علت ناک (KNOCK) زدن موتور و راه حل آن

وقتی صدای عجیب و غریبی را از زیر کاپوت خودرو خود می‌شنوید، ممکن است تشخیص علت این صدا برای‌تان دشوار باشد. صدای «ناک زدن موتور(KNOCK)» معمولی‌ترین صدای موتور است که نشانگر نوعی مشکل مکانیکی است که در صورت تشخیص صحیح و زود هنگام قابل رفع شدن است.

چندین علت اساسی در مورد ناک زدن موتور خودرو وجود دارد که با تشخیص دقیق آن می‌توان از صدمات وارده به موتور جلوگیری کرد. در مقاله‌ای دیگر از همراه مکانیک ما نخست درباره علل به وجود آمدن این صدا بحث می‌کنیم، سپس راه حل‌های اساسی را پیشنهاد می‌دهیم، با ما همراه باشید.

ناک زدن موتور چیست؟

ناک زدن در برخی موارد با عنوان پینگینگ(صدای غژ یا صدای ناشی از اصابت گلوله به دیوار) نیز توصیف می‌شود که  به معنای به وجود آمدن چندین مشکل اساسی در موتور ماشین است. برخی از این مشکلات ممکن است به راحتی رفع شوند در حالی که موارد دیگر احتمال دارند نشان از آسیب‌دیدگی بزرگتری باشند.

اگر مدتی به صدای موتور خودرو خود گوش کنید و متقاعد شوید که صدای ناک زدن بیشتر شبیه پینگینگ است، پس شما نوع صدا را درست تشخیص داده‌اید. به طور معمول، ناک موتور در شرایطی اتفاق می‌افتد که سوخت در سیلندرهای موتور به طور ناموزونی می‌سوزد.

هنگامی که سیلندرها از تعادل مناسب هوا و سوخت برخوردار باشند، مخلوط سوخت و هوا که وارد سیلندر شده است به طور منظم در محفظه احتراق مشتعل شده و باعث پایین رفتن پیستون و تولید نیروی موتور و انتقال آن به چرخ‌ها و حرکت خودرو می‌شود.

این چرخه به طور منظم تکرار می‌شود. ناک زدن هنگامی اتفاق می‌افتد که مخلوط هوا و سوخت به طور نامنظم بسوزد و مشتعل شدن در زمان اشتباه رخ دهد. نتیجه این مشکل، ایجاد سر و صدای آزاردهنده و آسیب احتمالی به دیواره سیلندرها و پیستون‌ها خواهد بود.

علل ناک زدن موتور خودرو

به طورکلی، شایع‌ترین علت ناک زدن مربوط به ناتوانایی موتور در عملکرد بهینه‌اش است. با بیان سه دلیل عمده، علل ناک موتور را بررسی می‌کنیم:

1- سوخت دارای درجه اُکتان پایین است

اگر برای وسیله نقلیه خود از سوخت با درجه اکتان خیلی پایین استفاده کنید، احتمال ناک زدن افزیش می‌یابد. درجه‌بندی اُکتان، اندازه‌گیری توانایی نوع سوخت در برابر انفجار زودرس مخلوط سوخت و هوا در موتور است. احتراق این نوع سوخت باعث ایجاد صدای ناک موتور می‌شود.

برای جلوگیری از وقوع این امر، بنزین با درجه سوخت اُکتان بالاتر از آن‌چه تولیدکننده توصیه می‌‌کند را استفاده کنید. تقویت‌کننده اُکتان در فروشگاه لوازم یدکی خودرو جهت خرید موجود است که می‌تواند به بازگرداندن رتبه صحیح اُکتان و متوقف کردن صدای ناک زدن موتور کمک کند.

