رادیاتور خودرو به‌عنوان قلب سیستم خنک کننده موتور، نقش بسیار مهمی در جلوگیری از آسیب دیدن پیشرانه ماشین دارد. آبی که برای خنک سازی موتور استفاده می‌شود، به‌مرور زمان داغ می‌شود. رادیاتور وظیفه خنک کردن آن را بر عهده دارد. جوش آوردن خودرو، ابتدایی‌ترین مشکل در صورت خرابی رادیاتور ماشین است.
گاهی اوقات آسیب دیدن رادیاتور، منجر به بروز مشکلات جدی در موتور می‌شود. موضوعی که خسارت‌های سنگینی روی دست شما باقی می‌گذارد. به‌همین دلیل ضروری است تا با علت و علائم خرابی رادیاتور ماشین آشنا باشید. در این صورت میتوانید در سریع‌ترین زمان اقدامات لازم را برای رفع مشکل انجام دهید. در این مطلب هر آنچه باید درباره دلیل خرابی رادیاتور خودرو بدانید را بررسی خواهیم کرد.
علت خرابی رادیاتور خودرو چیست؟
6 مشکل اساسی را می‌توان به‌عنوان دلیل خرابی رادیاتور خودرو برشمرد که عبارت‌اند از:
- گرفتگی رادیاتور ماشین
- نشتی رادیاتور خودرو
- خرابی سنسور دمای آب خودرو
- آسیب دیدن کلاچ فن خودرو
- آسیب دیدن پره‌های فن رادیاتور
- جدا شدن شیلنگ رادیاتور
در این قسمت لازم است که هر یک از موارد شش‌گانه فوق را یک‌به‌یک بررسی کنیم تا به‌خوبی با دلایل آسیب دیدن رادیاتور خودرو آشنا شوید.
1. گرفتگی رادیاتور ماشین
شایع‌ترین دلیل خرابی رادیاتور خودرو، گرفتگی آن است. آب موجود در سیستم خنک کننده موتور حاوی املاح معدنی است. افزایش و کاهش دمای آب باعث می‌شود که مواد معدنی موجود در آب، رسوب کند. به‌مرور زمان رسوب درون لوله‌های رادیاتور جمع شده و مسیر عبور آب را مسدود می‌کند. این اتفاق باعث می‌شود که عملا آب درون رادیاتور آن طور که باید و شاید خنک نشود.
برای رفع گرفتگی رادیاتور خودرو باید از شوینده‌های مخصوص استفاده کنید. البته پیشنهاد می‌کنیم که سالانه حداقل یکبار این کار را انجام دهید تا جلوی گرفتگی لوله‌های رادیاتور را بگیرید. همچنین بهتر است که از آب با سختی زیاد برای ریختن در سیستم خنک سازی موتور خودرو استفاده نکنید. به‌این ترتیب احتمال گرفتگی زود هنگام رادیاتور کاهش می‌یابد.
2. نشتی رادیاتور خودرو
گاهی اوقات دلیل خرابی رادیاتور خودرو، نشتی آن است. سوراخ شدن رادیاتور خودرو اتفاقی است که معمولا در خودروهای قدیمی زیاد رخ می‌دهد. معمولا این اتفاق در اثر خوردگی و شکستگی اتصالات رادیاتور به‌وجود می‌آید. تماس دائمی آب با بدنه فلزی رادیاتور باعث خوردگی آن در طولانی مدت می‌شود. اگر نشتی رادیاتور خودرو شدید باشد، راهی جزء تعویض آن پیش روی شما نیست. هر چند که در موارد نشتی محدود، معمولا تعویض اتصالات، مشکل آب‌بندی این تجهیز را برطرف می‌کند.
3. خرابی سنسور دمای آب خودرو
خرابی رادیاتور ماشین همواره به‌دلیل تجهیزات داخلی این قطعه نیست. به‌عنوان مثال خرابی سنسور دمای آب خودرو نیز ممکن است باعث آسیب دیدن رادیاتور شود. سنسور دمای آب را با نام فشنگی آب خودرو نیز می‌شناسند. این سنسور در مسیر آب ورودی به رادیاتور قرار دارد. وظیفه آن اندازه‌گیری دمای آب به‌صورت لحظه‌ای است. در واقع سنسور دمای آب تعیین می‌کند که آب نیاز به خنک سازی توسط رادیاتور را دارد یا خیر. در صورت خرابی این سنسور، باید آن را تعویض کنید تا مشکل برطرف شود.
