طرح ترافیک برای شهروندان تهرانی و هر راننده‌ای که گذر وی به کلان‌شهر تهران می‌افتد، واژه‌ای آشنا است. با نو شدن سال و در پی آن تغییرات قوانین، ساعات اجرا و قوانین و مقررات مربوط به طرح ترافیک و طرح کنترل آلودگی هوا نیز تغییر می‌کند. ازاین‌رو، در ابتدای هر سال طرح ترافیک به یکی از موضوعات مهم تبدیل می‌شود که ممکن است ابهامات و سؤالاتی را نیز به وجود بیاورد. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله از مجله همراه مکانیک، قصد داریم به بررسی نکات مهم پیرامون طرح ترافیک در سال 1400 بپردازیم. برای یافتن پاسخ سؤالات خود درخصوص قوانین جدید طرح ترافیک، در ادامه با ما همراه باشید.
روند اجرای طرح ترافیک در ایران
مردم تهران در سال 1358 برای اولین بار با مفهوم طرح ترافیک آشنا شدند. در آن زمان، طرح ترافیک به‌گونه‌ای اجرا شد که تردد خودروهای تک‌سرنشین در مرکز شهر از ساعت 6:30 تا 10 صبح ممنوع بود. اجرای این طرح، جهت کاهش و بهبود بار ترافیکی در مرکز صورت گرفته بود. در سال 1384 و در پی افزایش روز‌افزون آلودگی هوای شهر تهران، این بار طرح ترافیکی به‌منظور کاهش آلودگی شدید هوا با نام طرح زوج و فرد مطرح شد که در آذر همان سال، در تعدادی از مناطق شهر تهران اجرایی شد.
این طرح برای سال‌های بعد نیز اجرا شد تا در سال 1398، ناکامی این طرح در مدیریت ترافیک و کاهش میزان آلاینده‌های هوا، مسئولین را به فکر اجرای تغییراتی در آن انداخت. طبق قوانین جدیدی که از تیرماه سال 1398 اعمال شد، طرح کنترل آلودگی هوا، جایگزین طرح زوج و فرد شد. در طرح جدید، محدوده طرح ترافیک مانند قبل در نظر گرفته شده است؛ اما طبق طرح کنترل آلودگی هوا، تمامی رانندگان خودروهای بومی و غیربومی جهت ورود به محدوده طرح ترافیک، باید دارای برگه معاینه فنی معتبر باشند و در سایت تهران من ثبتنام کرده باشند. عدم رعایت موارد فوق، منجر به جریمه رانندگان خواهد شد.
شرایط ورود به محدوده طرح ترافیک در سال 1400
در سال گذشته، شهروندان می‌توانستند به منطقه طرح وارد شوند و عوارض طرح به‌صورت خودکار از حساب شهروندی آن‌ها در سامانه تهران من کسر می‌شد؛ اما در سال 1400، شهروندان تهرانی از تاریخ ۱۴ فروردین برای ورود به محدوده طرح ترافیک، علاوه بر الزام به ثبتنام در سامانه «تهران من»، باید نسبت به رزرو روز ورود خود به منطقه طرح ترافیک نیز اقدام کنند. در صورت عدم رزرو و ورود به محدوده طرح ترافیک، عوارض تردد خودرو با بیشینه ضرایب و به ازای هر روز تردد، با نرخ 787.500 ریال مستقل از ساعت تردد و نوع معاینه فنی خودرو محاسبه می‌شود.
شرایط رزرو طرح ترافیک
رزرو مجوز روزانه طرح برای هر روز، در صورت عدم تکمیل ظرفیت مجاز روزانه امکان‌پذیر است. درصورتی‌که به هر دلیلی رانندگان بدون رزرو به محدود طرح تردد کنند، حتماً باید تا پایان همان روز، (ساعت 24) نسبت به ثبت رزرو در سامانه اقدام کنند.
درصورت پرشدن ظرفیت مجاز روزانه، امکان رزرو وجود نخواهد داشت و تردد به محدوده طرح مجاز نیست. درصورت تردد، بیشینه ضرایب برای محاسبه عوارض اعمال می‌شود و مبلغ 787.500 ريال از کیف پول شهروندی در سامانه کسر یا به‌حساب بدهی فرد منظور می‌شود.
رزرو مجوز روزانه طرح، از ظهر روز چهارشنبه هر هفته برای هفته آتی امکان‌پذیر است. درصورت عدم تکمیل ظرفیت روزانه، امکان رزرو مجوز روزانه طرح برای هفته جاری نیز وجود دارد.
امکان لغو رزرو مجوز، تنها تا ساعت ۶ صبح همان روز امکان‌پذیر است و رزرو مجوز روزانه طرح، منحصر به پلاک خودروی ثبت‌شده صورت می‌گیرد و در صورت مالکیت چند خودرو، باید برای هرکدام به‌صورت جداگانه رزرو انجام شود.
برای ورود به محدوده کنترل آلودگی هوا، (زوج یا فرد سابق) نیازی به رزرو از قبل نیست.
