یکی از نشانه‌های سلامت خودرو، قرار داشتن دور موتور در محدوده استاندارد در شرایط مختلف رانندگی است. بالا رفتن غیرعادی دور موتور خودرو، زمینه‌ساز آسیب دیدن بسیاری از قطعات پیشرانه ماشین است. به‌همین دلیل، لازم است با دلیل بالا رفتن دور موتور آشنا باشید. در ادامه مطلب حاضر به بررسی مهم‌ترین دلایل افزایش غیرعادی دور موتور خودرو در حالت درجا و حرکت می‌پردازیم.
دور موتور بالا چه ضرری دارد؟
قبل از بررسی دلیل بالا رفتن دور موتور خودرو، بد نیست که نیم نگاهی به خطرات رانندگی با دور موتور بالا بیندازیم. بالا رفتن دور موتور در زمان استارت زدن در شرایطی که ماشین هنوز به‌خوبی گرم نشده و روغن موتور در مدار خود به‌طور کامل به گردش در نیامده است، منجر به آسیب دیدن یاتاقان‌های موتور می‌شود. بنابراین اولین و مهم‌ترین مشکل بالا رفتن غیرعادی دور موتور خودرو، افزایش استهلاک و کاهش عمر مفید قطعات موتور خودرو است. وقتی در طولانی مدت، دور موتور بالا باشد، میزان دمای پیشرانه نیز به‌شدت بالا می‌رود و این موضوع هم به قطعات موتور آسیب می‌زند.
دلیل بالا رفتن دور موتور چیست؟
علت بالا رفتن دور موتور خودرو را باید در یکی از موارد زیر جستجو کرد:
- خرابی استپر موتور
- مشکل پیدا کردن دریچه گاز یا سنسور آن
- سفت شدن پدال کلاچ
- برهم خوردن آب بندی منیفولد ورودی هوای موتور
- خرابی سنسور مپ
- خرابی سنسور دور موتور
- مشکل پیدا کردن انژکتور
- ایراد کامپیوتر ماشین
- نشتی روغن گیربکس
در ادامه لازم است علت گاز خوردن و بالا رفتن دور موتور خودرو را با تشریح هر یک از موارد نه‌گانه فوق بیشتر بررسی کنیم.
خرابی استپر موتور
وقتی برای بررسی دلیل بالا رفتن دور موتور در حالت درجا به تعمیرگاه مراجعه می‌کنید، معمولا یکی از اولین مواردی که بررسی می‌شود، عملکرد استپر موتور است. اگر استپر موتور دچار مشکل شود، دور موتور خودرو در حالت درجا افزایش پیدا می‌کند. یک نشانه کاربردی هم برای تشخیص خرابی قطعی استپر وجود دارد. در حالت درجا، پدال گاز را فشار دهید. دور موتور بالا می‌رود. وقتی پدال گاز را رها می‌کنید، دور موتور باید به‌سرعت کاهش پیدا کند. اگر در مسیر کاهش دور موتور، شاهد وقفه بودید، نشانه خرابی قطعی استپر است.
گاهی اوقات با بررسی سیم کشی و سوکت‌های استپر و تمیز کردن آن‌ها مشکل برطرف می‌شود؛ اما در سایر موارد نیاز به تعویض این قطعه برای حل مشکل خواهید داشت.
مشکل پیدا کردن دریچه گاز یا سنسور آن
علت بالا رفتن دور موتور در حالت خلاص در بسیاری از مواقع ناشی از مشکلات دریچه گاز است. میزان هوای ورودی به موتور توسط دریچه گاز کنترل می‌شود. در دهانه این دریچه، پولکی یا پروانه‌ای قرار دارد که میزان هوای عبوری بر اساس میزان باز و بسته بودن آن تنظیم می‌گردد. گاهی اوقات در اثر تجمع رسوبات، دامنه حرکت پولکی محدود و در نتیجه میزان هوای ورودی به موتور از کنترل خارج می‌شود. دریچه گاز یک سنسور اختصاصی نیز دارد که با کامپیوتر خودرو در ارتباط بوده و دستورات آن را برای تنظیم میزان هوای ورودی اجرا می‌کند. احتمال خرابی این سنسور نیز به‌مرور زمان وجود دارد. هر یک از اتفاقات فوق، دلیل بالا رفتن دور موتور پراید و سایر خودروها باشند.
قدم اول برای حل این مشکل، پاکسازی دهانه دریچه گاز است. قبل از تعویض سنسور دریچه گاز، حتما سوکت آن را جدا کرده و در صورت سولفاته شدن آن را تمیز کنید. گاهی اوقات با همین اقدام ساده مشکل برطرف می‌شود. برای جلوگیری از گرفتگی دریچه هوا نیز باید فیلتر هوای خودرو را به‌موقع تعویض کنید.
سفت شدن پدال گاز
اگر احساس می‌کنید که پدال گاز خودرو سفت شده و مانند همیشه پایین نمی‌رود، احتمالا سیم پدال گاز گیر کرده است. این موضوع باعث می‌شود که ارتباط بین سنسور پدال گاز و دریچه گاز به‌درستی برقرار نشود. در نتیجه، علت بالا رفتن دور موتور اول صبح می‌تواند مربوط به سفت شدن سیم پدال گاز باشد.
