مراحل حقوقی در خرید و فروش خودرو

با توجه به افزایش روزافزون معاملات صورت پذیرفته در زمینه خرید و فروش خودرو، شهروندان به اطلاعات جامع‌تری در زمینه مراحل تنظیم سند و مقررات موجود نیاز خواهند داشت. مقاله زیر در این زمینه اطلاعات مفیدی را در اختیار شهروندان قرار می‌دهد.

تنظیم قرارداد (مبایعه‌ نامه)

​ اولین گام در انجام یک معامله نوشتن قرارداد بین خریدار و فروشنده است که هر طرف قرارداد را موظف می‌سازد تا نسبت به موارد توافق شده تعهد داشته باشند. توجه شود که تمام جزئیات خودرو مانند مدل، رنگ، وسایل موجود خودرو، تک سوخت یا دوگانه سوز بودن آن و… باید در قولنامه وارد شود. علاوه براین تعهدات طرفین و نحوه پرداخت هزینه از سوی خریدار، زمان تحویل خودرو، بیمه و کارت سوخت از سوی فروشنده، زمان و نحوه تعویض پلاک، نحوه پردات عوارض و مالیات، جرایم و دریافت تائیدیه عدم خلافی خودرو و همچنین توافقات برای زمان حضور در دفترخانه تعیین شود.

مراکز تعویض پلاک خودرو

بهترین روش برای انتقال مالکیت این است که طرفین قرارداد پیش از حضور در دفتر اسناد رسمی در مراکز تعویض پلاک حضور یافته و با ارائه مستندات اقدام به فک پلاک قبلی خودر و نصب پلاک جدید برای خریدار نمایند. مدارکی که در این مراکز ارائه می‌گردد عبارتند از:

– مدارک شناسائی فروشنده و خریدار
– برگ سبز خودرو
– بنچاق به نام فروشنده (بنچاق قطعی منقول) و برگ کمپانی 
– معاینه فنی
– ارائه مدارک مربوط به احراز آدرس و محل سکونت خریدار (نظیر سند منزل یا اجاره نامه با کد رهگیری و قبوض برق و تلفن)

در زمینه تعویض پلاک توجه به موارد زیر ضروری است:

– در صورتی که یکی از طرفین قرارداد یا هر دو قادر نباشند همزمان در به مراکز تعویض پلاک مراجعه نمایند، می‌توانند در دفترخانه، نسبت به تنظیم وکالت نامه جهت تعویض پلاک اقدام نمایند.
– در صورت استفاده از وکالت تعویض پلاک، خریدار با استفاده از وکالتی که از فروشنده گرفت به مرکز تعویض پلاک مراجعه می‌کند(بدون نیاز به حضور فروشنده). پس از تعویض پلاک، خریدار باید به همراه فروشنده و به منظور تنظیم سند قطعی خودرو به دفترخانه مراجعه نماید.

نکته حقوقی: با توجه به امتیازات منفی که در قوانین جدید برای صاحب پلاک خودرو در نظر گرفته می‌شود، توصیه می‌شود در صورت استفاده از وکالتنامه، فروشنده مهلت تعویض پلاک را در وکالتنامه درج نماید و همچنین در صورت الامکان از اعطای حق توکیل به خریدار، خودداری کند. اگرچه وکالتنامه از نظر اعتبار دارای محدودیت‌هایی است اما توصیه می‌شود تا حتی الامکان از خرید و فروش وکالتی خودداری نمائید. همچنین در صورت استفاده از وکالتنامه سعی کنید هر چه سریعتر نسبت به قطعی کردن مورد وکالت اقدام نمائید.

دفاتر اسناد رسمی‌

طبق قانون، پس از تعویض پلاک خودرو طرفین معامله باید با حضور در دفاتر اسناد رسمی نسبت به تنظیم سند قطعی خودرو اقدام نمایند. مدارک مورد نیاز جهت تنظیم سند عبارتند از :

– برگ سبز جدید (شناسنامه خودرو)و تائیدیه نقل و انتقال خودرو (صادره در مراکز تعویض پلاک)
– بنچاق قبلی و یا برگ کمپانی (به نام فروشنده)
– اصل مدارک شناسائی فروشنده و خریدار
– بیمه نامه شخص ثالث و کارت سوخت
– برگ مفاصا حساب پرداختی عوارض سالانه شهرداری (تا پایان سال قبل، برای سواری‌ها و وانت‌های دوکابین)

نکات حقوقی: توجه کنید که دفاتر اسناد رسمی تکلیفی در زمینه استعلام مالیات مشاغل و عدم خلافی خودرو ندارند. بنابراین فروشنده باید پیش از مراجعه به دفتر اسناد نسبت به دریافت این موارد و ارائه آنها به خریدار اقدام نماید.

هزینه‌های تنظیم سند خودرو با توجه به نوع خودر متغیر می‌باشد اما بر اساس یک جدول مالیاتی در سراسر کشور یکسان است. بر اساس عرف موجود در کشور پرداخت سهم دولت به عهده فروشنده و پرداخت حق دفترخانه بر عهده دو طرف معامله است مگر اینکه فروشنده و خریدار توافقی غیراز این داشته باشند.