اگرچه این روزها در همه محافل خودرویی حرف از واردات خودرو است، ولی بحثی که به آن کمتر توجه می‌شود، شرط بزرگ این طرح یعنی صادرات در ازای واردات است. صنعت خودروی کشور در حال حاضر ظرفیت پاسخگویی به نیاز بومی کشور را ندارد؛ بنابراین انتظار می‌رود که فضایی برای بازگشت شرکای قبلی مانند شرکت‌های فرانسوی هم باز شود.
مجلس به‌شدت پیگیر تصویب نهایی طرح واردات خودرو است. طرحی که انتظار می‌رود به مجرد اجرای آن بازار خودرو از یک بن‌بست ناهنجار بیرون بیاید. با این حال اکنون همه چشم‌ها به نظر آخر شورای نگهبان دوخته شده‌است. نهادی که تنها در صورت تأیید آن‌ها مصوبه مجلس وجاهت قانونی پیدا می‌کند. نکته‌ای که اغلب در بین اخبار هیجانی واردات خودرو گم می‌شود این است که از فردای تأیید شورای نگهبان و ابلاغ به دولت، مرزها به روی خودروهای خارجی باز نخواهد شد.
این چیزی است که برخی از مشتریان را هم به اشتباه انداخته است. درواقع بهتر است بگوییم که مجلس در حال تصویب قانون ساماندهی بازار خودرو است که یکی از مواد آن به طرح ” آزادسازی مشروط واردات خودرو ” می‌پردازد. طرحی که اکیداً و صراحتاً روی این موضوع تاکید دارد که ورود خودروهای خارجی به بازار کشور هرگز نباید با منابع ارزی داخلی صورت بگیرد. البته نمایندگان ملت دو پیشنهاد خود را هم مطرح کرده‌اند. یکی استفاده از ارز حاصل از صادرات خودرو و دیگری استفاده از ارز حاصل از صادرات قطعات خودرو. شرطی که روی آن انحصارشکنی و روی دیگرش چالش اجرا کردنش دیده می‌شود.
منظور از چالش این است که در حال حاضر خودروسازان برای تولید متناسب با نیاز بازار داخل به مشکل خورده‌اند. حتی با گذشت نیمی از سال نتوانسته‌اند طبق برنامه پیش‌بینی تولید سال 1400 پیش بروند. دلیلش هرچه هست، از تحریم و بحران ارزی گرفته تا مشکلات مدیریتی و کمبود نقدینگی، خودروسازان همت کنند تا پایان سال جاری بتوانند تعهدات مربوط به فروش فوق‌العاده خود را بدون تعویق انجام دهند، جای شکر دارد.
قاعدتاً برای گذر از این چالش نیاز به یار کمکی است. یاری که پیش از این نیز در کنار خودروسازان داخلی حضور داشت. یاری که البته گاه و بیگاه نیز بی‌وفایی کرده بود. داریم درباره قدیمی‌ترین شرکای صنعت خودروی کشور یعنی فرانسوی‌ها صحبت می‌کنیم. واضح‌تر بگوییم؛ پژو، رنو و سیتروئن.
بازگشت فرانسوی‌ها آری یا خیر؟
خروج فرانسوی‌ها از بازار خودرو ایران آن هم برای دومین بار، به مذاق بسیار از مسئولین به‌ویژه نمایندگان مجلس خوش نیامد. تا جایی که ضمن تقبیح این رفتار، تهدید کردند که شرکت‌های فرانسوی دیگر جایی در ایران نخواهند داشت و اگر هم قرار بر بازگشتشان باشد، بسیار بر آن‌ها سخت گرفته خواهد شد. البته در کنار این موضع‌گیری‌های تند و تیز، انتشار خبر همکاری جامع ۲۵ ساله ایران و چین نیز بر شائبه‌ها مبنی بر پایان کار شرکت‌های فرانسوی به‌خصوص خودروسازانش در کشور دامن زد.
