گیربکس خودرو در حالت عادی، سر و صدای معمولی حین رانندگی تولید میکند. قلق کار کردن یک خودرو با چند بار سوار شدن بر آن برای راننده مشخص میشود. اما گاهی اوقات صدای غیرعادی گیربکس هنگام روشن بودن ماشین بهگوش میرسد. صدایی که ممکن است در حد وز وز کردن باشد یا چیزی شبیه به کوبیدن دو قطعه فلزی بهیکدیگر به گوش شما برسد. در هر صورت، نباید نسبت به صدای گیربکس بیتفاوت باشید. در ادامه ضمن بررسی دلایل صدای غیرعادی گیربکس، اقدامات ضروری هنگام مواجهه با این شرایط را ذکر میکنیم.
[automoby_products]
علت صدای گیربکس چیست؟
اولین نکتهای که باید در نظر داشته باشید آن است که صدای غیرعادی گیربکس، مدلهای مختلف دارد. در سادهترین حالت، ممکن است وقتی خودرو در حالت خلاص قرار دارد، صدای نویز بهگوش شما برسد. این صدا نشان میدهد که سایش یاتاقان و شفت در گیربکس اتفاق میافتد.
اگر حین رانندگی، صدای زوزهای را شنیدید که بهطور تصاعدی افزایش پیدا میکند، این اتفاق نشانه جدی از آسیب دیدن چرخدندههای گیربکس است. صدای تق و تق گیربکس حین حرکت ماشین هم نشانه سایش و خرابی یاتاقان است. دیگر صدای غیرعادی گیربکس، وز وز حین رانندگی با سرعت بالا است. این صدای گیربکس نشانه خم شدن چنگال یا آسیب دیدن میله دنده است.
اصلیترین دلیل صدای غیرعادی گیربکس، کاهش سطح روغن آن است. این اتفاق باعث میشود که سایش بین قطعات داخلی گیربکس افزایش پیدا کند. در نتیجه ضمن آسیب دیدن قطعات گیربکس، صدای غیرعادی ناشی از برخورد آنها به یکدیگر ایجاد میشود. در ادامه انواع صدای گیر بکس را به صورت مجزا توضیح خواهیم داد.
انواع صدای گیربکس چگونه است؟
صداهای گیربکس میتوانند انواع مختلفی داشته باشند و هر نوع صدا معمولاً نشانهی مشکل خاصی در بخشی از سیستم انتقال قدرت است. در ادامه انواع متداول صدای گیربکس و دلایل احتمالی آن را توضیح میدهم:
۱. صدای زوزه گیربکس
صدای زوزه یکی از رایجترین صداهای گیربکس است که معمولاً بهصورت نازک، ممتد و گاه با تغییر سرعت خودرو تغییر میکند. این صدا اغلب بهدلیل ساییدگی دندهها، کاهش سطح روغن گیربکس یا استفاده از روغن نامناسب ایجاد میشود. وقتی دندهها درست درگیر نشوند یا روغن کافی بین آنها وجود نداشته باشد، تماس فلزی بین چرخدندهها باعث ایجاد زوزه میشود. در مراحل اولیه ممکن است صدا خفیف باشد، اما اگر برطرف نشود، به مرور میتواند باعث آسیب جدی به مجموعه دندهها شود.
۲. صدای تقتق یا کلیک
صدای تقتق یا کلیک معمولاً هنگام تعویض دنده، شروع حرکت یا تغییر ناگهانی سرعت شنیده میشود. این صدا حالتی ضربهای دارد و میتواند نشانهای از لقی در اتصالات، خرابی چرخدندهها، یا شل بودن دستهموتور و دستهگیربکس باشد. در خودروهای گیربکس دستی، ممکن است این صدا به دلیل خرابی صفحه یا دیسک کلاچ نیز ایجاد شود. اگر این صدا نادیده گرفته شود، ممکن است به تدریج ضربات شدیدتری هنگام تعویض دنده یا حرکت خودرو احساس شود.
