تیکاف زدن با خودرو و نکات مهم درباره تیک آف موضوع این مقاله از مجله خودرو همراه مکانیک است که قصد داریم به بررسی تیکاف و معایب آن بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
اگر نگاهتان به خودرو چیزی فراتر از حرکت از نقطه A به B باشد، آن وقت می‌توانید روی توانایی‌های خاص این نقلیه هم حساب ویژه‌ای باز کنید. گاهی اوقات این قابلیت‌ها خودش را در قالب سرعت و شتاب نشان می‌دهد و گاهی هم در قالب یک نمایش هیجان‌انگیز مثل تیکاف!
کدام خودروبازی است که از دیدن صحنه تیک آف زدن و بلند شدن دود از چرخ‌های یک سوپراسپرت به وجد نیاید؟ اگر اهل تیکاف زدن هستید یا احیاناً می‌خواهید چنین مانوری را انجام دهید، شاید این مطلب بیشتر به کار شما بیاید.
در لغت، کلمه تیکاف (Take Off) به معنی برداشتن، رفتن، شروع کردن و بلند شدن است؛ اما عمده استفاده تخصصی از این کلمه در صنعت هوایی است. تیک‌آف به لحظه بلند شدن هواپیما از سطح زمین گفته می‌شود. جالب آنکه برخلاف تصور در ادبیات خودرویی چیزی به اسم تیک آف دیده نمی‌شود. اینکه واژه فوق از کجا و به چه شکل بین خودروبازان ما وارد شده، مشخص نیست.
ولی آنچه مشخص است، چند و چون اجرای این پدیده است که البته در دنیا آن را با اسم واقعی‌اش یعنی Burn Out می‌شناسند. برن آوت دقیقاً معنی آن چیزی است که دارید می‌بینید؛ یعنی سوختن. لحظات تند و نفس‌گیر چرخش بی‌امان لاستیک به دور محور خود بی‌آنکه منجر به حرکت شود، دل هر بیننده‌ای را به لرزه وا می‌دارد.
در زمان تیکاف زدن چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
برای درک بهتر موضوع تیک آف یا همان برن آوت باید یکبار دیگر مکانیزم حرکت خودرو را بررسی کنیم. موتور خودرو به لطف تغذیه میزان مشخصی از سوخت و هوا، نیروی چرخشی تولید می‌کند. میزان سرعت و قدرت این چرخش توسط گیربکس کنترل می‌شود. سپس در مرحله بعدی توسط میل‌گاردان (Drive Shaft) که یک سر آن به گیربکس و سر دیگر آن به دیفرانسیل (محور یا اکسل) متصل است، منتقل می‌شود. دیفرانسیل جهت چرخش نیروی ورودی را از حالت عمودی به صورت افقی درمی‌آورد و منجر به گردش چرخ‌ها می‌شود.
اگرچه این ساختار در خودروهای FWD (محور متحرک جلو) ساده‌تر و با قطعاتی کمتر است، ولی از آن طرف باید بگوییم که پروسه تیکاف اغلب در خودروهای RWD (محور متحرک عقب) بهتر اجرا می‌شود. اگر نیروی واردشده به اکسل ناگهانی و به میزان بالایی باشد، با در نظر گرفتن شرایط خاصی مانند عرض و جنس لاستیک، سطح زیر لاستیک و البته وزن خودرو شاهد پدیده هرزگردی یا درجا کار کردن چرخ‌ها در محور خودشان هستیم.
[hm_sell_form_inline]
درواقع آنچه در حال اتفاق است غلبه کردن میزان گشتاور خروجی پیشرانه به میزان نیروی موردنیاز برای حرکت است. شاید برای بسیاری از ما اتفاق افتاده باشد که به دلیل عجله ناگهان یک هرزگردی کوتاه را تجربه کرده باشیم یا اینکه در لحظه حرکت لاستیک خودرویمان روی سطح مرطوب یا خاکی بوده باشد. ولی واقعیت این است که یک تیک آف حرفه‌ای و طولانی علاوه بر توانایی‌های فنی خودرو وابسته به هنر راننده است. چراکه نگه داشتن وضعیت گردش چرخ‌ها در محور خود یعنی کنترل لحظه به لحظه گشتاور و میزان چسبندگی. به این دلیل که در یک ثانیه امکان دارد سرعت حرکت چرخ‌ها به سرعت حرکت برسد و این عملیات دیدنی پایان بیابد.
