سیستم کنترل فشار باد تایر یا همان TPMS چیست

ممکن است برای شما هم پیش ‌آمده باشد زمانی که سوار خودرو خود می‌شوید و شروع به حرکت می‌کنید متوجه کم بود باد لاستیک‌های خودرو شوید اما اگر کمی دیر به این نتیجه برسید ممکن است باعث آسیب رسیدن به رینگ و تایر خودرو شده باشید. همچنین با افزایش روز افزون قیمت‌ها در کشور ما و همینطور بالا بودن هزینه تعویض تایر، اهمیت رسیدگی و توجه به فشار باد تایر پررنگ‌تر می‌شود.

از آنجایی که تایرهای خودرو تنها قسمتی از خودرو هستند که با سطح جاده ارتباط دارند و فشار وزن خودرو روی آن‌ها است بروز یک مشکل کوچک مثل کم بودن باد تایر در سرعت‌های بالا می‌توان منجر به حادثه‌ای ناگوار شود. راه حلی که کمپانی‌ها خودروسازی برای حل این مشکل ارائه داده‌اند سیستم TPMS یا همان سیستم کنترل فشار باد تایر است. این سیستم با پایش لحظه‌ای فشار باد تایر‌های خودرو به صورت لحظه‌ای در صورتی که باد هر تایر کم شود از طریق پنل پشت فرمان به سرعت راننده را مطلع می‌کند تا قبل از دیر شدن مشکل را بررسی کند. در ادامه با همراه مکانیک همراه باشید تا به بررسی این سیستم بپردازیم.

نحوه عملکرد سیستم کنترل فشار باد تایرها

هدف از ایجاد سیستم پایش فشار باد تایر یا همان TPMS اعلام هشدار عدم وجود فشار باد کافی در حداقل یکی از تایرهای خودرو است که احتمالا باعث بروز خطرات جدی در رانندگی خواهد شد. علامت هشدار سیستم TPMS در پشت آمپر خودرو و به شکل علامت هشدار داخل ساختار نعل اسبی مانند است. این سیستم با هشدار به موقعی که از کمبود باد تایرها اعلام می‌کند می‌تواند از خطرات جدی به به وجود آمده با رانندگی با فشار باد تایرکم جلوگیری می‌کند. بر اساس آمار تعداد قابل توجهی از خودروها همه روزه بدون توجه به اینکه فشار باد تایر مناسبی ندارند در خیابان‌ها و جاده‌ها تردد می‌کنند.

قبل از به وجود آمدن سیستم TPMS تنها راه چک کردن فشار باد تایر خودرو استفاده از فشار سنج مخصوص تایر خودرو بود. پس از مشکلات و حوادث مختلفی که براثر کمبود فشار باد تایر ایجاد کرد دولت ایالات متحده در سال ۲۰۰۸ با تصویب قوانینی استفاده از این سیستم را در همه خودروهای تولید شده اجباری کرد. سیستم‌ TPMS در کل به دو نوع مختلف تقسیم می‌شود که در ادامه به توضیح هر دو نوع مختلف خواهیم پرداخت

سیستم کنترل فشار باد تایر غیر مستقیم

سیستم TPMS غیر مستقیم دقیقا از سنسور‌هایی استفاده می‌کند که سیستم ABS یا ترمز ضد قفل خودرو از آن استفاده می‌کند. این سنسور‌ها میزان چرخش هر چرخ را محاسبه و با سایر چرخ‌ها و سایر داده‌های موجود مثل سرعت مقایسه می‌کند. بر اساس سرعت چرخش هر چرخ، کامپیوتر خودرو می‌تواند سایز هر چرخ را تخمین بزند و در صورتی که چرخی سریع‌تر از حد انتظار دوران کند کامپیوتر راننده را از کم بودن فشار باد آن تایر مطلع می‌کند. همانطور که پیشتر اشاره کردیم سیستم TPMS غیر مستقیم در حقیقت با سنج سرعت هر چرخ میزان فشار باد تایر را تخمین می‌زند و از تکنولوژي مشابه با فشار سنج‌ها متداول استفاده نمی‌کند. پس هر مشکلی که موجب اختلال در سرعت دوران هر چرخ شود چراغ هشدار سیستم TMPS را در پنل پشت  فرمان روشن‌ خواهد کرد.

