سیاه شدن روغن موتور الزاما پدیده‌ای نگران کننده نیست. البته در صورتی که سیاه شدن روغن موتور ماشین در طول عمر مفید آن رخ دهد. آنچه باید مورد توجه قرار بگیرد، زود سیاه شدن روغن موتور خودرو است. این اتفاق ممکن است نشانه‌ای از وجود مشکل در ماشین باشد. برای بررسی بیشتر درباره این موضوع، تصمیم داریم تا در مطلب حاضر به بررسی دلایل سیاه شدن روغن موتور خودرو بپردازیم. اگر شما هم با این مشکل روبه‌رو هستید، حتما این مطلب را تا پایان دنبال کنید.
روند طبیعی سیاه شدن روغن موتور
سیاه شدن روغن موتور EF7 و سایر پیشرانه‌ها به مرور زمان طبیعی است. روغن در تماس با قطعات موتور در معرض فعل و انفعالات شیمیایی از قبیل تجزیه حرارتی قرار می‌گیرد. ضمن اینکه به مرور زمان، ذرات آلاینده موجود در سطح موتور نیز وارد روغن می‌شوند. از سویی دیگر، تماس روغن با جریان هوا نیز منجر به اکسیداسیون آن می‌شود. هر یک از پدیده‌های فوق در تغییر رنگ روغن موتور تاثیرگذار هستند.
البته تاثیر آن‌ها محدود به تغییر رنگ روغن نمی‌شود. بلکه به مرور زمان، غلظت و ویسکوزیته (گران‌روی) روغن نیز تغییر می‌کند. این اتفاق روی خاصیت روان‌کاری روغن تاثیر منفی می‌گذارد. به‌همین دلیل است که باید به صورت دوره‌ای نسبت به تعویض روغن موتور خودرو اقدام کنید.
علت زود سیاه شدن روغن موتور ماشین
دغدغه اصلی ما در مطلب حاضر، بررسی علت زود سیاه شدن روغن موتور پراید و سایر خودروها است. روی‌هم‌رفته، 7 دلیل اصلی را می‌توان به‌عنوان عوامل تاثیرگذار روی سیاه شدن روغن موتور برشمرد که عبارت‌اند از:
- افزایش دمای بیش از حد موتور خودرو
- بی‌کیفیت بودن روغن موتور
- احتراق ناقص در موتور
- شرایط محیطی نامساعد
- گرفتگی فیلتر روغن
- مشکل در سیستم تخلیه دود موتور
- فرسودگی موتور
در ادامه لازم است که درباره هر یک موارد فوق به‌صورت جداگانه توضیح دهیم.
افزایش دمای بیش از حد موتور خودرو
حرارت موتور موجب تجزیه حرارتی روغن به مرور زمان می‌شود. باید توجه داشته باشید که افزایش دما، شرایط را برای واکنش شیمیایی بین روغن موتور و اکسیژن هوا بیش از پیش تسهیل می‌کند. در نتیجه، بالا رفتن بیش از حد دمای موتور یکی از عوامل سرعت گرفتن تجزیه حرارتی و اکسیداسیون روغن است و در نتیجه سرعت سیاه شدن آن را بالاتر می‌برد. مهم‌ترین دلیل افزایش دمای غیرعادی موتور خودرو را باید در مشکلات احتمالی سیستم خنک کننده موتور جستجو کرد.
بی‌کیفیت بودن روغن موتور
روغن موتورهای تقلبی خیلی زودتر از حد معمول سیاه می‌شوند و خاصیت روان‌کنندگی خود را به کلی از دست می‌دهند. متاسفانه علی‌رغم همه تمهیدات اندیشیده شده، همچنان بازار ایران جولانگاه روغن موتورهای تقلبی است که بعضا تحت پوشش برندهای مطرح بین‌المللی با بسته‌بندی‌های بسیار شیک عرضه می‌شوند. برای جلوگیری از زود سیاه شدن روغن موتور باید همواره به‌دنبال بهترین روغن موتور موجود در بازار ایران بروید.
احتراق ناقص در موتور
در ترکیب روغن موتور، افزودنی‌هایی با خاصیت پاک کنندگی استفاده می‌شود. به‌همین دلیل، روغن موتور، دوده و آلاینده‌های موجود روی سطح قطعات موتور را جذب می‌کند. بخشی از آلاینده‌ها که دارای ابعاد بیش از 2 میکرون هستند، توسط فیلتر روغن جذب می‌شوند؛ اما بخشی دیگر در ترکیب روغن موتو باقی مانده و باعث سیاه شدن آن به مرور زمان می‌شوند.
گاهی اوقات، وجود مشکل در قطعات موتور باعث می‌شود که شاهد احتراق ناقص در آن باشیم. این اتفاق معمولا باعث می‌شود میزان دوده‌ای که روی سطح قطعات موتور تشکیل می‌شود، افزایش پیدا کند. در نتیجه شاهد زود سیاه شدن روغن موتور خودرو خواهید بود. برای جلوگیری از این مشکل باید دلیل احتراق ناقص شناسایی و برطرف گردد.
