یکی از مهم‌ترین مراحل نقل‌وانتقال خودرو، فراهم کردن مدارک لازم برای فروش خودرو است که بعضی از آن‌ها را باید فروشنده و برخی دیگر را باید خریدار همراه داشته باشد. نقص در این مدارک یا نداشتن برخی از آن‌ها می‌تواند مشکلات حقوقی جدی ایجاد کند و حتی جلوی انتقال خودرو به خریدار را بگیرد. شاید فکر کنید کارت خودرو، برگ سبز و کارت سوخت تنها مدارک فروش خودرو هستند که باید هنگام معامله همراه داشته باشید؛ اما این مدارک کافی نیستند و باید بسته به روش انتقال خودرو، مجموعه دیگری از مدارک را هم ارائه کنید.
این مقاله به معرفی تمامی مدارک لازم جهت فروش خودرو به روش‌های مختلف مثل مدارک لازم برای دادن وکالت فروش خودرو و انتقال سند در دفترخانه اختصاص دارد.
تمامی مدارک لازم فروش خودرو را بشناسید
در این بخش به تمامی مدارک مورد نیاز فروش خودرو اشاره می‌کنیم که باید در یکی از مهم‌ترین مراحل نقل‌وانتقال خودرو یعنی تعویض پلاک همراهتان باشد.
مدارک شناسایی
برای طی کردن مراحل تعویض پلاک خودرو، وجود اصل کارت ملی و شناسنامه هر دو طرف معامله ضروری است و تعویض پلاک با کپی این مدارک انجام نمی‌شود. البته اگر خریدار وکالت تعویض پلاک داشته باشد، نیازی به ارائه مدارک شناسایی فروشنده نیست. کارت ملی و شناسنامه برای احراز هویت فروشنده و خریدار و انتقال مدارک مهمی مثل برگ سبز و کارت خودرو به کار می‌رود.
کارت خودرو
کارت خودرو سندی است که در آن اطلاعات زیر درج می‌شود:
- مشخصات مالک مثل نام، نام خانوادگی، نام پدر، محل صدور شناسنامه و کد ملی
- شماره پلاک
- نوع خودرو
- مدل خودرو
- ظرفیت خودرو
- برخی مشخصات فنی خودرو مثل تعداد سیلندر، محور و چرخ
- اطلاعات مهمی مثل شماره موتور، شماره شاسی و کد VIN
در مراکز تعویض پلاک از کارت خودرو و برگ سبز آن برای بازدید فنی و تأیید اصالت خودرو استفاده می‌شود. در صورت عدم انطباق شماره شاسی درج‌شده روی خودرو یا تعویضی بودن موتور، احتمال انجام نشدن تعویض پلاک و حتی توقیف خودرو وجود دارد. کارت خودرو از جمله مدارک وکالت فروش خودرو هم محسوب می‌شود و خریدوفروش وکالتی خودرو بدون آن شدنی نیست.
برگ سبز خودرو
برگ سبز خودرو از ضروری‌ترین مدارک فروش خودرو است و از نظر نیروی انتظامی، سند مالکیت خودرو محسوب می‌شود. در این سند هم مشخصات مالک و هم مشخصات خودرو درج می‌شود؛ با این تفاوت که مشخصات خودرو درج‌شده در آن جزئیات بیشتری دارد.
همچنین ممکن است در بالای این سند به در رهن بودن خودرو اشاره شود و اگر عبارت «در رهن» را بالای برگ سبز مشاهده کردید، بهتر است از خرید آن صرف‌نظر کنید؛ چون ممکن است به دلیل داشتن اقساط معوقه، امکان خارج کردن خودرو از رهن و به نام زدن آن وجود نداشته باشد.
بدون وجود برگ سبز، انتقال سند خودرو و تعویض پلاک امکان‌پذیر نیست و در صورت مفقودی، باید اول المثنی آن را بگیرید. همچنین برگ سبز از مدارک لازم برای وکالت فروش خودرو هم به شمار می‌آید.
بعد از تعویض پلاک، این سند به همراه کارت خودرو به آدرس خریدار ارسال می‌شود.