از مزایای سیستم TPMS غیر مستقیم می‌توان به ارزان‌تر بودن نسبت به نسخه مستقیم این سیستم، دوام بیشتر و نیاز به نگهداری و سرویس کمتر و همچنین آسان‌تر بودن نصب و استفاده در خودروها اشاره کرد. از معایب این نوع سیستم پایش فشار تایر نیز می‌توان به عملکرد نسبتا ناصحیح و غیر دقیق در صورت تغییر تایر‌ها با تایر‌های کوچک‌تر و یا بزرگ‌تر، عملکرد ناصحیح در صورت نامتقارن بودن تایر‌ها و نیاز به بازیابی و ریست شدن بعد از تعویض دوره‌ای لاستیک‌ها و یا باد کردن لاستیک‌ها اشاره کرد.

سیستم TPMS مستقیم

با توجه به توضیحات سیستم غیر مستقیم حدس زدن عملکرد سیستم مستقیم دشوار نخواهد بود. سیستم پایش فشار تایر‌ مستقیم بجای استفاده از سنسور‌های سیستم ABS و سنجش دوران هر چرخ از سنسور‌های مخصوص پایش فشار‌ در هر تایر استفاده می‌کند. همچنین سیستم مستقیم پایش فشار می‌تواند قابلیت سنجش حرارت هر تایر را نیز داشته باشد. داده‌ها محاسبه شده توسط هر سنسور برای پردازش و تفسیر به یک ماژول مرکزی فرستاده می‌شوند و در صورت تشخیص کمبود فشار باد در هر تایر چراغ سیستم TPMS در پشت آمپر خودرو روشن خواهد شد.

نکته جالب توجه این سیستم ارسال وایرلس و بدون سیم داده‌های هر سنسور به ماژول پردازش است. هریک از سنسور‌ها سریال نامبر اختصاصی خود را دارند که موجب عدم تداخل سیگنال‌های ارسالی هر سنسور با سنسور‌های چرخ‌های دیگر و سنسور‌های خودروها مجاور که از این سیستم استفاده می‌کنند می‌شود.

از مزایای سیستم TPMS مستقیم می‌توان به اندازه گیری دقیق فشار باد در هر تایر که دیگر ارتباطی به میزان دوران هر چرخ و در ادامه عدم بروز مشکل در صورت اختلال در چرخش هر چرخ، تنظیم شدن آسان در صورت تعویض هر تایر، عمر باتری طولانی (بیش از یک دهه) اشاره کرد. از معایب این نوع سیستم پایش فشار تایر نیز می‌توان به هزینه تولید بالاتر نسبت به نمونه غیر مستقیم، عدم امکان تعویض باتری در اکثر سنسور‌ها و نیاز به تعویض کل سنسور در صورت بروز مشکل و امکان خراب شدن سنسور در صورت ایجاد فشار یا ضریه غیر متعارف به تایر و رینگ خودرو اشاره کرد.

سیستم TPMS و رانندگی

وجود این سیستم از جهتی خیال راننده را از وجود میزان فشار باد مناسب در تایر‌های خودرو راحت می‌کند و از طرف دیگر به دلیل اینکه همیشه فشار باد تایر‌ها در سطح مطلوبی نگهداری می‌شوند عمر تایرها نیز افزایش خواهد یافت و از استحلاک آن‌ها کاسته خواهد شد. امیدواریم با عرضه خودروهای بروزتر در کشورمان شاهد استفاده از این دست سیستم‌ها در تمامی خودروها باشیم که علاوه بر کاهش هزینه‌ها و استحلاک خودرو هرچه بیشتر از ایجاد تصادفات و سوانح بسیار پرخطر جلوگیری شود.