در ایامی که قیمت انواع و اقسام کالا و خدمات در کشور به‌صورت روزانه و حتی ساعتی افزایش پیدا می‌کند، خبرهایی مانند افزایش قیمت خودرو، افزایش قیمت لاستیک و افزایش قیمت لوازم‌یدکی دیگر تازگی ندارد، اما در این میان رشد ناگهانی قیمت روغن موتور بسیار شوکه‌کننده بود. رشد بهای این محصول حیاتی در کشوری که خود یکی از غول‌های نفتی و پتروشیمی است، جای تعجب دارد. بخش حیرت‌انگیز ماجرا این است که افزایش قیمت روغن موتور آثار تبعی فراوانی پیدا کرده است.
داستان افزایش قیمت روغن موتور خودرو از آبان ماه سال گذشته (1399 شمسی) آغاز شده است. زمانی که سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان با صدور بخشنامه‌ای مجوز افزایش قیمت 53 درصدی روغن‌های دیزلی و 40 درصدی روغن‌های بنزینی (نسبت به نرخ اردیبهشت‌ماه سال 1398) را برای مصرف داخلی این محصولات صادر کرده بود.
اما در اواخر تیرماه سال جاری خبر دیگری بازار و مشتریان را شوکه کرد. زمانی که ستاد تنظیم بازار با موافقت سازمان حمایت مجوز افزایش فقط 10 درصدی این ماده اساس را صادر کرده بود. این خبر به‌صورت رسمی در سامانه کدال (سایت شرکت‌های بورسی) هم اعلام شد. درواقع ابلاغ قیمت‌های جدید تصمیمی بود که در ابتدای همان تیرماه مصوب شده بود. با این حال در ادامه با اعتراض شرکت‌های تولیدکننده نسبت به میزان اندک افزایش قیمت بود که موجب تغییر قیمت ناگهانی این ماده شد. جالب است بدانید تولیدکنندگان داخلی روغن موتور درخواست افزایش قیمتی ۷۲ تا ۸۲ درصدی قیمت روغن موتور را به اتحادیه فروشندگان لاستیک، روغن و فیلتر ارائه کرده بودند. البته سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان پس از بررسی با افزایش تا ۴۱ درصد قیمت روغن موتور موافقت کرد.
چرا قیمت روغن موتور افزایش پیدا کرد؟
مجوز افزایش قیمت از سوی سازمان حمایت در حالی صادر شده است که صورت‌های مالی چهار شرکت تولیدکننده روغن موتور (شرکت‌های نفت ایرانول، نفت پارس، نفت سپاهان و نفت بهران) در کشور نشان می‌دهد که این شرکت‌ها سود بالایی از طریق صادرات محصولات تولیدی به دست می‌آورند و عملاً تغییر و به عبارتی افزایش قیمت در بازار داخلی تأثیر چندانی بر سودآوری کلان این شرکت‌ها ندارد. سؤال مهم این است که با توجه به اینکه مواد اولیه موردنیاز این شرکت‌ها از داخل تأمین می‌شود و از طرفی درآمد و سود این شرکت‌ها نیز افزایش داشته، سازمان فوق با چه استدلال و منطقی بخشنامه افزایش قیمت این محصولات را صادر کرده است؟
[hm_buy_form_inline]
به گفته سازمان حمایت با اطلاعاتی که از شرکت‌های تولیدکننده روغن موتور به دست آمده، برای لوبکات (ماده اولیه واصلی تولید روغن موتور) حدود 84 درصد، مواد افزودنی و روغن پایه وارداتی 100 درصد، حقوق و دستمزد 25 درصد، هزینه بسته‌بندی 130 درصد، مواد افزودنی 61 درصد، آیزوریسایکل (خوراک شرکت‌های روغن‌سازی) 98 درصد و روغن پایه وارداتی 65 درصد رشد داشته است. در این میان حتی ملزومات تولیدی به‌شدت افزایش یافته است علاوه بر این، انواع ورق، کارتن و حروف پلاستیکی افزایش قیمت داشته‌اند. تردیدی نیست که با توجه به افزایش قیمت ارز، قیمت مواد اولیه‌ای که از خارج کشور وارد می‌شد هم به‌شدت افزایش یافته است.
واکنش بازار به بالا رفتن قیمت روغن موتور
یکی از عمده دلایلی که منجر به رشد بهای قیمت این مایع روان‌کننده شد، جلوگیری از کمبود آن در بازار و افزایش قیمت حاشیه‌ای آن بود. درواقع شرکت‌های تولیدکننده این‌طور اعلام کرده بودند که در صورت ادامه تولید و فروش با قیمت‌های قبلی دیگر توان عرضه بیشتر متناسب با تقاضا را نخواهد داشت و درست مانند بازار خودرو، به‌زودی شاهد ظهور واسطه‌ها و دلالان و البته بحث دپو و احتکار خواهیم بود.
البته به نظر می‌رسد که این ادعا چندان هم بیراه نبوده است. چراکه تا پیش از افزایش قیمت روغن موتور شاهد عرضه گسترده و مویرگی از سوی تولیدکنندگان نبودیم. مشتریان برای خرید روغن موتور مناسب یا باید منتظر عرضه قطره‌چکانی محصولات می‌ماندند یا اینکه در بهترین حالت باید روغن موتور موردنیاز خود را با قیمتی به‌مراتب بالاتر از نرخ درج‌شده روی قوطی آن خریداری می‌کردند. البته شرایط برای فعالین حوزه تعمیر و نگهداری خودرو نیز به‌مراتب سخت‌تر بود. چراکه تولیدکنندگان بزرگ تنها به آن‌ها اجازه خرید سبدی می‌دادند.
تبعات افزایش قیمت روغن موتور
یک مقام مسئول در اتحادیه تعمیرکاران خودرو تهران می‌گوید این مسئله تأثیر زیادی در بازار سرویس و نگهداری خودروها به جای گذاشته است؛ موضوعی که اگر جدی گرفته نشود به طور حتم موجب مراجعات مکرر افراد به تعمیرگاه‌ها و کوتاه‌تر شدن زمان تعمیر اساسی موتور خودروها خواهد شد. به عنوان مثال روغن موتورهایی که باید به طور متوسط در هر چهار هزار کیلومتر پیمایش تعویض شوند، اغلب به دلیل صرفه‌جویی اقتصادی تا هشت هزار کیلومتر از آن استفاده می‌کنند و به مراکز تعویض روغن مراجعه نمی‌کنند. طبیعی است که این مراجعه نکردن مالکان خودروها برای تعمیر و سرویس به‌موقع اول از همه مشکلاتی برای موتور خودرو و سپس برای سیستم تعلیق، ترمز و فرمان خودروها ایجاد می‌کند و ایمنی مردم و مسافران را به خطر می‌اندازد.
بیشتر بخوانید