سند کمپانی
سند کمپانی هم از مهم‌ترین مدارک برای فروش خودرو است و بدون آن نقل‌وانتقال و تعویض پلاک خودرو انجام نمی‌شود. این سند توسط شرکت سازنده صادر می‌شود و در آن مشخصات فنی خودرو به‌صورت کامل درج‌شده است. بعد از هر بار انتقال رسمی سند در دفترخانه، یک برگ به این سند اضافه و در آن به انتقال رسمی مالکیت خودرو به خریدار اشاره می‌شود. ارائه این مدرک برای اثبات مالکیت خودرو در محاکم قضایی ضروری است و دادگاه فردی را به عنوان مالک می‌شناسد که سند کمپانی به نام او باشد.
تعویض پلاک بدون سند کمپانی شدنی است؛ به شرطی که فروشنده با ارائه سایر مدارک لازم برای فروش خودرو به دفترخانه، وکالت‌نامه بگیرد و مسئولیت کارهای گرفتن سند المثنی را به خریدار واگذار کند.
برگ معاینه فنی
درصورتی‌که بیشتر از 4 سال از عمر خودرو گذشته باشد، باید برگ معاینه فنی را به عنوان مدارک لازم فروش خودرو ارائه کنید. البته برای تاکسی وضعیت فرق می‌کند و درصورتی‌که بیشتر از یک سال از عمر آن گذشته باشد، فروشنده باید هنگام تعویض پلاک برگ معاینه فنی آن را تحویل بدهد.
بیمه شخص ثالث
فروش خودرو بدون داشتن بیمه شخص ثالث ممنوع است و به همین دلیل بیمه شخص ثالث هم از ضروری‌ترین مدارک لازم جهت فروش خودرو محسوب می‌شود. اهمیت داشتن بیمه شخص ثالث برای خریدوفروش خودرو به حدی است که در آگهی‌های فروش خودرو به مدت‌زمان باقیمانده از اعتبار آن اشاره می‌شود.
کارت سوخت
با وجود بحران‌های کمبود سوخت و جمع‌آوری چند وقت یک‌بار کارت‌های سوخت آزاد از پمپ‌بنزین‌ها، ارائه کارت سوخت به عنوان یکی از مدارک لازم برای فروش خودرو حیاتی است. کارت سوخت متعلق به خودرو است و به نام مالک صادر نمی‌شود؛ به همین دلیل می‌توانید آن را در مراکز تعویض پلاک یا محضر مستقیماً از فروشنده تحویل بگیرید.
مدارک احراز محل سکونت
برای انتقال قطعی سند خودرو و ارسال کارت خودرو و برگ سبز، خریدار باید از سامانه سخا (sakha.epolice.ir) تأییدیه محل سکونت خود را بگیرد. برای این کار، خریدار باید مدارکی مثل سند مالکیت، اجاره‌نامه یا جواز کسب را بارگذاری کند که سند مالکیت یا اجاره‌نامه می‌تواند به نام همسر یا والدین او هم باشد. بعد از ارائه این مدارک و پرداخت هزینه مربوطه، مأمور پست به منزل خریدار مراجعه و آدرس او را تأیید می‌کند.
برگ تسویه خلافی و مفاصا حساب
تعویض پلاک بدون پرداخت تمام و کمال خلافی‌های خودرو، عوارض شهرداری و مالیات نقل‌وانتقال خودرو انجام نمی‌شود. برای گرفتن این مدارک لازم برای فروش خودرو، فروشنده باید به‌صورت مجزا نسبت به پرداخت خلافی‌ها (از سامانه سخا یا پلیس 10+) و همچنین تسویه عوارض شهرداری (در سامانه تهران من یا شهرزاد) اقدام کند. البته در برخی از مراکز تعویض پلاک امکان تسویه خلافی با کارت‌خوان وجود دارد.
کارت بانکی
شاید تعجب کنید؛ ولی کارت بانکی به نام خریدار و فروشنده هم از مدارک مورد نیاز فروش خودرو محسوب می‌شود. پرداخت هزینه تعویض پلاک معمولاً بر عهده خریدار است و به همین دلیل ارائه کارت بانکی به نام او ضروری است.
برگ گارانتی
این مورد از مدارک لازم برای فروش خودرو معمولاً مربوط به خودروهایی می‌شود که زیاد از عمر آن‌ها نگذشته و گارانتی شرکتی آن‌ها اعتبار دارد. برای انتقال گارانتی خودرو خریدار و فروشنده باید به نمایندگی خودروساز مراجعه و مدارک شناسایی خود و خودرو را ارائه کنند.
