اتولایت خودرو یکی از آپشن‌هایی است که در سال‌های اخیر فراگیر شده و روی بسیاری از خودروها نصب می‌شود. این آپشن که با نام «سنسور نور» هم شناخته می‌شود؛ در عین سادگی، کاربردی است و مکانیزم عملکردی جالبی دارد. به همین بهانه در این مقاله از مجله خودرو همراه مکانیک به سراغ بررسی اتولایت ماشین رفته‌ایم. در ادامه با ما همراه باشید تا ببینیم اتولایت چیست و چه کاربردی دارد.
اتولایت خودرو چیست؟
کلمه اتولایت فینگلیش عبارت انگلیسی Auto Light است که می‌توانیم آن را نور خودکار معنی کنیم. همین‌طور که از معنی این کلمه مشخص می‌شود، اتولایت خودرو آپشنی است که می‌تواند به صورت کاملاً خودکار و بر اساس میزان نور محیط، چراغ‌های خودرو را روشن یا خاموش کند.
اتولایت ماشین اولین بار در سال 1964 توسط شرکت کادیلاک معرفی شد و بعدها در محصولات سایر شرکت‌های زیرمجموعه جنرال موتورز هم به کار رفت. جالب است بدانید که این آپشن در ابتدا با نام اتولایت شناخته نمی‌شد و جنرال موتورز نام جذاب Twilight Sentinel را برای آن انتخاب کرده بود که به معنی «نگهبان سپیده‌دم» است.
اتولایت خودرو تا چند دهه به عنوان آپشنی گران‌قیمت شناخته می‌شد و تنها می‌توانستیم آن را روی خودروهای لوکس ببینیم اما در یکی دو دهه اخیر، هزینه استفاده از این آپشن کاهش پیدا کرده است و در حال حاضر حتی بسیاری از خودروهای اقتصادی هم به سنسور اتولایت مجهز هستند.
نحوه عملکرد اتولایت خودرو
اساس عملکرد سیستم اتولایت خودرو به یک سنسور تشخیص‌دهنده نور وابسته است که پشت شیشه جلو (روی سطح داشبورد یا پشت آینه میانی) نصب می‌شود. سنسور اتولایت انواع مختلفی دارد اما اصول عملکردی همه انواع این سنسورها یکسان است. سنسورهای نور می‌توانند انرژی موجود در نور (فوتون) را به انرژی الکتریکی تبدیل کنند.
با تغییر محسوس در سطح روشنایی محیط، ولتاژ خروجی یا برخی ویژگی‌های الکتریکی سنسور نور (مثل مقاومت الکتریکی) تغییر می‌کند. این تغییر در ویژگی‌های الکتریکی، بعد از رفتن به یک مدار الکترونیکی و تبدیل به یک سیگنال استاندارد، به ECU خودرو فرستاده می‌شود و ECU با توجه به این سیگنال، فرمان روشن یا خاموش شدن چراغ‌ها را صادر می‌کند.
کاربرد اتولایت
کاربرد اتولایت را می‌توانیم از دو جنبه رفاهی و ایمنی بررسی کنیم. از جنبه رفاهی، خاموش و روشن شدن اتوماتیک چراغ‌ها می‌تواند در مواقع رانندگی در جاده‌هایی با تونل‌های متعدد، باعث آسایش بیشتر راننده و افزایش تمرکز او شود. در ضمن برخی رانندگان بعد از خروج از تونل در روز، فراموش می‌کنند چراغ‌های خودرو خود را خاموش کنند که با اتولایت خودرو این مشکل هم رفع می‌شود و عمر باتری و چراغ‌ها در طولانی مدت افزایش می‌یابد.
کاربرد اتولایت ماشین از جنبه ایمنی هم به قوانین و فرهنگ رانندگی در کشور ما برمی‌گردد. سال‌ها است که در کشورهای پیشرفته دنیا، روشن کردن چراغ‌های خودرو در هنگام طلوع و غروب خورشید (در اصطلاح هوای گرگ و میش) و هم‌چنین بارندگی الزامی است و این موضوع کم‌کم به یک فرهنگ تبدیل شده است. اما متأسفانه این موضوع در کشور ما صدق نمی‌کند و اکثر رانندگان ایرانی تنها هنگام تاریکی کامل هوا چراغ‌های خودرو خود را روشن می‌کنند.