4. آسیب دیدن کلاچ فن رادیاتور
کلاچ فن رادیاتور قطعه‌ای است که وظیفه کنترل سرعت چرخش پره‌های فن رادیاتور را بر عهده دارد. این قطعه نوعی فنر فلزی است که بسته به میزان هوایی که در رادیاتور جریان دارد، فشردگی آن تغییر می‌کند. معمولا وقتی خودرو در حالت درجا کار می‌کند، جریان هوای ورودی به رادیاتور کم است. بنابراین کلاچ فن در فشرده‌ترین حالت ممکن قرار می‌گیرد تا هوای بیشتری وارد موتور شود.
این در حالی است که وقتی خودرو حرکت می‌کند، هوای بیشتری به داخل رادیاتور جریان پیدا می‌کند و کلاچ فن در فشرده‌ترین حالت قرار نمی‌گیرد. اگر کلاچ فن خراب شود، ممکن است فن خیلی سریع یا کند کار کند. هر دوی این اتفاقات باعث می‌شود که رادیاتور بیش از حد داغ شود. لذا احتمال آسیب دیدن آن وجود دارد. برای رفع این مشکل باید کلاچ فن تعمیر یا تعویض شود.
5. آسیب دیدن پره‌های فن رادیاتور
خم شدن یا شکستگی پره‌های فن نیز باعث خرابی رادیاتور ماشین می‌شود. گاهی اوقات ممکن است که ذرات بزرگی مانند شن و ماسه در هوا معلق شوند و با پره‌های فن رادیاتور خودروی شما برخورد کنند. با توجه به سرعت بالای گردش پره‌ها، این اتفاق باعث خمیدگی یا تاب برداشتن پره‌ها می‌شود. تصادف‌های رانندگی نیز می‌تواند این مشکل را در پی داشته باشند. در مواقعی که میزان تاب برداشتن پره‌ها کم است، به‌راحتی با استفاده از یک انبر میتوانید آن‌ها را صاف کنید. اما هنگاهی که آسیب دیدگی شدید است، باید فن را تعویض کنید.
6. جدا شدن شیلنگ رادیاتور
انتقال جریان آب به سمت رادیاتور با استفاده از شیلنگ آب انجام می‌شود. جدا شدن شیلنگ آب از دهانه رادیاتور باعث می‌شود که فرآیند خنک سازی موتور مختل شود. در نتیجه شاهد داغ شدن بیش از حد آن به خصوص در دور موتورهای بالا خواهید بود. برای رفع مشکل جدا شدن شیلنگ، باید از سالم بودن درپوش رادیاتور اطمینان حاصل کنید. درپوش آسیب دیدن نمی‌توان فشار منفی لازم برای نگه داشتن شیلنگ رادیاتور را ایجاد کند و به همین دلیل جدا می‌شود. اگر درپوش خراب شده، راهی جز تعویض آن ندارید.
علائم خرابی رادیاتور ماشین کدامند؟
آشنایی با علائم خرابی رادیاتور ماشین به‌شما کمک می‌کند تا قبل از بروز خسارت‌های سنگین در جریان مشکلات قرار بگیرید و برای رفع آن‌ها اقدام کنید. از جمله مهم‌ترین نشانه‌های خرابی رادیاتور خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش زودهنگام و بیش از حد دمای موتور خودرو
- مشاهده آثار نشتی مایع خنک کننده رادیاتور
- بالا رفتن غیرعادی دمای داخل کابین خودرو
- به‌گوش رسیدن صدای ممتد غیر عادی از ناحیه جلوی خودرو ناشی از گرفتگی رادیاتور
- تغییر رنگ مایع خنک کننده رادیاتور به دلیل وجود رسوبات
نکته مهم این است که نشانه‌های فوق به‌طور خاص علائم خرابی رادیاتور هستند. بسیاری از اوقات نشانه‌های خرابی قطعات مختلف ماشین شبیه به یکدیگر هستند. این موضوع تشخیص نهایی را سخت می‌کند. اما خوشبختانه در خصوص رادیاتور کمتر با این چالش مواجه هستیم.
