اگر در زمان تصادف دو خودرو، سرعت آن‌ها کمتر از 30 کیلومتر بر ساعت باشد، احتمال مرگ‌ومیر سرنشینان کمتر از 5 درصد خواهد بود. در چنین شرایطی استفاده از رادار برای کنترل سرعت خودروها و جلوگیری از برخوردهای شدید، نقش کلیدی در کاهش تلفات رانندگی دارد. آپشن رادار خودرو که در این سال‌ها با استقبال نسبتا زیادی روبه‌رو شده، به افزایش ایمنی رانندگی کمک می‌کند. در عین حال برخی دیگر از رادارها نیز وجود دارند که باعث ساده‌تر شدن رانندگی می‌شود. در این مطلب قصد داریم به معرفی انواع رادار ماشین و همچنین کاربرد هریک از آن‌ها بپردازیم.
رادار خودرو چیست؟
به زبان ساده، رادار نوعی دستگاه رادیویی است که با ارسال و دریافت امواج رادیویی کار می کند. رادار، امواج با فرکانس و طول موج مشخصی را به سمت محیط پیرامون می‌فرستد. این امواج در مسیر حرکت با اشیا برخورد و به سمت منبع بازتاب پیدا می‌کنند. با توجه به نوع کاربری رادار، با انعکاس امواج رادیویی ویژگی خاصی از محیط پیرامون تشخیص داده می‌شود. مثلا اندازه‌گیری فاصله اشیا با رادار یکی از کاربردهای مهم این سیستم‌ها است.
در صنعت خودروسازی نیز چند سالی است که آپشن رادار در خودروها اضافه شده است. رادار خودرو نیز از مکانیزم مشابهی مطابق آنچه ذکر کردیم، برای اسکن محیط اطراف ماشین هنگام حرکت استفاده می‌کند. بسته به تعداد و تنوع رادارهایی که در یک خودرو نصب می‌شوند، قیمت ماشین نیز متغیر خواهد بود.
رادار خودرو چگونه کار می‌کند؟
ثابت شده است که امواج رادیویی، عملکردی مشابه نور و صوت دارند. البته امواج رادیویی با سرعت نور حرکت می‌کنند. همین موضوع باعث می‌شود که رادار خودرو عملکرد مناسب و به‌موقعی برای انجام ماموریت خود داشته باشد. هر سیستم رادار ماشین، معمولا از دو آنتن با نام‌های فرستنده و گیرنده تشکیل می‌شود. همان‌طور که از نام این آنتن‌ها مشخص است، به ترتیب وظیفه ارسال و دریافت امواج رادیویی با طول موج و فرکانس مشخص را بر عهده دارند.
یک پردازنده مرکزی نیز در رادار وجود دارد. امواج دریافتی در این بخش پردازش می‌شوند. سپس با تجزیه و تحلیل اطلاعات امواج دریافتی، داده‌های خاصی تولید می‌شوند. این داده‌ها تعیین می‌کنند که سیستم‌های متصل به رادار باید چگونه رفتار کنند. به‌عنوان مثال رادار عابر پیاده خودرو با تشخیص فاصله عابر و ماشین، به‌صورت خودکار دستور توقف آن را صادر می‌کند.
انواع رادار ماشین و کاربرد آن‌ها
تنوع رادار ماشین نسبتا زیاد است. در اینجا قصد داریم 6 مورد از مهم‌ترین و پرکاربردترین انواع رادار خودرو را معرفی کنیم.
1. رادار بین خطوط (Lane Keeping Assist System)
یکی از مشکلات جدی در فرهنگ رانندگی کشور ما، تغییر مسیر دائم هنگام تردد در معابر است. برخی از افراد اهمیت رانندگی بین خطوط در معابر را جدی نمی‌گیرند. متاسفانه ترافیک شدید در کلان‌شهرها نیز به چنین رفتارهایی دامن می‌زند؛ اما واقعیت این است که عدم رانندگی بین خطوط باعث بروز تصادفات جدی می‌شود. به‌همین دلیل تصمیم گرفتیم به‌عنوان اولین رادار خودرو، سیستم رادار بین خطوط را معرفی کنیم.
این سیستم کمک می‌کند تا ماشین بین خطوط معابر قرار بگیرد و روی خط مستقیم حرکت کند. مدل‌های مختلفی از رادارهای بین خطوط وجود دارند. برخی از آن‌ها به‌گونه‌ای هستند که با چرخاندن فرمان قطع می‌شوند. در مقابل برخی دیگر از سیستم‌ها، فرمان را قفل می‌کنند. تنها وقتی اجازه چرخاندن فرمان را می‌دهند که راهنما بزنید.
سیستم رادار ماشین بین خطوط، با استفاده از امواج رادیویی خطوط موجود در سطح معابر را شناسایی می‌کند. به‌این‌ترتیب موقعیت خودرو را نسبت به این خطوط به‌صورت لحظه‌ای پایش می‌کند. در صورت تلاش قرار گرفتن لاستیک خودرو روی خطوط سطح جاده، هشدار خاصی از سوی این سیستم صادر می‌شود. البته این رادارها خالی از عیب نیستند. معمولا در شرایطی که خطوط سطح معابر کمرنگ باشند یا سطح جاده با برف پوشیده شود، به‌خوبی کار نمی‌کنند. در این شرایط بهتر است که این سیستم راداری را خاموش کنید.