۳. صدای ساییدگی یا جیغ
این صدا اغلب به شکل فلز به فلز ساییده شدن شنیده میشود و معمولاً هنگام تعویض دندهها رخ میدهد. علت اصلی آن خرابی همزمانسازها (Synchronizer) یا تعویض نادرست دندهها است. در گیربکسهای دستی، رانندگی خشن یا تعویض دنده بدون گرفتن کامل کلاچ میتواند باعث این صدا شود. در گیربکسهای اتوماتیک نیز، سطح پایین روغن یا گرفتگی در فیلتر روغن گیربکس میتواند عامل ایجاد صدای ساییدگی باشد. اگر این صدا تکرار شود، ممکن است بهسرعت باعث خرابی دندهها شود.
۴. صدای ضربه یا کوبش
این صدا معمولاً بهصورت ضربهی ناگهانی یا کوبش شدید شنیده میشود و بیشتر در گیربکسهای اتوماتیک هنگام درگیر شدن دندهی Drive یا Reverse رخ میدهد. علت آن میتواند لقی در سیستم انتقال نیرو، خرابی دستهموتور یا فشار بیش از حد در سیستم هیدرولیک گیربکس باشد. در برخی خودروهای جدید، خطا در واحد کنترل الکترونیکی گیربکس (TCU) نیز میتواند موجب تأخیر در تعویض دنده و بروز این صدای کوبشی شود. بیتوجهی به این صدا ممکن است به خرابی کامل سیستم انتقال نیرو منجر شود.
۵. صدای ناله در حالت خلاص
این صدا زمانی شنیده میشود که خودرو در حالت خلاص قرار دارد، اما با فشار دادن پدال کلاچ قطع میشود. این نوع صدا معمولاً نشانهای از خرابی بلبرینگ ورودی گیربکس، یا کمبود روغن در سیستم است. بلبرینگهای گیربکس در حالت خلاص همچنان در حرکتاند، بنابراین اگر خشک یا فرسوده باشند، صدای ناله یا زمزمه ایجاد میکنند. با تعویض روغن مناسب یا تعویض بلبرینگ معیوب میتوان این صدا را برطرف کرد.
اقدامات ضروری هنگام شنیدن صدای غیرعادی گیربکس
اگر حین رانندگی صدای غیرعادی توجه شما را جلب کرد، ابتدا باید مطمئن شوید که صدا مربوط به گیربکس است. همانطور که میدانید، مشکل پیدا کردن سایر قطعات پیشرانه خودرو هم میتواند منجر به ایجاد سر و صدای غیرعادی شود.
یکی از راههای تشخیص صدای غیرعادی گیربکس، توجه بهنوع صدا است. راه حل دیگر، توجه به شدت و نوع صدا هنگام تعویض دنده است. اگر با تعویض دنده، صدای گیربکس افزایش یا کاهش پیدا کرد، باید نسبت به بروز مشکل در قطعات داخلی آن حساس شوید.
اگر بههر دلیل تشخیص دادید که صدای غیرعادی مربوط بهگیربکس است، پیشنهاد میکنیم که با کمترین تعویض دنده خود را به نزدیکترین تعمیرگاه برسانید. این کار کمک میکند تا فشار خیلی کمتری به سیستم گیربکس وارد شود. گاهی اوقات، مشکل ایجاد شده خیلی جدی نیست و با اقدامی ساده برطرف میشود؛ اما در مواقعی هم نیاز به تعمیر اساسی یا تعویض قطعات گیربکس وجود دارد.
کلام پایانی
در این مطلب نیم نگاهی به اقدامات ضروری هنگام شنیدن صدای غیرعادی گیربکس انداختیم. تشخیص صحیح در رفع مشکلات احتمالی گیربکس کار تخصصی است و تنها از عهده تعمیرکاران گیربکس بر میآید. گاهی اوقات، تشخیص اشتباه میتواند هزینه اضافی روی دست شما بگذارد و در ضمن مشکل هم برطرف نشود. بههمین دلیل، پیشنهاد میکنیم که حتما با تحقیق و پرسوجو، بهترین تعمیرکار گیربکس را در محل زندگی خود پیدا کنید. همچنین اگر نیاز به تعویض روغن یا قطعات داخلی گیربکس بود، حتما بهسراغ محصولات درجه یک و با کیفیت موجود در بازار بروید.