اما از سوی دیگر به نظر می‌رسد که فضای اقتصادی بین دو کشور بعد از گفت‌وگوی رئیس‌جمهوری جدید با همتای فرانسوی خود کمی ملایم‌تر شده‌است. با این حال هنوز هیچ جزئیاتی از مذاکرات احتمالی در مورد توافق‌های احتمالی اقتصادی میان این دو کشور منتشر نشده و برخی رسانه‌ها صرفاً گزارش کرده‌اند که در این تماس، هر دو طرف بر توسعه روابط به‌ویژه در زمینه‌های اقتصادی و تجاری تأکید کرده‌اند.
شاید این اتفاق باب همکاری دوباره ایران و طرف اروپایی شود. چراکه همان‌طور که گفته شد عملاً رسیدن به سقف تولیدی که سرریز آن راهی بازارهای صادراتی شود در حال حاضر میسر نیست. چراکه خودروهای فعلی کشور حتی برای بازارهای در حال توسعه نیز جذابیت ندارد. مگر سوریه و عراق که سهم دندان‌گیری از سبد صادراتی کشور را شامل نمی‌شوند. این یعنی نیاز است که دست‌کم یک بار دیگر روی ظرفیت خودروسازان فرانسوی حساب باز کنیم ولی این‌بار با چفت‌وبست محکم قراردادی و البته پیشنهادی سرمایه‌گذاری مشترک که خداحافظی احتمالی‌شان برای دفعات بعدی را سخت‌تر می‌کند.
سیتروئن؛ پرونده‌ای که شاید باز نشود
جالب است بدانید سیتروئن سابقه‌ای به‌مراتب قدیمی‌تر از سایر خودروسازان فرانسوی در ایران. دارد. این شرکت پایه‌گذاری سایپای کنونی است. فرانسوی کهنه‌کاری که فعالیتش در ایران را با سه مدل ژیان استارت زد. سیتروئن بعد از یک دوره غیبت طولانی بار دیگر سراغ شریک قدیمی‌اش رفت و این‌بار مدل موفقی به اسم زانتیا را تولید کرد که با اقبال خیره‌کننده‌ای از سوی مشتریان روبرو شد. این شرکت از سال 2007 تا 2011 دو مدل از سدان باکیفیت C5 را هم راهی بازار کرد که البته چندان باب میل خریداران نبود.
بعد از آن سیتروئن در بازار ایران با زیرمجموعه لوکس خود به اسم DS (به صورت وارداتی) حضور پیدا کرد که دی‌اس نیز به دلیل قیمت بالا و بازاریابی ضعیف نتوانست مقابل کره‌ای‌ها تاب بیاورد. در نهایت به آخرین پروژه سیتروئن در ایران می‌رسیم که باز هم با همکاری سایپا استارت خورده بود؛ C3. هاچ‌بک زیبارو و جذابی که در مدتی کوتاه فروشی شوکه‌کننده را ثبت کرد ولی ناگهان تحریم‌ها از راه رسیدند و سیتروئن نیز از بازار ایران کوچ کرد.
در حال حاضر به نظر نمی‌رسد که اولویت خاصی برای مذاکره با سیتروئن به منظور برگشت به ایران مطرح باشد. چراکه از آن سو نیز هیچ اشتیاقی دیده نمی‌شود. هرچه هست گمانه‌زنی‌ها از بسته بودن پرونده بازگشت سیتروئن به ایران حکایت دارد.
پژو؛ فعلاً در دست بررسی
پژو موفق‌ترین شریک خارجی صنعت خودروی کشور است. برندی که در همکاری با ایران‌خودرو لیست بلندبالایی از تولیدات را معرفی کرد. خودروهایی که هرکدام به لطف طراحی و مهندسی سطح بالا، خود تبدیل به محصولاتی دیگری شدند؛ مانند پژو 405 که خانواده بزرگ سمند از دل آن بیرون آمد یا پژو 206 که مدل‌های صندوقدار و 207 از دل آن بیرون کشیده شد.