2. رادار نقطه کور خودرو (Blind Spot Monitoring)
اگر تجربه نشستن پشت فرمان خودروهای سبک و سنگین را داشته باشید، حتما با مفهوم نقطه کور ماشین آشنا هستید. تقریبا هیچ خودرویی نیست که نقطه یا نقاط کور نداشته باشد. در یک خودرو سواری، در کنار دید جلوی خودرو برای مشاهده نواحی جانبی و پشتی باید از آینه‌های بغل یا عقب استفاده کنید. طبیعی است که با این آینه‌ها نمی‌توان تمام نقاط پشت سر یا کنار خودرو را مشاهده کرد.
یکی از انواع رادار خودرو که برای کمک به تسلط بیشتر راننده روی نقاط کور در نظر گرفته شده، سیستم مانیتورینگ نقطه کور نام دارد. این رادار با رصد کردن لحظه‌ای نقاط کور خودرو، هشدارهای لازم را در زمان مناسب به راننده می‌دهد. به‌این ترتیب عملا از بروز تصادفات احتمالی جلوگیری می‌کند. البته که وجود این رادار در خودرو به‌معنی بی‌نیازی از آینه‌های بغل و عقب نیست. بلکه تنها نقش ابزاری کمکی برای پوشش دادن خطای انسانی را ایفا می‌کند.
حسگرهای رادار این سیستم در سمت چپ و راست سپر عقب خودرو قرار می‌گیرد. حتی ممکن است که دوربین‌هایی در کنار آینه‌های جانبی برای شناسایی بهتر وسایل نقلیه در نواحی کور خودرو تعبیه شوند. معمولا این سیستم قابلیت روشن و خاموش شدن دارد. دکمه کنترلی مربوط به آن نیز روی پنل داشبورد یا فرمان قرار می‌گیرد.
هشدار سیستم رادار ماشین نقطه کور نیز به‌صورت چراغ چشمک‌زن و آلارم صوتی به‌اطلاع راننده می‌رسد. حتی برخی از سیستم‌ها هشدار لرزشی نیز دارند که هنگام نزدیک شدن خودروهای دیگر فرمان یا صندلی راننده شروع به لرزیدن می‌کند. اهمیت استفاده از سیستم رادار نقطه کور به‌ویژه هنگام تغییر مسیر در معابر مشخص می‌شود.
3. رادار عابر پیاده خودرو (pedestrian radar)
تصادف با عابر پیاده یکی از بدترین اتفاقاتی است که ممکن است برای یک راننده رخ دهد. جالب است بدانید که چیزی در حدود 25 درصد مرگ‌و‌میرهای ناشی از تصادفات جاده‌ای را عابران پیاده تشکیل می‌دهند. بنابراین اگر بتوان راهی برای جلوگیری از تصادف خودروها با عابران پیاده یافت، گامی بلند در مسیر کاهش تلفات رانندگی برداشته می‌شود.
کلید جلوگیری از این‌گونه تصادفات، تشخیص به‌موقع حضور عابر پیاده در سطح معابر است. چه بهتر که تشخیص عابر پیاده به‌وسیله سیستم‌های رادار خودرو صورت بگیرد. این رادار با استفاده از امواج رادیویی، حضور عابر پیاده را در زمان مناسب و با فاصله زیاد نسبت به خودرو تشخیص می‌دهد.
مکانیزم عملکرد رادار ماشین عابر پیاده در چند مرحله خلاصه می‌شود. ابتدا زنگ هشدار از سوی سیستم راننده را از حضور عابر پیاده مطلع می‌کند. سپس در صورت عدم واکنش به‌هنگام، سیستم رادار مستقیما وارد عمل می‌شود. معمولا این رادار به سیستم ترمز ABS خودرو متصل است؛ لذا می‌توان در مواقع اضطراری ترمز را فعال کند. رادار ردیاب عابر پیاده خودرو تنها برای قسمت جلوی ماشین در نظر گرفته می‌شود. گاهی اوقات برای تقویت عملکرد سنسورهای این رادار، از دوربین‌های کمکی نیز در قسمت جلوی ماشین استفاده می‌شود.
4. رادار پارک خودکار ماشین (Auto Park Radar)
وقتی نوبت به آزمون شهری راهنمایی و رانندگی می‌رسد، خیلی از افراد دغدغه پارک دوبل را دارند. تجربه هم نشان می‌دهد که یکی از اصلی‌ترین دلایل رد شدن هنرآموزان رانندگی، پارک دوبل است. اگر ساکن شهری مانند تهران هستید، پیدا کردن جای پارک در معابر مختلف حکم کیمیا را دارد. نظر شما درباره یک سیستم پارک خودکار چیست؟
یکی از کاربردی‌ترین سیستم‌ها در بین انواع رادار خودرو، بدون تردید رادار پارک خودکار است. شما به‌عنوان راننده وقتی قصد پارک کردن خودرو را دارید، این سیستم را فعال می‌کنید. سنسورهای مربوط به این رادار، در چهار طرف خودرو تعبیه می‌شوند. در گام اول رادار اتوپارک، موقعیت مد نظر را آنالیز می‌کند. سپس با صدور پیغامی مشخص می‌کند که امکان پارک کردن در آن مکان وجود دارد یا خیر. سنسورهای این سیستم توان تشخیص اشیا و موانع تا فاصله 4 متری خودرو را دارند.