نکات مهم قبل از تیکاف زدن
در نظر داشته باشید تیکاف با خودروهای دنده دستی به مراتب ساده‌تر از خودروهایی است که دنده اتوماتیک دارند. برای شروع به کار نیاز به چند پیش‌فرض دارید. نخست باید لاستیک‌هایتان در وضعیت مناسبی قرار داشته باشند. لاستیک‌های کاملاً نو به دلیل وجود آج‌های سالم چسبندگی بسیار بالایی دارند و به همین دلیل تغییر وضعیت از فشار پرگاز تا حرکت خودرو خیلی طول نمی‌کشد؛ به عبارت دیگر مدت زمان هرزگردی لاستیک‌ها آنقدری که انتظار دارید بالا نیست. از سوی دیگر لاستیک‌های کهنه و قدیمی نیز به دلیل صاف شدن از حداقل اصطکاک نیز برخوردار نیستند و در بهترین حالت منجر به تکان خوردن شدید خودرو و فرمان می‌شوند. لاستیک‌هایی که در میانه عمر خود هستند بهترین گزینه برای تیک آف به شمار می‌آیند.
گام بعدی بررسی قابلیت‌های موتوری است. قاعدتاً خودرویی که پیشرانه ضعیفی دارد برای انتقال شدید و ناگهانی گشتاور به چرخ‌ها دچار مشکل می‌شود. حتی اگر خودروی شما از نظر موتوری نیز وضعیت خوبی داشته باشد باید نسبت به کارکرد صحیح دریچه گاز، کلاچ و البته ترمز دستی اطمینان حاصل کنید.
آتش به راه بیندازید!
پیش از هرچیز یادتان نرود بنا به دلایلی که در ادامه خواهیم گفت، تیک‌آف زدن مانوری سخت و سنگین برای یک خودرو به حساب می‌آید. فارغ از آسیب‌های احتمالی به ساختار فنی نباید از مخاطرات اجرای آن غافل شویم. با این مقدمه وقت آغاز ماجراجویی است.
خودرو را در مسیری مناسب با آسفالت سالم قرار دهید. سعی کنید جاده‌ای که روی آن قرار دارید بدون شیب باشد. ترمز دستی را بالا بدهید. پدال گاز را تا انتها فشار دهید و بگذارید دور موتور تا محدوده قرمز بالا بیاید. در این قسمت توجه داشته باشید که برخی از خودروها کات آف دارند و اجازه چنین کاری نمی‌دهند. وقتی دور موتور به بالاترین حد خود رسید، دنده را به یک ببرید. همینطور که پایتان روی گاز است، کلاچ را بدون استرس رها کنید. اگر همه‌چیز خوب پیش برود، شما یک تیک‌آف تروتمیز زده‌اید.
در مورد خودروهای دنده اتوماتیک شرایط تا حدودی فرق می‌کند. نخست آنکه باید سیستم‌های کنترل پایداری خودرو مانند کنترل کشش و ESP را خاموش کنید. تیکاف زدن در حالی که این سیستم‌ها روشن است، تقریباً ممکن نیست. مرحله فشار روی پدال گاز را انجام دهید. حواستان باشد که دنده روی حالت N (خلاص) باشد. سپس به صورت ناگهانی دنده را به حالت D (حالت Drive) ببرید. طبیعی است که درصورتی‌که تجربه قبلی در این زمینه نداشته باشید، اجرای تیک‌آف کمی با مشکل روبرو می‌شود ولی در ادامه می‌توانید مهارت یک تیک آف طولانی را کسب کنید.
معایب تیک آف زدن
بسیاری از خودروهای اسپرت در دنیا به‌ویژه عضلانی‌های آمریکایی به دلیل گشتاور بالا و سیستم سنتی انتقال قدرت RWD قابلیت خوبی در اجرای عملیات تیکاف دارند؛ اما همین خودروها هم برای جلوگیری از هرزگردی مخرب سیستم Launch Control را تعبیه کرده‌اند تا بهترین میزان اعمال نیرو را به محور متحرک کنترل کنند. چراکه این اقدام بی‌اندازه به اجزای فنی خودرو فشار وارد می‌کند. قرار گرفتن مداوم پیشرانه در حالت Red Line می‌تواند عواقب ناگواری را برای آن به همراه داشته باشد. در حقیقت ECU خودروها برای تحمل فشار سنگین طولانی‌مدت طراحی نشده‌اند و شاید این کار با تکرار منجر به بروز خطا در برنامه این قطعه مهم و حیاتی شود.
با این حال شکی نیست که اولین بخشی از خودرو که در تیک آف زدن دچار آسیب سخت می‌شود، لاستیک‌ها هستند. این تنها مربوط به کم شدن آج لاستیک نمی‌شود. تکه تکه شدن قسمت‌های مختلف لاستیک می‌تواند پتانسیل بروز یک خطر مرگبار را در یک پیمایش عادی پدید بیاورد.
بنابراین اکیداً توصیه می‌شود که اگر مهارت و البته ثروت کافی در زمینه تیکاف زدن را ندارید، هرگز دست به اجرای آن نزنید.
بیشتر بخوانید
