خودروی شما مملو از قطعاتی است که شاید ارزانقیمت باشند و خیلی به چشم نیایند؛ اما وظیفه مهمی بر عهده دارند. یکی از این قطعات، والف لاستیک خودرو است که در تنظیم باد تایر ماشین نقش حیاتی دارد. اگر برای یکبار هم اقدام به باد زدن لاستیک ماشین کرده باشید حتما والو یا والف تایر را از نزدیک دیدهاید. در این مطلب، ابتدا بررسی میکنیم نقش والف لاستیک چیست و سپس به معرفی انواع والف لاستیک خودرو میپردازیم. در نهایت نشانه های خرابی والف لاستیک ماشین را مرور میکنیم. حتما تا پایان با ما همراه باشید.
والف لاستیک چیست؟
والف یا والو (Valve) در لاستیک خودرو نقش سوپاپ را ایفا میکند و مجرای عبور هوا است. والف لاستیک خودرو قطعهای لولهای شکل است که هنگام باد زدن تایر، هوا از دهانه آن عبور میکند و به داخل لاستیک انتقال مییابد. والف لاستیک مانند شیر یک طرفه عمل میکند و مانع خروج هوای داخل لاستیک به محیط بیرون میشود.
والف نوعی آببندی برای لاستیک ایجاد میکند تا فشار هوای داخل تایر به یکباره کاهش پیدا نکند. مهمترین مزایای استفاده از والف در ساختار لاستیک خودرو را میتوان به صورت زیر برشمرد:
- جلوگیری از ترکیدن لاستیک ماشین و افزایش ایمنی
- جلوگیری از کم شدن باد لاستیک و سایش بیش از حد آن با سطح معابر
- افزایش طول عمر مفید لاستیک
- جلوگیری از افزایش مصرف سوخت خودرو
والف لاستیک چگونه کار میکند؟
برای اینکه با نحوه عملکرد والف لاستیک خودرو آشنا شوید، لازم است اجزای آن را بشناسید که عبارتاند از:
- درپوش والف لاستیک (Cap)
- رابط والف لاستیک (Core)
- مغزی والف لاستیک (Body)
مغزی مهمترین بخش در ساختمان والف لاستیک ماشین است. مغزی والف نوعی پین فنردار است که بهصورت یکطرفه عمل میکند و اجازه عبور هوا به داخل لاستیک را میدهد؛ اما مانع از خروج هوا میشود. معمولا مغزی والف از نوع فلزی با متریال برنج یا نیکل ساخته میشود.
موقعیت والف لاستیک بهگونهای است که دائما در معرض گرد و غبار، رطوبت و آلایندههای دیگر قرار دارد. تماس طولانیمدت مغزی والو با هوای آزاد و رطوبت منجر به زنگ زدن آن میشود. برای جلوگیری از این اتفاق در سر والف لاستیک خودرو از نوعی درپوش استفاده میشود. شما برای باد زدن لاستیک خودرو، درپوش والف را باز میکنید. درپوش والف لاستیک شاهین و بسیاری از خودروهای دیگر از پلاستیک ساخته میشود. اما برخی از درپوشهای تزئینی در خودروهای لوکس، جنس فلزی دارند.
برای اینکه دسترسی به والف برای باد زدن لاستیک راحت باشد، نوعی رابط در ساختمان آن طراحی میشود. این رابط که مغزی را به بدنه لاستیک متصل میکند، در حالت عادی بین 1 تا 5 سانتیمتر طول دارد.
انواع والف لاستیک خودرو
معیارهای مختلفی برای دستهبندی انواع والف لاستیک خودرو وجود دارند که در این بخش به بررسی آنها میپردازیم.
انواع والف براساس نوع لاستیک و کاربرد
انواع والف براساس نوع لاستیک و کاربرد این قطعه را میتوان به 3 گروه تقسیم کرد:
1. والف تیوبدار
لاستیکهای قدیمی معمولا تیوب پلاستیکی جداگانه داشتند. در مرحله ساخت این لاستیکها، والف روی تیوب تعبیه میشد و به هیچ عنوان امکان جدا کردن آن وجود نداشت. در حال حاضر، تقریبا این نوع والفها منسوخ شدهاند.
2. والف لاستیک تیوبلس
لاستیکهای امروزی معمولا از نوع تیوبلس هستند. والف در این لاستیکها روی سوراخ تعبیهشده در سطح رینگ نصب میشود. به همین دلیل، امکان جدا کردن والف تیوبلس وجود دارد و بهراحتی میتوان آن را تعویض کرد.
3. والف لاستیک سنسور دار TPMS
برخی از خودروها مجهز به سیستم تنظیم فشار باد لاستیک هستند. در این خودروها از والف سنسوردار استفاده میشود که در بازار به نام والف TPMS شناخته میشود. این نوع والف قیمت بالاتری دارد و با استفاده از سنسور، دادههای مربوط به میزان فشار باد لاستیک را به ایسیو خودرو ارسال میکند.