با توجه به این‌که در مواقع نزدیک به طلوع و غروب خورشید و هم‌چنین شرایط جوی نامساعد، دید راننده‌ها به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا می‌کند، اگر خودرو مجهز به Auto Light باشد؛ سیستم مذکور در همه این مواقع چراغ‌ها را روشن می‌کند و با کمک به دیده‌شدن بهتر خودرو توسط سایر راننده‌ها، احتمال بروز حادثه را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
نحوه استفاده از اتولایت خودرو
استفاده از اتولایت خودرو بسیار ساده است و تنها کافی است سلکتور خاموش و روشن کردن چراغ‌های خودرو را روی حالت Auto قرار دهید. با این کار سنسور اتولایت فعال می‌شود و چراغ‌های خودرو با توجه به تغییر نور محیط، خاموش یا روشن خواهند شد. البته در تعداد کمی از خودروها، حالت Auto روی سلکتور چراغ‌ها قرار ندارد و به صورت یک دکمه جداگانه (اغلب در قسمت سمت چپ داشبورد) دیده می‌شود.
سیستم اتولایت تنها می‌تواند چراغ‌های اصلی جلو (نور پایین) و چراغ‌های کوچک را روشن و خاموش کند و تغییر حالت چراغ‌ها به نور بالا یا استفاده از چراغ‌های مه‌شکن کماکان بایستی به صورت دستی توسط راننده انجام شود.
نکته دیگری که برای استفاده از اتولایت خودرو بایستی به آن توجه کنید این است که هرگز روی سنسور نور را نپوشانید و اجازه دهید نور محیط از پشت شیشه جلو به صورت مستقیم به آن بتابد. چراکه در صورت پوشاندن سنسور اتولایت، این سنسور در تشخیص نور محیط دچار مشکل خواهد شد و در مواقعی که نور کافی هم وجود دارد، به اشتباه چراغ‌ها را روشن می‌کند.
مزایا و معایب اتولایت خودرو
در خصوص مزایای اتولایت خودرو به صورت مفصل در بخش «کاربرد اتولایت» صحبت کردیم و دیدیم که این سیستم می‌تواند هم از جنبه رفاهی و هم از جنبه ایمنی مفید باشد.
اما در خصوص معایب اتولایت خودرو هم باید بگوییم که این سیستم به خودی خود عیبی ندارد و عیب آن تنها از عملکرد غیردقیق برخی نمونه‌های ارزان قیمت ناشی می‌شود. به عنوان مثال در برخی خودروها دیده شده است که اتولایت ماشین تنها می‌تواند چراغ‌های جلو را روشن و خاموش کند و روی چراغ‌های عقب کنترلی ندارد. یا این‌که سنسور اتولایت عملکرد چندان دقیقی ندارد و چراغ‌ها را با تأخیری قابل توجه نسبت به تغییر نور محیط روشن یا خاموش می‌کند.
جمع‌بندی
همان‌طور که باهم دیدیم، اتولایت خودرو آپشنی کاربردی است که در عین سادگی و قیمت نه‌چندان گران خود می‌تواند به رفاه و هم‌چنین ایمنی رانندگی کمک قابل‌توجهی بکند. خوش‌بختانه کاربرد اتولایت در سال‌های اخیر به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته است و حتی برخی از خودروهای داخلی هم در حال حاضر به این سیستم مجهز هستند.
اتولایت به صورت افترمارکت هم در بازار موجود و روی اکثر خودروها قابل نصب است. اما حتی اگر خودرو شما به سیستم اتولایت مجهز نیست، همیشه سعی کنید در مواقع قبل از طلوع یا غروب آفتاب و هم‌چنین شرایط جوی غیرعادی (مثل بارندگی، مه، طوفان و…) چراغ‌های خودرو خود را روشن کنید. چراکه همین کار به ظاهر ساده، تأثیر بسیار خوبی در زمینه کاهش حوادث ترافیکی دارد.