سوخت اکتان بالا نسبت به سوخت معمولی گران‌تر است. درست است که افراد به دنبال صرفه‌جویی در هزینه‌های سوخت خودرو خود هستند، اما استفاده طولانی‌مدت از سوخت اشتباه می‌تواند به موتور شما آسیب برساند و باعث افزایش مصرف سوخت ماشین شود. به طور کلی، سوخت ارزان‌تر به هیچ وجه به معنی پس‌انداز پول بیشتر نیست!

درصورتی‌که قصد کاهش صدای ناک موتور را داشته باشید، به درجه اُکتان بالاتر فکر کنید. اگر گمان می‌کنید بنزین نامناسب وارد باک خودرو شما می‌شود، سعی کنید از یک افزودنی تقویت‌کننده اُکتان استفاده کنید.

2- رسوب کربن بر روی دیواره‌های سیلندر انباشته می‌شود

لازم است بیشتر ماشین‌ها از مواد تمیزکننده کربن استفاده کنند تا از تشکیل رسوبات کربنی جلوگیری کنند. هنگامی که سوخت با اکسیژن مخلوط شده و در ادامه مشتعل می‌شود و از آنجا که بنزین و دیزل از مولکول‌های کربنی متعددی تشکیل شده‌اند، باقی‌مانده کربن روی دیواره‌های سیلندر، شمع‌ها و سایر اجزای سازنده در فرآیند احتراق تشکیل شده که منجر به ناک زدن موتور می‌شوند.

تولید بیش از حد کربن می‌تواند منجر به ایجاد مشکل در روند احتراق شود و به سیلندرهای موتور آسیب برساند. این رسوبات حجم داخل سیلندر را کاهش داده و میزان تراکم(فشرده‌سازی سوخت) را افزایش می‌دهد. به معنای دیگر، این رسوبات فضای مهم سیلندر را که برای کارکردهای عادی موتور در مخلوط کردن هوا و سوخت مورد نیاز است را اشغال می‌کنند. برای مثال، به رگ‌های خونی که توسط رسوبات کلسترول مسدود شده‌اند فکر کنید، هرچه انسداد بزرگ‌تر باشد خون کمتری در شریان‌ها جریان پیدا می‌کند.

رسوبات کربن آرام آرام و با گذشت زمان بیشتر و فشرده‌تر می‌شوند، بنابراین مشکل می‌تواند به سرعت بدتر از آن چیزی شود که فکرش را نمی‌کردید! در اکثر موارد، استفاده از پاک‌کننده مخصوص سوخت یا مواد افزودنی برای تمیز کردن رسوبات کربن روی اجزای موتور می‌تواند این مشکل را برطرف کند. برای این منظور، چند نوع مواد شوینده مختلف را امتحان کنید، مانند پاک‌کننده انژکتور که به تمیز کردن محفظه‌های احتراق کثیف و همچنین انژکتورها کمک می‌کند. قبل از ارزیابی نتایج، سعی کنید حداقل سه تمیزکننده مختلف را امتحان کنید.

نکته: توصیه می‌شود كه سیلندرها را برای رفع رسوب كربن در هر 100 ساعت كار تمیز کنید.

3- از شمع مناسب استفاده نشده و دهانه یا گَپ شمع تنظیم نیست

اگر از هرگونه شمع غیر از آن‌چه توسط سازنده توصیه شده است استفاده شود، می‌توان انتظار شنیدن صدای ناک زدن خودرو را داشت. هر نوع شمع دارای درجه حرارتی مشخصی است، به این معنی که مقدار گرمای مشخصی را از محفظه احتراق خارج می‌کند. استفاده از شمع اشتباه می‌تواند باعث اخلال در عملکرد صحیح شمع‌ها شود. همچنین مشکل ناک زدن زمانی که دهانه یا گَپ شمع به درستی تنظیم نباشد نیز رخ می‌دهد.

گَپ شمع مکانی است که شمع، مخلوط سوخت و هوا را مشتعل می‌کند. باریک بودن گپ، شمع را برای انجام عملکرد صحیحش ضعیف می‌کند، همچنین گشاد بودن گپ ممکن است عملکرد شمع برای انجام احتراق کامل به طورکلی متوقف کند.