برهم خوردن آب بندی منیفولد ورودی هوای موتور
دلیل بالا رفتن دور موتور پژو پارس مدل پایین می‌تواند برهم خوردن آب بندی منیفولد ورودی هوای موتور است. احتمال ترک خوردن بدنه منیفولد ورودی هوا در بلند مدت به‌خصوص در مناطقی که از نظر آب و هوایی شرایط مناسب ندارند، زیاد است. این موضوع باعث می‌شود که در اثر نشتی هوا، ترکیب سوخت و هوا در موتور با نسبت ایده‌آل صورت نگیرد. در نتیجه شاهد بالا رفتن دور موتور خودرو خواهیم بود.
خرابی سنسور مپ
علت بالا بودن دور موتور هنگام استارت می‌تواند مربوط به خرابی سنسور مپ باشد. فشار هوای ورودی به موتور توسط سنسور مپ اندازه‌گیری می‌شود. این قطعه الکتریکی ممکن است در اثر ضربه خوردن یا سپری شدن عمر مفید، دچار اختلال شود. در نتیجه سیگنال‌های ارسالی از سنسور مپ به ایسیو ماشین درباره میزان فشار هوای ورودی به موتور اشتباه از آب در می‌آید. در اثر این مشکل، ممکن است ایسیو دستور افزایش پاشش سوخت انژکتور را صادر کند. در حالی که فشار هوای ورودی کمتر از حد مورد نیاز است. در نتیجه این فعل و انفعالات، دور موتور خودرو بالا می‌رود.
خرابی سنسور دور موتور
سنسور دور موتور، موقعیت میل لنگ را به‌صورت لحظه‌ای پایش می‌کند و بر اساس آن، سرعت چرخش میل لنگ را محاسبه و اطلاعات آن را به ایسیو می‌فرستد. خرابی سنسور دور موتور، باعث ارسال داده‌های اشتباه به کامپیوتر ماشین شده و در نتیجه تنظیم سوخت و هوای ورودی به موتور با مشکل روبه‌رو می‌شود. یکی از نشانه‌های خرابی سنسور دور موتور، افزایش ناگهانی دور موتور خودرو است. البته در مواقعی نیز خرابی این سنسور منجر به گاز نخوردن ماشین می‌شود.
مشکل پیدا کردن انژکتور
دلیل بالا رفتن دور موتور ساینا و سایر خودروها می‌تواند ناشی از نقص در عملکرد انژکتور باشد. اگر پاشش سوخت از سوزن انژکتور متناسب با میزان هوای ورودی صورت نگیرد، ممکن است شاهد بالا رفتن دور موتور خودرو باشیم. به‌همین دلیل است که کارشناسان توصیه می‌کنند به‌صورت دوره‌ای سوزن انژکتور باید تمیز شود. ضمن اینکه کیفیت بالای سوخت هم در جلوگیری از گرفتگی زود هنگام سوزن انژکتور نقش بسزایی دارد.
ایراد کامپیوتر ماشین
اشاره کردیم که دستورات لازم برای میزان ورود هوا به موتور از سوی کامپیوتر خودرو به دریچه گاز ارسال می‌شود. گاهی اوقات دلیل بالا رفتن دور موتور 206 و خودروهای دیگر، مشکل پیدا کردن ایسیو خودرو است. این موضوع باعث ارسال دستورات اشتباه به دریچه گاز می‌شود. ایراد کامپیوتر خودرو از دو جنبه نرم افزاری و سخت افزاری قابل بررسی است. گاهی اوقات با آپدیت نرم افزاری مشکل برطرف می‌شود. در مواقعی نیاز به تعویض قطعات برقی آن وجود دارد. البته پیش از هر چیز باید سلامت اتصالات برقی کامپیوتر با دریچه گاز را بررسی کنید.
نشتی روغن گیربکس
دلیل بالا رفتن دور موتور خودرو همواره ناشی از نقص عملکرد سیستم سوخت رسانی و هوارسانی موتور نیست. یکی از بخش‌های تعیین کننده در تنظیم دور موتور حین حرکت، گیربکس است. در خودروهای اتوماتیک، کاهش روغن گیربکس باعث افزایش دور موتور حین حرکت خودرو می‌شود. این اتفاق تنها در صورت وجود نشتی در مدار روغن گیربکس رخ می‌دهد که باید شناسایی و برطرف گردد. البته نشتی روغن گیربکس نشانه‌های دیگری مانند تأخیر در تعویض دنده و کاهش محسوس قدرت خودرو را نیز به‌همراه می‌آورد.
کلام پایانی
با دلیل بالا رفتن دور موتور خودرو آشنا شدیم. دقت داشته باشید که برای تشخیص بالا رفتن غیرعادی دور موتور نباید فقط چشم به نمایشگر پشت آمپر و روشن شدن چراغ چک داشته باشید. صداهای بلند و غیرعادی از ناحیه موتور، لرزش ماشین و تأخیر در شتاب‌گیری نیز از جمله نشانه‌های هشدار به‌شمار می‌روند. همچنین معمولا قبل از بروز مشکل بالا رفتن دور موتور، شاهد نوسان غیرعادی آن خواهید بود. حتما این مشکل را جدی بگیرید و برای پیدا کردن علت بالا رفتن دور موتور به تعمیرگاه مراجعه کنید.