انواع والو براساس طراحی
انواع والف لاستیک خودرو طراحی یکسان ندارند. بسته به میزان فشار استاندارد لاستیک و همچنین قطر سوراخ سطح رینگ، والفها به شکلهای مختلف طراحی میشوند. انواع والف لاستیک ماشین بر اساس طراحی را میتوان به دو گروه تقسیم کرد:
1. والف لاستیک فشاری
والف لاستیک فشاری در نوع کم فشار و پرفشار تولید میشود. مدل کم فشار این قطعه حداکثر فشار 65 پوند بر اینچ مربع (PSI) را تحمل میکند که برای خودروهای سواری مناسب است. اما مدل پرفشار برای تحمل فشار بیشتر تا 100 پوند بر اینچ مربع طراحی میشود که بیشتر برای ماشینهای سنگین کاربرد دارد. معمولا سوراخ رینگ والفهای پرفشار بیشتر است.
2. والف لاستیک پیچی
والف پیچیی کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. این قطعه با استفاده از مهره و واشر روی رینگ لاستیک نصب میشود. معمولا از این نوع والف برای خودروهای مسابقهای استفاده میکنند. والف پیچی در سرعتهای بالاتر از 200 کیلومتر در ساعت هم وظیفه خود را بدون مشکل انجام میدهد و میتواند فشار هوا تا 200 پوند بر اینچ مربع را تحمل کند.
انواع والف لاستیک براساس جنس بدنه
در بسیاری از خودروها از والف پلاستیکی استفاده میشود که قیمت اقتصادی دارد. ضمن اینکه تجربه نشان میدهد این نوع والفها تا حدود 5 سال عمر مفید دارند و معمولا زمان تعویض آنها با لاستیک یکسان است. مدلهای والف لاستیک فلزی نیز در بازار وجود دارند که معمولا از جنس آلومینیوم یا استیل ساخته میشوند. والف لاستیک تمام استیل بیشترین مقاومت را در برابر خوردگی و زنگ زدن دارد و معمولا برای رینگهای اسپرت در خودروهای گرانقیمت استفاده میشود.
علائم خرابی والف لاستیک چیست؟
اگر والف لاستیک خراب باشد چه می شود؟ برای اینکه تشخیص دهید والف لاستیک خودرو خراب شده و نیاز به تعویض دارد، باید به نشانههای خرابی این قطعه توجه داشته باشید.
مهمترین نشانه خرابی والف لاستیک خودرو، کاهش مداوم باد تایر است. اگر فاصله زمانی بین هر بار تنظیم باد لاستیک خودرو شما نسبت به حالت عادی کوتاهتر شده، باید وضعیت سلامت والف را بررسی کنید.
همچنین اگر هنگام باد کردن لاستیک احساس میکنید که هوا از اطراف نازل پمپ باد خارج میشود، این موضوع نشان میدهد که والف لاستیک خراب شده است و در نتیجه لاستیک بهدرستی باد نمیشود.
در خودروهای دارای سیستم TMPS نیز در صورت خراب شدن سنسور والف، چراغ هشدار مربوط به این سیستم روی صفحهنمایش ماشین ظاهر میشود.
زمان تعویض والف لاستیک
معمولا برای تست سلامت والف، مقداری از محلول آب و مایع شوینده را روی سر والف لاستیک میریزند. در صورت تشکیل حباب، والف نشتی دارد و باید آن را تعویض کنید. نشانههای ظاهری دیگر مانند ترک خوردن، تغییر شکل، لق شدن یا زنگ زدن هم نشان میدهند که زمان تعویض والف لاستیک فرارسیده است.
در حالت عادی، عمر مفید لاستیک چیزی در حدود 40 تا 60 هزار کیلومتر است و معمولا حداکثر در بازه زمانی 6 سال باید نسبت به تعویض لاستیک خودرو اقدام کنید. تجربه نشان میدهد انواع والف لاستیک خودرو نیز عمر مفید بین 4 تا 6 سال دارند. در بسیاری از مواقع نیازی به تعویض والف لاستیک پراید و سایر ماشینها قبل از عوض کردن لاستیک وجود ندارد.
قیمت خرید والف لاستیک
قیمت والف لاستیک ماشین بسته به نوع آن متغیر است. در حال حاضر (آذر ماه 1404)، قیمت والف لاستیک 206، شاهین، کوییک و بسیاری دیگر از خودروهای داخلی که معمولا از نوع پلاستیکی هستند، کمتر از 30 هزار تومان است. اما قیمت والف لاستیک تمام استیل ممکن است به بیش از 100 هزار تومان نیز برسد. والف های سنسور دار نیز معمولا بین 200 تا 400 هزار تومان خرید و فروش میشوند.
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم والف لاستیک چیست و انواع آن کداماند. برای جلوگیری از خرابی زودهنگام والف لاستیک خودرو، حتما از درپوش سالم برای آن استفاده کنید. همچنین تمیز کردن بدنه والف با یک دستمال هر چند ماه یکبار نیز میتواند جلوی خرابی آن را تا حدی بگیرد. در صورت مشاهده علائم خرابی والف لاستیک خودرو، حتما برای تعویض این قطعه اقدام کنید.