شرایط محیطی نامساعد
رانندگی در شرایط جوی نامساعد مانند جاده‌های خاکی یا شرایط گرد و غبار شدید برای طولانی مدت منجر به سیاه شدن روغن موتور خودرو می‌شود. ذرات آلاینده موجود در هوا ضمن تماس با روغن موتور وارد ترکیب آن می‌شوند. اتفاقی که نه‌تنها باعث سیاه شدن روغن می‌شود، بلکه غلظت آن را هم بیش از پیش افزایش می‌دهند. در نتیجه، خاصیت روان‌کاری روغن هم به شدت افت می‌کند. اگر مجبور به رانندگی در محیط‌های با شرایط جوی نامساعد هستید، باید دوره زمانی تعویض روغن موتور خودروتان را کوتاه‌تر کنید.
گرفتگی فیلتر روغن
اشاره کردیم که فیلتر روغن نقش تسویه روغن موتور خودرو را بر عهده دارد. به مرور زمان، منافذ فیلتر روغن در اثر تجمع رسوبات بسته می‌شوند. در نتیجه نه‌تنها کار فیلتر روغن موتور به‌درستی انجام نمی‌شود؛ بلکه بخشی از آلاینده‌های موجود در فیلتر نیز با هر بار عبور به روغن اضافه می‌شوند. این موضوع هم می‌تواند در سیاه شدن روغن موتور پراید و سایر خودروها موثر باشد. برای جلوگیری از بروز این مشکل باید در هر بار تعویض روغن موتور، فیلتر روغن را نیز عوض کنید.
مشکل در سیستم تخلیه دود موتور
اگر سیستم تخلیه دود خودرو با مشکل روبه‌رو شود، فرآیند تخلیه گازهای آلاینده حاصل از احتراق به سمت اگزوز به‌درستی انجام نمی‌گیرد. در اثر این اتفاق ممکن است بخشی از آلاینده‌ها به سمت موتور بازگردند و با روغن موتور تماس پیدا کنند. اتفاقی که می‌تواند زمینه ساز سیاه شدن زود هنگان روغن موتور شود.
فرسودگی موتور
تجربه نشان می‌دهد عمر مفید روغن موتور در خودروهایی که بیش از 10 سال از تولید آن‌ها گذشته، کمتر از سایر ماشین‌ها است. دلیل اصلی این موضوع، فرسودگی قطعات موتور است. این موضوع باعث می‌شود که سرعت کثیف شدن و تغییر خواص فیزیکی و شیمیایی روغن در تماس با موتور افزایش پیدا کند و در نتیجه خیلی زودتر سیاه شود.
عوارض سیاه شدن روغن موتور
سیاه شدن روغن موتور ماشین می‌تواند نشانه بروز چند مشکل باشد که عبارت‌اند از:
- گرفتگی فیلتر روغن ماشین
- مشکل در عملیات احتراق موتور
- خراب شدن قطعات سیستم خنک کننده موتور
- مشکل در عملکرد سیستم تخلیه دود خودرو
اگر سیاه شدن روغن موتور کاهش خاصیت روان‌کنندگی آن همراه باشد، ممکن است شاهد ناک زدن موتور خودرو نیز باشید. ضمن اینکه در مواقعی چراغ چک روغن موتور خودرو نیز روشن می‌شود. حتی ممکن است بوی روغن سوخته نیز به‌مشام سرنشینان خودرو برسد. بازرسی چشمی در تشخیص سیاه شدن روغن موتور خودرو به شما کمک می‌کند.
اگر روغن موتور خودرو سیاه نشود، نشانه چیست؟
اشاره کردیم که سیاه شدن روغن موتور خودرو در گذر زمان امری طبیعی است و الزاما به معنی وجود مشکل در خودرو نیست. یکی از مشکلاتی که ممکن است با استفاده از روغن موتورهای تقلبی ایجاد شود، سیاه نشدن روغن موتور در گذر زمان است. این موضوع نشان می‌دهد که روغن موتور اصلا خاصیت پاک کنندگی موتور را ندارد. به‌همین دلیل، اگر بعد از گذشت مدتی هیچ‌گونه تغییر رنگی در روغن موتور خودرو مشاهده نکردید، باید نسبت به تقلبی بودن احتمالی آن مشکوک شوید.
کلام پایانی
آنچه باید درباره علت سیاه شدن روغن موتور ماشین بدانید را بررسی کردیم. پیشنهاد می‌کنیم که در ماه حداقل دو بار سطح و رنگ روغن موتور خودرو را چک کنید. خیلی به توصیه‌های دفترچه راهنمای خودروها مبنی بر تعویض روغن موتور در هر 10 هزار کیلومتر یکبار توجه نکنید. برای اطمینان خاطر از سلامت موتور، بهتر است هر 5000 کیلومتر یکبار، روغن موتور خودروتان را عوض کنید. حتما در خرید روغن موتور اصل و با کیفیت دقت کافی را به خرج دهید.
