‌دهد.

علائم خرابی استپر موتور

حال وقت آن رسیده که به علائم خرابی استپر موتور خودرو بپردازیم. مهم‌ترین وظیفه استپر موتور، جلوگیری از خاموش شدن خودرو در دورهای پایین است؛ به‌عبارتی سرعت موتور در دورهای پایین توسط استپر موتور تنظیم می‌شود، لذا خرابی استپر موتور در دورهای پایین قابل تشخیص است و اغلب هنگام درجا کار کردن موتور، دور موتور پایدار نبوده و مدام تغییر می‌کند. خرابی استپر موتور با علائم دیگری نیز همراه است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

• افزایش دور موتور بلافاصله پس از روشن کردن خودرو
• خاموش شدن خودرو با رها کردن پدال گاز
• کاهش دور موتور در بارهای اضافی نظیر روشن بودن کولر
• عدم پایداری دور موتور در هنگام کار درجا
• گاز خوردن بی‌دلیل خودرو پس از روشن شدن خودرو
• افزایش دور موتور با افزایش دمای موتور

تمامی علائم خرابی استپر موتور خودرو مرتبط با نحوه عملکرد خود استپر موتور هستند؛ چراکه دریچه استپر موتور به درستی باز و بسته نشده و در نتیجه میزان هوای ورودی به موتور مختل و موارد فوق ظاهر خواهند شد.

شستن استپر موتور

برخی از علائمی که در بالا عنوان شد به دلیل کثیفی استپر موتور رخ می‌دهد. تمیز کردن استپر موتور کار چندان پیچیده‌ای نبوده و شما به‌تنهایی و بدون مراجعه به مکانیکی نیز می‌توانید آن را تمیز کنید. در ادامه مراحل تمیز کردن استپر موتور خودرو ذکر شده است:

• خودرو را خاموش کرده و اجازه دهید که موتور به اندازه کافی خنک شود.
• محل استپر موتور را شناسایی کنید. برای این کار از راهنمای خودرو کمک بگیرید.
• پیچ‌های مربوطه را باز کنید و سیم‌ها و سایر اتصالات را از موتور جدا سازید.
• استپر موتور را به‌دقت بشویید. برای این کار می‌توانید از گازوئیل یا اسپری انژکتور استفاده کنید.
• استپر موتور را با استفاده از هوای فشرده خشک کنید.
• دریچه استپر موتور را چک کرده و از باز و بسته شدن آن اطمینان حاصل کنید.
• استپر موتور را به محل خود بازگردانده، اتصالات سیم‌ها را برقرار کنید و پیچ‌ها را ببندید.

پس از شستن و نصب مجدد استپر موتور چند روزی رانندگی کنید؛ چنانچه علائم خرابی که در مقاله «علائم خرابی استپر موتور خودرو» ذکر شد را مشاهده نکردید، یعنی مشکل از کثیفی استپر موتور بوده است. اگر دوباره با علائم خرابی استپر موتور مواجه شدید یعنی مشکل از جای دیگری است و برای تعمیر آن و یافتن ریشه مشکل باید به یک مکانیک ماهر مراجعه کنید.

مطالعه مقالات مرتبط زیر را از دست ندهید

• آشنایی با استپر موتورو عیب یابی آن
• واشر سر سیلندر ، قطعه ای ارزان ولی حساس
• دلایل کاهش شتاب خودرو چیست؟
• تفاوت سیستم‌های بای توربو و توایین توربو چیست؟
• صدای پمپ بنزین در سمند و 405 چیست

اپلیکیشن همراه مکانیک

با اپلیکیشن همراه مکانیک از تغییرات قیمت خودرو باخبر شوید