حل این نوع مشکلات معمولاً بسیار ساده است و کاری که بیشتر افراد نیز می‌توانند خودشان به تنهایی انجام دهند. علاوه بر تعویض فیلتر هوا و تمیز کردن سیستم سوخت، می‌توان با تعویض شمع‌های قدیمی و نامناسب، قدرت و کارآیی را به اتومبیل برگرداند و به طور بالقوه به ناک زدن موتور خاتمه داد.

نکته: شمع‌ها دارای عمر مفید هستند و در صورت معیوب شدن  به افت قدرت موتور و مصرف بیشتر سوخت منجر شوند. تعویض شمع بسته به نوع خودرو در هر 20 هزار تا 30 هزار کیلومتر عقلانی است.

4- یاتاقان‌ها فرسوده شده‌اند

پیستون‌ها که در موتور بالا و پایین می‌شوند، میل لنگ را می‌چرخانند که در نهایت نیرو به چرخ‌ها ارسال می‌شود. یاتاقان‌های میله حرکت پیستون را تسهیل می‌کنند که به مرور زمان فرسوده می‌شوند یا از موقعیت محوری خود خارج می‌شوند. با خراب شدن یاتاقان‌ها، پیستون‌ها در برابر میل لنگ صدای تق تق می‌دهد که صدایی شبیه ناک زدن است.

هنگامی که یاتاقان نابود می‌شود، خیلی طول نمی‌کشد که بلبرینگ خودش را به میل لنگ و میله‌های اتصال دیگر در اطراف میل لنگ متصل می‌کند. برای برطرف کردن این مشکل، ممکن است نیاز به یاتاقان جدید باشد یا اینکه پیستون‌ها یا میل لنگ‌ها باید تعمیر شوند. این مشکل معمولاً به دلیل نبود روغن رخ می‌دهد، گرچه ساییدگی یاتاقان ممکن است به طور طبیعی بیش از 100 هزار کیلومتر ایجاد شود.

نکته: گاهی موتور خودرو صداهایی تولید می‌کند که تشخیص آن دشوار است. در این امتداد، علل دیگر ناک زدن موتور می‌توانند شامل انژکتورهای کثیف، ناک سنسور یا سنسور ضربه(میزان کوبش داخل سیلندر را بررسی می‌کند)، واشرهای فرسوده و گرم بودن موتور نسبت به کارکرد معمولش باشد.

چرا باید صداهای عجیب موتور را جدی گرفت؟

اگر موتور ماشین، شما را به زحمت انداخته است، لازم است کاپوت خودرو خود را بالا بزنید و ببینید دقیقاً آن زیر چه خبر است! بسته به نوع وسیله نقلیه، توصیه‌های سازنده و مسافت پیموده شده، تنظیم تجهیزات مربوط به تعمیر و نگهداری ممکن است دقیقاً به آنچه ماشین شما نیاز دارید، کمک کند.

شنیدن انواع صداهای مختلف از موتور باید جدی گرفته شوند، زیرا این مهم می‌تواند باعث استفاده بهینه از خودرو و صرفه‌‌جویی در هزینه‌ها باشد. شنیدن صدای ناک زدن موتور که اغلب رایج‌ترین صدای موتور است، نشان از آن دارد که شما باید سریعاً به سراغ تعمیر خودرو خود بروید؛ پشت گوش انداختن این مهم منجربه متحمل شدن هزینه‌های سنگین‌تر می‌شود.

مطالعه مقالات مرتبط زیر را از دست ندهید

سیستم استارت بدون کلید(KEYLESS) چیست؟

استارت خوردن و روشن نشدن ماشین

ویژگی سیستم امنیتی و دزدگیر خودروها

علت قفل کردن ترمز خودرو و راه های برطرف کردن آن

چک لیست بررسی سلامت فنی خودرو

آیا گرفتن کلاچ قبل از استارت ضروری است؟