یک شوخی رایج بین رانندگان و سرنشینان خودروهای داخلی و معمولی وجود دارد که اگر خودروی گران‌قیمتی در خیابان از کنارشان رد شود، به راننده می‌گویند «مراقب باش، اگر با این خودرو تصادف کنیم باید سوئیچ ماشین خودمان را به راننده مقابل تحویل بدهیم و برویم تا خسارتش جبران شود!». دلیل رواج این شوخی این است که اکثر دارندگان خودروهای داخلی و معمولی از قانون بیمه خودروهای غیر متعارف اطلاعی ندارند.
بر اساس این قانون، حداکثر خسارت خودروهای غیر متعارف برابر با سقف تعهدات مالی بیمه شخص ثالث است که بر اساس قانون، مبلغ آن 600 میلیون تومان می‌شود. البته قانون خسارت بیمه خودرو نامتعارف به این سادگی نیست و جزئیاتی دارد که در این مقاله با این جزئیات آشنا می‌شوید. همچنین با نحوه صدور حکم دادگاه در تصادف خودرو نامتعارف و نحوه محاسبه افت قیمت خودرو نامتعارف نیز آشنا خواهید شد.
قانون بیمه خودروهای غیر متعارف چیست؟
بر اساس قانون جدید بیمه شخص ثالث که در شهریور 1398 به تصویب رسید، خودروها از نظر پرداخت خسارات مالی به 2 دسته خودروهای متعارف و غیر متعارف تقسیم شدند. بر اساس این قانون جدید به خودروهایی که قیمت آن‌ها مساوی یا کمتر از نصف دیه کامل مرد مسلمان در ماه‌های حرام باشد، خودروی متعارف و به خودروهای گران‌تر خودرو غیرمتعارف گفته می‌شود.
نصف دیه کامل مرد مسلمان در ماه‌های حرام با سقف تعهد مالی بیمه شخص ثالث هم برابر است و حداکثر خسارت خودروهای غیر متعارف نمی‌تواند از این سقف بیشتر شود. نرخ دیه کامل ماه‌های حرام در سال 1402 مبلغ یک میلیارد و 200 میلیون تومان تعیین شده است و بر همین اساس، حداکثر خسارت بیمه خودرو نامتعارف در سال جاری برابر با 600 میلیون تومان خواهد بود.
اگر خودروی متعارف داشته باشید، در صورت تصادف با خودروی نامتعارف بیمه شخص ثالث شما موظف به پرداخت حداکثر 600 میلیون تومان خسارت مالی است و مابقی مبلغ خسارت باید توسط بیمه بدنه راننده خودرو نامعتارف پرداخت شود. البته در سال جاری اعتراضات کارشناسان دادگستری و راننده‌های خودروهای نامتعارف و همچنین افزایش شدید قیمت خودروهای داخلی باعث شد تا قانون بیمه تصادف با ماشین گران‌قیمت کمی تغییر کند که در بخش‌های بعدی به این تغییرات می‌پردازیم.
با فرمول محاسبه خسارت خودروهای غیر متعارف آشنا شوید
تا پیش از اصطلاح قانون بیمه خودروهای غیر متعارف، خسارت این خودروها بر اساس فرمول زیر محاسبه می‌شد:
میزان تعهد راننده مقصر= خسارت مالی واردشده به خودروی نامتعارف * قیمت روز گران‌ترین خودروی متعارف تقسیم بر قیمت خودرو غیر متعارف خسارت‌دیده
تمامی اعداد مؤثر در فرمول محاسبه خسارت خودروهای غیر متعارف بالا با نظر کارشناس بیمه مشخص می‌شد و نظر او قیمت خودروی متعارف و غیرمتعارف حاضر در حادثه را تعیین می‌کرد. البته هنوز هم نظر کارشناس بیمه تأثیر خود را دارد؛ اما تغییر قانون خسارت خودروهای غیر متعارف فرمول بالا را به جز یک استثنا، بی‌اثر کرد.
جدیدترین تغییرات بیمه خودروهای غیر متعارف
بر اساس تغییراتی که به‌تازگی در قانون بیمه خودروهای نامتعارف داده شده، فرمول خودرو نامتعارف که در بالا به آن اشاره شد دیگر مبنای محاسبه نیست و برای محاسبه خسارت این خودروها از تبصره‌های زیر استفاده می‌شود:
- حداکثر سقف خسارت بیمه خودرو نامتعارف برابر با همان نصف دیه کامل در ماه‌های حرام است.