تسهیلات و مزایای طرح ترافیک جدید
با پرداخت عوارض محدوده‌های ترافیکی، یک بار خروج از دو محدوده طرح ترافیک و طرح کنترل آلودگی هوا، بعد از ساعت 14:30 مجاز است.
کلیه خودروهای پلاک تهران به شرط ثبتنام در سایت تهران من، در هر فصل 20 روز سهمیه تردد رایگان صرفا در محدوده کنترل آلودگی هوا (زوج یا فرد سابق) دارند. این سهمیه برای پلاک‌های غیر از تهران، 15 روز است.
نکته: در صورت ارائه مدارک لازم در مورد ملک (مالکیتی یا استیجاری) و تایید سیستمی در دفاتر خدمات الکترونیک شهر، یک بار تردد ساکنین محدوده طرح ترافیک وآلودگی هوا (زوج یا فرد سابق) قبل از ساعت 9:00 صبح و بعد از ساعت 16:00 در همان محدوده، رایگان است.
چگونگی ثبتنام طرح ترافیک جدید
برای ثبتنام طرح ترافیک جدید که همان طرح کنترل آلودگی هوا است، باید وارد سایت تهران من به آدرس اینترنتی my.tehran.ir مراجعه کنید. پس از واردشدن به این وب‌سایت، باید نسبت به ساخت حساب کاربری برای خود اقدام کنید. برای این کار، لازم است مشخصات فردی، مشخصات خودرو و نشانی محل سکونت یا محل کار خود را ثبت کنید. پس از ساخت یک حساب کاربری، می‌توانید با شارژ حساب خود، تردد خود را در محدوده طرح ترافیک مدیریت کنید.
لازم است بدانید که اگر در هر مرحله از ثبتنام سوال یا اعتراضی داشتید که نیاز به بررسی مجدد داشت، می‌توانید از قسمت پشتیبانی همین وب‌سایت پیگیری فرمایید.
نکته: توجه داشته باشید که دیگر دوربین‌های کنترل ورود و خروج خودروها به محدوده طرح، زوج یا فردبودن پلاک خودروها را رصد نمی‌کنند؛ بلکه وضعیت ثبتنام در وب‌سایت گفته‌شده را رصد می‌کنند؛ درنتیجه، اگر بدون ثبتنام و رزرو در این سایت وارد طرح شوید، قطعا جریمه خواهید شد.
نحوه احراز محل سکونت برای ساکنین محدوده طرح
ساکنان محدوده طرح علاوه بر ثبتنام در سایت «تهران من»، باید از منوی سمت راست در قسمت «خدمات طرح ترافیک، شرایط خاص شهروندان» اطلاعات محل سکونت خود را در صفحه «ساکنان محدوده طرح» وارد و ثبت کنند. هم‌چنین لازم است علاوه بر ثبت اطلاعات خود، تصویر سند مالکیت یا اجاره‌نامه و قبض عوارض نوسازی را نیز بارگزاری کنند.
نکته: ساکنین محترم علاوه بر موارد بالا، باید عوارض سالیانه خودروی خود و بدهی‌های طرح ترافیک را نیز تسویه کرده باشند.
بعد از طی مراحل بالا، نوبت به مراجعه حضوری به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک موجود در سطح شهر جهت ارائه مدارک لازم می‌رسد. در این دفاتر، مدارک ارائه‌شده تایید می‌شود و نتیجه آن، برای ساکنان قابل مشاهده است.
عوارض تردد در محدوده طرح کنترل آلودگی هوا
بابت ثبت رزرو مجوز روزانه طرح ترافیک، مبالغ زیر در حساب شهروندی فرد مسدود خواهد شد: هزینه رزرو مجوز روزانه طرح به ازای خودروهای دارای معاینه فنی عادی، مبلغ ۶۳۰.۰۰۰ ریال و به ازای خودروهای دارای معاینه فنی برتر، مبلغ ۴۴۱.۰۰۰ ریال و به ازای خودروی برقی یا هیبریدی، مبلغ 70.000 ریال است. مبلغ نهایی عوارض ورود به محدوده طرح ترافیک، پس از بررسی ترددها و حداکثر ده روز پس از تاریخ آن، از مبلغ مسدودشده کسر و مابقی آن، به حساب فرد عودت داده خواهد شد. در صورت عدم تردد به محدوده طرح، 70.000 ريال از مبلغ مسدودی کسر و مابقی، به حساب فرد مسترد خواهد شد.
محاسبه میزان دقیق عوارض بر اساس نوع معاینه فنی، محدوده سکونت، محدوده تردد و ساعات تردد را می‌توانید از اینجا مشاهده کنید.
جریمه در صورت عدم رزرو و ورود به محدوده طرح ترافیک
در صورت عدم رزرو و ورود به محدوده طرح ترافیک، عوارض تردد خودرو با بیشینه ضرایب و به ازای هر روز تردد، با نرخ ۷۸۷.۵۰۰ ریال مستقل از ساعت تردد و نوع معاینه فنی خودرو محاسبه می‌شود.