تردیدی نیست که پژو بیش از هر شرکت خارجی دیگری راه و چاه فعالیت در بازار و صنعت خودروی ایران را بلد است. حتی گفته می‌شود این شرکت نیز به صورت تلویحی تمایل خود برای بازگشت به ایران را مطرح کرده است؛ اما در حال حاضر بزرگ‌ترین سد پیش روی بازگشت دوباره پژو به ایران، گروه بزرگ خودروسازی موسوم به Stellantis است. درواقع استلانتیس حاصل جمع دو اتحاد PSA و FCA است. اتحادی که حالا شامل این برندها می‌شود: آبارث، آلفا رمئو، کرایسلر، سیتروئن، دوج، دی‌اس، فیات، جیپ، لانچیا، مازراتی، اوپل، پژو و رام. کاملاً مشخص است که بخش بزرگی از این گروه خودروسازی را آمریکایی‌ها تشکیل می‌دهند و این یعنی پژو به تنهایی نمی‌تواند وارد مذاکرات مستقل شود. طبیعی است که فرانسوی‌ها درآمد، سود و بهره‌وری بهتری در سایر بازارهای جهانی در قیاس با ریسک فعالیت بدون اجازه سایر هم‌قطاران خود در ایران دارند. در طرح جدید استلانتیس، بسیاری از قطعات به‌صورت مشترک تولید می‌شود و برخی قطعات پژو و سیتروئن هم از قطعه‌سازان آمریکایی تأمین می‌شود. همین موضوع قضیه حضور دوباره پژو و سیتروئن را در بازار ایران پیچیده‌تر می‌کند.
رنو؛ جدی‌ترین گزینه
شرکت رنو با توجه به نفوذ دولت فرانسه احتمالاً در صورت توافق بین ایران و غرب اولین شرکت خودروساز خارجی است که به ایران باز خواهد گشت و احتمالاً به دنبال این شرکت نیسان و میتسوبیشی، شرکای رنو، هم به بخشی از بازار ایران چشم خواهند دوخت. البته رنویی‌ها خود می‌گویند به‌طور کامل از ایران نرفته بودند و تنها فعالیت خود را تعلیق کرده‌اند و حالا نیز به دنبال احیا در این بازار هستند. گفته می‌شود رنو این‌بار نمی‌خواهد خود را محدود به مشارکت با ایران‌خودرو و سایپا کند، بلکه قصد دارد با تأسیس یا خرید یک کارخانه در ایران، فعالیت مستقل خود را نیز ادامه دهد.
شنیده‌ها حاکی از آن است که در جلسه‌ای که چندی پیش بین سفیر فرانسه، نمایندگان شرکت‌های این کشور از جمله رنو و برخی قطعه‌سازان و طرف‌های ایرانی برگزار شده، طرفین بر سر فعالیت‌هایشان در ایران پساتحریم بحث و گفتگو کرده‌اند و نماینده رنو تأکید کرده که تصمیم این شرکت برای بازگشت به ایران قطعی است. این یعنی اگر برجام احیا و تحریم‌ها لغو شود، بلافاصله به بازار ایران بازخواهد گشت.
کلام آخر اینکه کارشناسان خودرو هشدار می‌دهند نباید اجازه داد در صورت توافق ایران و غرب و تمایل شرکت‌های خودروساز خارجی برای فعالیت در ایران، این فرصت طلایی بار دیگر و در نتیجه حواشی و مانع‌تراشی‌ها از دست برود که اگر برود، شاید حداقل تا سال‌ها هیچ خودروساز خارجی معتبری به فکر سرمایه‌گذاری در ایران نیفتد. تردیدی نیست که در عقد قرارداد جدید با شرکت‌های خارجی باید امتیازاتی از آن‌ها گرفت، اما امتیاز گرفتن، امتیاز دادن هم نیاز دارد و نمی‌توان از این خودروساز و امثال آن انتظار داشت منافع خود را زیر پا بگذارند.
چنانچه قصد خرید خودرو یا نیاز به مشاوره برای خرید خودرو دارید به صفحه « خرید خودرو کارشناسی شده » بروید و درخواست خود را ثبت کنید.
بیشتر بخوانید