- بیمه‌گر خودروی مقصر موظف است خسارت مالی وارد شده به خودروی نامتعارف را تا سقف میزان خسارت مشابهی که به گران‌ترین خودروی متعارف پرداخت می‌شود، جبران کند.
- اگر راننده مقصر بیمه شخص ثالث نداشته باشد، از فرمول خودرو نامتعارف قبلی برای پرداخت خسارت استفاده خواهد شد.
- درصورتی‌که قطعات انواع گران‌ترین خودروهای موجود در بازار اختلاف قیمت داشته باشند، کارشناس بیمه باید گران‌ترین قطعه را ملاک محاسبه خسارت قرار دهد.
- اگر خودروی نامتعارف قطعه‌ای داشته باشد که نمونه آن در گران‌ترین خودروی متعارف موجود نیست، قیمت قطعه مشابه را ملاک قرار می‌دهند.
برای درک بهتر تغییرات قانون خسارت خودروهای غیر متعارف، به این مثال توجه کنید:
اگر یک خودروی پراید با یک BMW 530 تصادف کند و چراغ عقب خودروی BMW بشکند، راننده پراید باید قیمت چراغ عقب گران‌ترین خودروی متعارف را به راننده BMW پرداخت کند. مابقی خسارت از طریق بیمه بدنه خودروی BMW قابل‌پرداخت است.
نحوه صدور حکم دادگاه در تصادف خودرو نامتعارف چگونه است؟
درصورتی‌که راننده خودروی نامتعارف آسیب‌دیده به نظر کارشناس بیمه اعتراض داشته باشد، می‌تواند به دادگاه برای دریافت خسارت بیشتر و گرفتن افت قیمت خودروی خود شکایت کند. درصورتی‌که از فرمول‌ها و تبصره‌های بالا برای محاسبه خسارت خودروی غیر متعارف استفاده شده باشد، افزایش میزان خسارت دریافتی یا همان تأمین دلیل، معمولاً راه به جایی نمی‌برد؛ اما افت قیمت خودرو قابل‌وصول است.
برای محاسبه افت قیمت خودرو نامتعارف هم به سقف تعهدات مالی بیمه شخص ثالث نگاه می‌کنند و مجموع خسارت دریافتی و خسارت افت قیمت نباید از سقف تعهدات مالی بیمه شاخص ثالث در سال تصادف بیشتر شود.
نحوه محاسبه خسارت در تصادف خودروهای متعارف چگونه است؟
نحوه محاسبه خسارت در تصادف خودروهای متعارف با تصادف با خودروی نامتعارف متفاوت است. اگر 2 خودروی متعارف تصادف کنند و خسارت وارد شده کمتر از تعهد مالی بیمه شخص ثالث مقصر باشد، بیمه این خسارت را پرداخت می‌کند. در صورت بروز خسارت بیشتر، راننده مقصر موظف به پرداخت هزینه مازاد است؛ مگر این که با خرید الحاقیه‌های بیمه شخص ثالث سقف تعهدات مالی آن را افزایش داده باشد.
قانون بیمه خودروهای غیر متعارف در مناطق آزاد چگونه است؟
تعداد خودروهای نامتعارف در مناطق آزاد اقتصادی بیشتر از جاهای دیگر است و به همین دلیل اگر از فرمول‌ها و قانون بیمه خودروهای غیر متعارف که در بالا به آن‌ها اشاره شد استفاده شود، هم شرکت‌های بیمه و هم صاحبان خودروهای غیر متعارف در این مناطق ضرر می‌کنند. برای جلوگیری از این موضوع، حق بیمه شخص ثالث خودروها در مناطق آزاد را 30 درصد بیشتر از مناطق عادی تعیین کرده‌اند.
ازآنجایی‌که قانون بیمه خودروهای غیر متعارف دست رانندگان این خودروها را در شکایت برای افت قیمت باز گذاشته است، توصیه می‌کنیم که هنگام رانندگی در خیابان‌ها مراقب این خودروها باشید و دلتان را به فرمول‌های مطرح شده در قانون بیمه تصادف با ماشین گران‌قیمت خوش نکنید.