رفع گرفتگی رادیاتور خودرو چگونه انجام می‌شود؟
برای رفع گرفتگی رادیاتور خودرو باید آن را بشویید. دقت داشته باشید که حتما زمانی این کار را انجام دهید که خودرو خاموش و رادیاتور سرد باشد. در گام اول باید مایع خنک کننده موجود در رادیاتور را تخلیه کنید. برای این منظور معمولا به‌کمک جک ماشین را کمی از زمین بلند کنید. سپس یک ظرف زیر رادیاتور قرار دهید. پیچ تخلیه رادیاتور در قسمت زیر آن تعبیه شده است. آن را با پیچ‌گوشتی باز کنید. منتظر بمانید تا مایع به‌طور کامل تخلیه شود.
در مرحله دوم نوبت به رسوب‌زدایی می‌رسد. محلول‌های مخصوص شستشوی رادیاتور در بازار وجود دارند. بهتر است از این محلول‌ها استفاده کنید. هر چند که بعضی از تعمیرکاران از مواد دیگری مانند نوشابه، محلول آب و جوش شیرین، سرکه، جوهر نمک و مایع ظرفشویی هم برای این منظور استفاده می‌کنند. ابتدا پیچ تخلیه رادیاتور را ببندید. سپس شوینده را داخل آن بریزید و درپوش رادیاتور را ببندید. خودرو را روشن کنید و اجازه دهید چند دقیقه در حالت درجا کار کند. پس از آن ماشین را خاموش و صبر کنید تا سرد شود. مجددا پیچ تخلیه رادیاتور را باز و محلول داخل آن را تخلیه کنید.
پس از آن آب مقطر برای شستشوی رادیاتور استفاده کنید تا آثار رسوبات به‌کلی برطرف شود. بار دیگر پیچ تخلیه را محکم ببندید. این بار باید آب و مایع ضد یخ را از طریق درپوش درون رادیاتور بریزید. به این ترتیب عملیات رفع گرفتگی رادیاتور ماشین به‌پایان می‌رسد.
هزینه تعویض یا تعمیر رادیاتور خودرو چقدر است؟
هزینه تعویض یا تعمیر رادیاتور کاملا وابسته به نوع ماشین شماست. سیستم خنک کننده موتور در خودروهای مختلف الزاما شبیه به یکدیگر نیست. این موضوع روی هزینه تعمیر یا تعویض رادیاتور خودرو تاثیرگذار است. در اینجا نگاهی به محدوده قیمت تعمیر خرابی رادیاتور ماشین‌های داخلی در سال 1402 می‌اندازیم:
- هزینه تعویض رادیاتور خودرو: 1.100.000 تا 1.250.000 تومان
- هزینه رفع گرفتگی و تعویض مایع رادیاتور: 550.000 تومان
- هزینه تعویض شیلنگ رادیاتور: 700.000 تا 950.000 تومان
- تعویض فشنگی آب رادیاتور: 700.000 تا 850.000 تومان
کلام پایانی
در این مطلب به‌بررسی علائم و دلایل خرابی رادیاتور ماشین پرداختیم. در پایان لازم است به یک نکته مهم دیگر اشاره کنیم. رادیاتور تنها یکی از قطعات سیستم خنک کننده موتور ماشین است. بنابراین داغ شدن بیش از حد موتور همواره به‌دلیل خرابی رادیاتور رخ نمی‌دهد. بلکه گاهی اوقات آسیب دیدن ترموستات یا پمپ آب سیستم خنک کننده مشکلاتی را به‌وجود می‌آورد. تشخیص نهایی این موضوع بر عهده تعمیرکار است. حتما تعمیرکار حرفه‌ای و قابل اعتماد انتخاب کنید تا عیب یابی و رفع آن را به‌خوبی انجام دهد.