وقتی رادار پارک خودکار را فعال می‌کنید، نیازی به استفاده از فرمان خودرو ندارید. بلکه کافیست مطابق هشدار صوتی این رادار خودرو با گاز و ترمز کار کنید. به همین سادگی خودرو در موقعیت مد نظر به‌صورت خودکار پارک می‌شود. یکی از مشکلات این سیستم، ناتوانی در شناسایی اشیای کم ارتفاع یا فرورفتگی‌های موجود در سطح معابر است.
5. رادار کروز کنترل ماشین (Radar Cruise Control)
یکی از مهم‌ترین عوامل در جلوگیری از تصادف، حفظ فاصله طولی مناسب با خودروهای جلویی است. در این حالت حتی اگر سرعت خودرو زیاد باشد، فرصت کافی برای ترمز گرفتن برای جلوگیری از تصادف را خواهید داشت. یکی از انواع رادار خودرو که برای این منظور طراحی شده است، رادار کروز کنترل است. سنسورهای مربوط به این رادار در قسمت جلوی خودرو تعبیه می‌شوند.
این سنسورها با ارسال امواج رادیویی، فاصله خودرو شما را با خودروی جلویی اندازه‌گیری می‌کند. بسته به سرعت خودرو، فاصله مجاز با خودروی مقابل برای این سیستم تعریف می‌شود. در صورتی که فاصله شما از خودروی جلویی کمتر از حد مجاز شود، سیستم رادار هشدار صوتی صادر می‌کند. اگر راننده نسبت به این هشدار بی‌توجهی کند، سیستم وارد به‌صورت خودکار وارد عمل می‌شود و از سرعت خودرو می‌کاهد. به‌این ترتیب احتمال احتمال برخورد با خودرو جلویی کاهش پیدا می‌کند. این سیستم برای رانندگی در بزرگراه‌های درون شهری و اتوبان‌های بین شهری بسیار کاربردی است.
6. رادار علائم ترافیکی یا تابلو خوان (Traffic Sign Radar)
علائم راهنمایی و رانندگی چراغ راه رانندگان در معابر گوناگون هستند. رانندگان باید با توجه به این علائم، رفتار رانندگی خود را تنظیم کنند. جالب است بدانید که رادار ماشین کاربردی نیز برای این منظور در برخی از خودروها نصب می‌شود. این رادار مجهز به دوربین‌هایی است که در بالای شیشه جلوی خودرو نصب می‌شوند.
دوربین‌ها وظیفه دارند که تابلوهای راهنمایی و رانندگی موجود در سطح معابر را شناسایی کنند. سپس اطلاعات مربوط به تابلوهای راهنمایی و رانندگی از طریق پنل نمایشگر درون خودرو در اختیار راننده قرار می‌گیرد. این رادار خودرو برای آگاهی به‌موقع از محدودیت‌های سرعت در جاده‌ها و جلوگیری از جریمه شدن نیز خیلی مفید است.
معایب آپشن رادار در خودرو
همان‌طور که مشاهده کردید، انواع رادار خودرو نقشی تعیین‌کننده در ارتقای کیفیت رانندگی و جلوگیری از بروز صوانح خطرناک دارند. در کنار مزایای قابل توجه انواع رادار ماشین، نباید از یک نقطه مهم غافل شد. رادار نیز مانند هر تجهیز دیگری در خودرو، محدوده عملکرد بهینه مشخصی دارد. اگر به هر دلیل پدیده‌های پیرامون در محدوده عملکرد رادار قرار نگیرند، در آن صورت احتمال بروز اشتباه از سوی این تجهیز افزایش پیدا می‌کند. در این شرایط طبیعی است که دستورات اشتباه از سوی رادار صادر می‌شود. مثلا تجربه نشان داده که انواع رادار در محیط‌های شلوغ و پرترافیک عملکرد چندان مطلوبی ندارند.
کلام پایانی
در این مطلب به‌معرفی انواع رادار خودرو و کاربرد هر یک از آن‌ها پرداختیم. فعالسازی آپشن رادار در خودرو نباید موجب سهل‌انگاری هنگام رانندگی شود. فراموش نکنید که این سیستم‌ها نیز با خطا همراه هستند. بنابراین باید در طول رانندگی از تمرکز لازم برخوردار باشید. به‌نظر شما کدامیک از سیستم‌های راداری که معرفی کردیم، اهمیت بیشتری دارد؟ آیا رادار ماشین دیگری می‌شناسید که به فهرست فوق اضافه کنید؟ نظرات و پیشنهادات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.