ساعات مجاز تردد در محدوده طرح ترافیک و کنترل آلودگی هوا
طرح ترافیک اصلی: روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8:30 تا 16
طرح کنترل آلوگی هوا: روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8:30 تا 16 و روزهای پنجشنبه از ساعت 8:30 تا 13
چگونگی استعلام میزان بدهی طرح ترافیک
تا این جا، تمام موارد لازم را درباره طرح ترافیک و طرح کنترل آلودگی هوا ذکر کردیم. اکنون می‌خواهیم برای آن دسته از رانندگانی که احتمال می‌دهند جریمه شده‌اند، نحوه استعلام میزان بدهی طرح ترافیک را شرح دهیم.
استعلام میزان بدهی از طریق سایت تهران من
برای استعلام میزان بدهی خود از این طریق، باید مجددا به سایت “تهران من” مراجعه کنید. مدتی است که در این وب‌سایت، قسمتی را به این کار اختصاص داده‌اند. برای تاکید بیشتر، اشاره می‌کنیم که برای استفاده از هر خدمتی در این سایت، باید ابتدا ثبتنام کرده و نام کاربری و رمز عبور مخصوص به خود را دریافت کنید. پس از ورود به حساب کاربری خود در قسمت “داشبورد من”، می‌توانید میزان بدهی خودروی خود را به طور کامل مشاهده کنید(در قسمت “خودروهای تحت پوشش من”).
نکته: در این سایت، از قسمت دیگری نیز می‌توانید استعلام بگیرید؛ چراکه گزینه ای با عنوان “استعلام بدهی طرح ترافیک و پارک حاشیه‌ای” وجود دارد که از این راه هم می‌توانید وارد بخش مربوطه شوید.
استعلام بدهی طرح ترافیک از طریق کد دستوری
اگر تمایلی به استعلام میزان بدهی خود از این طریق ندارید، می‌توانید از کد USSD استفاده کنید. برای این کار، باید کد دستوری #3*3*137* را با تلفن همراه خود شماره‌گیری کنید؛ پس از آن، دو رقم سمت چپ پلاک خودرو را وارد کنید تا از بدهی خود مطلع شوید.
استعلام بدهی طرح ترافیک از طریق مراجعه به دفاتر الکترونیک شهر
اگر علاقه‌ای به مراجعه غیرحضوری برای استعلام میزان بدهی خود ندارید، می‌توانید از طریق مراجعه حضوری این کار را انجام دهید. هرچند که همواره پیشنهاد می‌کنیم جهت صرفه‌جویی در وقت و هزینه خود، تا حد ممکن از مراجعه حضوری اجتناب کنید.
در سایت تهران من، گزینه‌ای تحت عنوان”مراجعه به دفاتر الکترونیک شهر” وجود دارد که از آن طریق، می‌توانید آدرس تمام دفاتر را مشاهده و نزدیک‌ترین دفتر به محل سکونت خود را پیدا کنید.
استعلام بدهی طرح ترافیک از طریق مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت
یکی دیگر از راه‌های مراجعه حضوری جهت استعلام میزان بدهی خود، مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت موجود در سطح شهر است. در این دفاتر، شما می‌توانید میزان بدهی خود را استعلام بگیرید و نسبت به پرداخت آن اقدام کنید.
محدوده‌های جغرافیایی طرح ترافیک
نوبت به بررسی محدوده‌های جغرافیایی طرح ترافیک می‌رسد:
محدوده طرح ترافیک اصلی
طرح ترافیک اصلی، از سمت شمال به خیابان فاطمی و مطهری، از سمت جنوب به خیابان شوش، از سمت شرق به خیابان ترکمنستان، شریعتی، خواجه نصیر طوسی، خیابان سپاه، مازندران و هفده شهریور، و از قسمت غرب، به خیابان کارگر محدود می‌شود.
محدوده طرح کنترل آلودگی هوا
محدوده این طرح مانند طرح زوج و فرد سابق، از سمت شمال از بزرگراه همت آغاز می‌شود و در شرق، به بزرگراه امام علی، در جنوب به بزرگراه بعثت و در غرب، به بزرگراه‌های نواب و چمران منتهی می‌شود.
جمع‌بندی
همان‌طورکه می‌دانید، تعداد زیادی از مناطق مهم و مرکزی تهران در محدوده این دو طرح قرار دارند. این مناطق، معمولا بسیار پررفت‌وآمد و پرازدحام هستند. هرچند که برای دسترسی به این مناطق، می‌توان از اتوبوس یا تاکسی هم استفاده کرد، اما یکی از سریع‌ترین و ارزان‌ترین راه‌های رفتن به این مناطق، استفاده از مترو است. در حال حاضر، از 7 خط مترو که در تهران راه‌اندازی شده است، 6 خط آن از محدوده دو طرح ترافیک عبور می‌کنند و رفتن به مرکز شهر از طریق مترو، راه مناسب‌تری به نظر می‌رسد.
بیشتر بخوانید