مدارک لازم برای فروش خودرو در محضر کدامند؟
درست است که نیروی انتظامی برگ سبز خودرو را به عنوان سند مالکیت آن قبول دارد؛ اما در صورت بروز مشکل حقوقی و شکایت در مراجع قضایی، سند کمپانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و در میان مدارک لازم فروش خودرو، سند کمپانی به اندازه برگ سبز اهمیت دارد. معمولاً دادگاه فردی را به عنوان مالک خودرو می‌شناسد که سند کمپانی آخرین بار به نام او ثبت شده است و به همین دلیل مراجعه به محضر برای رسمی کردن نقل‌وانتقال خودرو ضروری است.
مدارک لازم برای فروش خودرو در محضر عبارت‌اند از:
- برگ سبز جدید خودرو (به نام خریدار)
- سند کمپانی با بنچاق (در صورت وجود)
- تأییدیه نقل‌وانتقال خودرو از مراکز تعویض پلاک
- مدارک شناسایی خریدار و فروشنده
- بیمه شخص ثالث خودرو
- کارت سوخت
- برگ تسویه‌حساب خلافی و عوارض خودرو
- رسید پرداخت هزینه انتقال سند
- وکالت‌نامه از فروشنده (در صورت عدم حضور او)
مدارک لازم برای فروش خودرو صفر چیست؟
مدارک لازم برای فروش خودرو صفر تقریباً مشابه خودروی کارکرده است؛ با این تفاوت که اگر کمتر از 4 سال از عمر خودرو گذشته باشد، نیازی به ارائه برگ معاینه فنی خودرو نیست. همچنین در صورت اعتبار گارانتی، خریدار می‌تواند از فروشنده درخواست کند تا با مراجعه به نمایندگی خودروساز، کارت گارانتی را به او منتقل کند.
اگر قصد دارید حواله خودرو صفر را بخرید، حتماً به این نکته دقت کنید که در حواله به «امکان عقد قرارداد صلح» اشاره شده باشد؛ چون در غیر این صورت خریدوفروش حواله غیرقانونی است و حتی با ارائه تمامی مدارک برای فروش خودرو نمی‌توانید سند آن را به نام بزنید.
مدارک لازم برای وکالت فروش خودرو چیست؟
بسیاری از حرفه‌ای‌های بازار خودرو توصیه می‌کنند که از خرید خودرو وکالتی خودداری کنید؛ چون در صورت جعل یا عدم صداقت فروشنده در مورد مدارک وکالت فروش خودرو، ممکن است با مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم کنید. مثلاً اگر خودرو سرقتی یا فروشنده ممنوع‌المعامله باشد، حتی با ارائه تمامی مدارک لازم برای فروش خودرو امکان توقیف آن در مراکز تعویض پلاک وجود دارد. همچنین اگر سند کمپانی به نام فروشنده نباشد، باید برای زدن آن به نام خودتان شکایت کنید و مدت‌ها درگیر دادگاه باشید.
همچنین اگر فروشنده باشید و در وکالت‌نامه به مهلت مراجعه به تعویض پلاک اشاره نکنید، امکان مراجعه نکردن خریدار وجود دارد و تمامی خلاف‌های او به نام شما نوشته می‌شود.
مدارک لازم برای دادن وکالت فروش خودرو را در فهرست زیر می‌بینید:
- برگ سبز خودرو
- مبایعه‌نامه رسمی
- کارت خودرو
- بیمه شخص ثالث
- برگ معاینه فنی
- رسید تسویه‌حساب خلافی، عوارض شهرداری و مالیات نقل‌وانتقال
- کارت ملی و شناسنامه هر دو طرف معامله
- برگ کمپانی و بنچاق‌های آن (اسناد خریدوفروش‌های رسمی)
بدون این مدارک، به تعویض پلاک نروید
در این مطلب به معرفی تمامی مدارک لازم برای فروش خودرو پرداختیم و به اهمیت هرکدام اشاره کردیم. همچنین گفتیم که برای انتقال سند در دفترخانه یا فروش وکالتی، باید کدام مدارک فروش خودرو را ارائه کنید. توصیه می‌کنیم چک‌لیست این مقاله را قبل از مراجعه به مراکز تعویض پلاک دم دستتان قرار دهید و تا تمامی مدارک قیدشده در آن را پیدا نکردید، از مراجعه به این مراکز خودداری کنید؛ چون برای گرفتن نوبت مجدد باید مدت زیادی منتظر بمانید.
